Sobór św. Aleksandra Newskiego w Preszowie

Sobór św. Aleksandra Newskiego
*Katedrálny chrám svätého kniežaťa Alexandra Nevského v Prešove*
	sobór katedralny
	; Widok ogólny
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Miejscowość	Preszów
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Kościół Prawosławny Czech i Słowacji
Eparchia	preszowska
Katedra	od 1969
Wezwanie	św. Aleksandra Newskiego
Wspomnienie liturgiczne	30 sierpnia/12 września
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Aleksego Totha
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1946
Data zakończenia budowy	1950; 1970
Data poświęcenia	11 lutego 1950
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Styl	bizantyjsko-rosyjski
Architekt	archimandryta Andrzej (Kolomacký) – budynek soboru;; inż. E.T. Pavlovský – dzwonnica
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Kopuła; • liczba kopuł	; 9
Liczba ikonostasów	1
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 1
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; przystawiona
	Położenie na mapie kraju preszowskiego Sobór
	Położenie na mapie Słowacji Sobór
	48°59′23,1″N 21°14′39,4″E/48,989750 21,244278
	Strona internetowa

Sobór św. Aleksandra Newskiego – prawosławny sobór katedralny i parafialny w Preszowie. Główna świątynia eparchii preszowskiej Kościoła Prawosławnego Czech i Słowacji.

Położenie

Sobór mieści się przy ulicy Partizánskiej 3.

Historia

Świątynia została wzniesiona według projektu archimandryty Andrzeja (Kolomackiego) w latach 1946–1950, konsekrowana 11 lutego 1950. W latach 1969–1970 dobudowano wieżę-dzwonnicę, zaprojektowaną przez E.T. Pavlovskiego. W latach 1981–1982 odnowiono wnętrze soboru.

29 października 1994 w preszowskim soborze dokonano kanonizacji księcia wielkomorawskiego Rościsława.

W 1996 świątynię odwiedził patriarcha moskiewski Aleksy II, a w 1998 – patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej I.

Architektura

Sobór nawiązuje architektonicznie do rosyjskiej sztuki cerkiewnej. Budowla murowana, orientowana, czterodzielna. Od strony zachodniej 3-kondygnacyjna wieża-dzwonnica, z ostrosłupowym hełmem zwieńczonym cebulastą kopułą z ośmioramiennym krzyżem. Pomiędzy wieżą a częścią nawową mieści się przedsionek. Nad częścią nawową, zdobioną w górnej części kokosznikami, znajduje się 5 cebulastych kopuł (największa – umieszczona na bębnie z latarnią – położona centralnie i 4 mniejsze, narożne) z ośmioramiennymi krzyżami. Prezbiterium mniejsze od nawy, w formie apsydy (również zwieńczonej kopułą z krzyżem), z 3 półkolistymi apsydiolami. We wnętrzu soboru, w części nawowej znajdują się 8-metrowe filary podtrzymujące bęben, a po jej północnej stronie – schody prowadzące na chór muzyczny. Między częścią nawową a prezbiterium mieści się drewniany, dwurzędowy ikonostas (w którym znajduje się 15 ikon), zdobiony złoconymi ornamentami.