Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Tartu

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej
Tartu Jumalaema Uinumise katedraalkirik
Distinctive emblem for cultural property.svg 6949
sobór katedralny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Estonia

Miejscowość

Tartu

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Estoński Apostolski Kościół Prawosławny

Eparchia

Tartu

Wezwanie

Zaśnięcia Matki Bożej

Wspomnienie liturgiczne

15 sierpnia

Położenie na mapie prowincji Tartu
Mapa konturowa prowincji Tartu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sobór Zaśnięcia Matki Bożej”
Położenie na mapie Estonii
58°22′57″N 26°43′21″E/58,382500 26,722500

Sobór Zaśnięcia Matki Bożejprawosławny sobór w Tartu, katedra eparchii Tartu Estońskiego Apostolskiego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Widok wnętrza soboru

Na miejscu dzisiejszego soboru pierwotnie znajdował się klasztor dominikanów z kościołem św. Marii Magdaleny. Obiekt ten przestał istnieć przed XVIII w. W 1753 na miejscu jego ruin wzniesiono pierwszą cerkiew prawosławną na potrzeby istniejącej już od kilku lat wspólnoty wiernych. Świątynia ta uległa zniszczeniu w czasie pożaru miasta w 1775[1].

Już rok po pożarze przystąpiono do budowy nowej cerkwi, zaprojektowanej na zamówienie carycy Katarzyny II przez nowogrodzkiego architekta Pawła Szpeklego. Podczas prac budowlanych parafia w Tartu korzystała z kaplicy domowej. Wznoszenie soboru trwało siedem lat. Gotowy obiekt został poświęcony i oddany do użytku liturgicznego w 1783[1].

Sobór pierwotnie reprezentował styl wczesnoklasycystyczny, z zachowaniem struktury krzyżowo-kopułowej. W latach 1840–1842 został gruntownie przebudowany według projektu Adamsona. Do obiektu dobudowano wówczas dwa skrzydła. Wzniesiono również nową, większą kopułę i cztery kopuły boczne, zwieńczone pozłacanymi krzyżami. Nad przedsionkiem zbudowano na planie prostokąta zwieńczoną iglicą dzwonnicę. W 1860 w soborze urządzono drugi ołtarz, św. Mikołaja, zaś w 1901 trzeci, św. Izydora Jurjewskiego[1].

Związani z cerkwią

Z parafią soborową związani byli – w okresie, gdy mieszkali na stałe w Tartu – rosyjscy poeci Wasilij Żukowski i Nikołaj Jazykow. W 1921 w świątyni miał miejsce ślub rosyjskiego poety, porewolucyjnego emigranta, Igora Siewierianina, i poetki estońskiej Felissy Krut[1].

W latach 1957–1961 proboszczem miejscowej parafii był ks. (następnie hieromnich) Aleksy (Ridigier), późniejszy patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy II[2].

W 1919 w świątyni pochowano zamordowanych przez estońskich bolszewików biskupa rewelskiego Platona (jego szczątki przeniesiono następnie do soboru Przemienienia Pańskiego w Tallinnie) oraz kapłanów Mihaila Bleivego i Nikołaja Bieżanickiego[1]. Wszyscy oni zostali następnie kanonizowani jako święci nowomęczennicy[3].

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
EE Tartu outline.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 2.0
Outline map of Tartu County, Estonia.
Tartu asv2022-04 img69 Assumption Church.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: FAL
Interior of Assumption Church (Russian Orthodox) in Tartu, Estonia
Tartu asv2022-04 img71 Assumption Church.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: FAL
Assumption Church (Russian Orthodox) in Tartu, Estonia