Sobór św. Izaaka

Sobór św. Izaaka

Исаакиевский собор

sobór
(c) Alex 'Florstein' Fedorov, CC BY-SA 4.0 Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Petersburg
Miejscowość	Petersburg
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	petersburska
Wezwanie	św. Izaaka Dalmatyńskiego
Wspomnienie liturgiczne	22 marca/4 kwietnia; 30 maja/12 czerwca
Historia Data rozpoczęcia budowy 1818 Data zakończenia budowy 1858 Data zamknięcia po 1917 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna / obiekt muzealny Data reaktywacji po 1991
Dane świątyni Architekt Auguste de Montferrand Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • liczba wiernych • cegła 101,5 m 111,2 m 97,6 m 14 000 osób Kopuła • średnica zew. 22 m Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 3
Położenie na mapie Petersburga Sobór św. Izaaka
Położenie na mapie Rosji Sobór św. Izaaka
59,93405°N 30,30595°E/59,934047 30,305950

Wnętrze świątyni

Sobór świętego Izaaka Dalmatyńskiego (ros. Исаакиевский собор) – największa prawosławna świątynia w Petersburgu oraz druga co do wielkości w Rosji (zaraz po Soborze Chrystusa Zbawiciela w Moskwie), wybudowana z polecenia cara Aleksandra I; mierzy 97,6 m szerokości, 111,2 m długości oraz 101,5 m wysokości; zwieńczona jest złoconymi kopułami (pokrytymi 100 kg czystego złota), z których największa posiada promień ok. 11 m. Może pomieścić 14 tys. wiernych^[1][2].

Historia

Sobór był budowany 40 lat (1818–1858). Budowla była wznoszona na podmokłym, niełatwym do tego typu inwestycji terenie, co wymagało postawienia konstrukcji na wbitych głęboko w ziemię, drewnianych palach. Koszt budowy oszacowano wówczas na ponad 20 mln rubli^[3].

Od samego początku inwestycja napotykała szereg trudności. Największą przeszkodą było to, że świątyni nie stawiano od zera – z polecenia Aleksandra I musiano zachować już istniejące trzy poświęcone ołtarze oraz ściany starszej, lecz nieudanej świątyni autorstwa Antonio Rinaldiego^[4]. Specjalnia komisja zaaprobowana przez cara wybrała na głównego architekta Francuza Auguste de Montferranda (1786–1858), który wcześniej pobierał nauki w pracowni nadwornego architekta cesarza Napoleona Bonaparte, Ch. Perciera. Z czasem okazało się, że wznoszona budowla nie spełnia oczekiwań. Car nakazał wówczas, powołanej w tym celu specjalnej komisji, korektę projektu przy jednoczesnym poszanowaniu, jeśli to możliwe, istniejących ścian i fundamentów. Ponadto zobowiązał komisję do zachowania głównych cech konstrukcyjnych zaplanowanych przez Montferranda. Poprawianiem projektu zajęli się – oprócz samego Montferranda (który został dopuszczony do prac) – Awram Mielnikow, Wasilij Stasow, A. Michajłow Starszy i inni. Ich nadrzędnym celem stało się zachowanie imponującej pod względem rozmiarów kopuły. W tym celu wzmocniono fundamenty i dodano cztery nowe słupy, na których miała się ona oprzeć. Efektem prac zespołu były nowinki architektoniczne: podwójne sklepienie soboru (konstrukcyjne i dekoracyjne) oraz składająca się z trzech części kopuła (jej wewnętrzna czasza ma kształt sfery, środkowa – stożka, a zewnętrzna – paraboloidy). Dzięki zastosowaniu wielu nowatorskich rozwiązań sobór Świętego Izaaka jest trzecią pod względem wielkości świątynią kopułową Europy – wyprzedzają go jedynie bazylika św. Piotra na Watykanie oraz katedra św. Pawła w Londynie^[4]. Według danych dostępnych w muzeum w soborze^[1] od tej świątyni większa jest również katedra Santa Maria del Fiore we Florencji.

Po rewolucji październikowej budynek został porzucony, a następnie przekształcony w muzeum ateizmu. Usunięto charakterystyczną rzeźbę gołębicy, która została zastąpiona przez wahadło Foucaulta o długości 98 m. W czasie istnienia należało do największych na świecie (zostało zlikwidowane w latach 90. XX w.). Podczas II wojny światowej kopuła została pokryta szarą farbą, aby uniknąć przyciągania uwagi przez samoloty nieprzyjaciela.

Po upadku komunizmu, muzeum zostało zlikwidowane i zezwolono wiernym na udział w praktykach religijnych, jednakże tylko w lewej kaplicy. Nie praktykuje się nabożeństw w nawie głównej. Wyjątki stanowią specjalne okazje oraz święta, takie jak Boże Narodzenie.

Sobór św. Izaaka stanowi aktualnie jedną z największych atrakcji turystycznych Petersburga. Poza swoją imponującą wielkością i bogatym wystrojem architektonicznym, dysponuje jednocześnie jednym z najlepszych punktów widokowych w mieście – na szczycie znajduje się taras widokowy. We wnętrzu świątyni znajduje się muzeum^[3].

W 2015 eparchia petersburska zwróciła się do władz miejskich o przekazanie jej budynku soboru^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Olga Małecka-Malcew (pod redakcją), Petersburg, seria wydawnicza Miasta Marzeń (Biblioteka Gazety Wyborczej); ISBN 978-83-61809-09-8

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona internetowa
• Galeria zdjęć soboru