Sobór św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

Sobór Archikatedralny św. Jana Chrzciciela obrządku bizantyjsko - ukraińskiego w Przemyślu
	A-429 z dnia 6 września 1983
	archikatedra
	; Fasada soboru greckokatolickiego w Przemyślu
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Przemyśl
Adres	ul. Katedralna 1
Wyznanie	katolickie
Kościół	greckokatolicki
eparchia	przemysko-warszawska
Wezwanie	św. Jana Chrzciciela
	Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki	Ikona Matki Bożej Pacławskiej
Historia
Data powołania	1991
Data zakończenia budowy	1626–1632
Data zamknięcia	1820
Data reaktywacji	1904
Poprzednie wyznanie	rzymskokatolickie
Fundator	Anna z Tyrawskich Ulińska
Dane świątyni
Styl	barokowy
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Liczba naw	3
Dzwonnica; • typ dzwonnicy; • nazwa dzwonu	; parawanowa; „Jan Chrzciciel” 1936 r., 7500 kg
	Położenie na mapie Przemyśla Przemyśl, Sobór św. Jana Chrzciciela
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Przemyśl, Sobór św. Jana Chrzciciela
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Przemyśl, Sobór św. Jana Chrzciciela
	49°46′51″N 22°46′13″E/49,780833 22,770278

Sobór św. Jana Chrzciciela – kościół archikatedralny obrządku greckokatolickiego w Przemyślu, dawny jezuicki kościół rzymskokatolicki.

Historia

Zabytkowy ikonostas z 2 poł. XVII w.

Świątynia została wybudowana przez jezuitów w latach 1626–1632. Prawdopodobnie późniejsze prace dekoracyjne wykonał w niej snycerz Stefan Grodzicki, który pracował dla jezuitów w Przemyślu we wrześniu 1773^[1]. Po skasowaniu zakonu jezuitów przez cesarza Józefa kościół św. Ignacego Loyoli służył jako magazyn. Opuszczony i niszczejący został przejęty przez diecezję rzymskokatolicką i wyremontowany w 1904 roku. Pod wezwaniem Serca Pana Jezusa pełnił funkcję kościoła garnizonowego. Od 1957 roku odprawiano w nim również liturgię w rycie bizantyjsko-ukraińskim, a w 1991 roku archieparchia przemysko-warszawska otrzymała zespół pojezuicki na własność w miejsce kościoła pw. Św. Teresy oo. Karmelitów, który sprawował rolę greckokatolickiej katedry przed wojną.

Przed ołtarzem głównym zainstalowano zabytkowy ikonostas należący do zachodnioukraińskiego malarstwa cerkiewnego, który powstał w latach 80. XVII w. dla cerkwi klasztornej w Szczepłotach koło Krakowca. Po kasacie monasteru w 1788 trafił do drewnianej cerkwi pw. Św. Mikołaja w Lubaczowie, później do nowej murowanej świątyni w tym mieście. Stamtąd w 1979 przeniesiony został do lubaczowskiego Muzeum, a w 1993 zajął obecne miejsce.

W budynkach byłego klasztoru znajduje się Muzeum Archidiecezjalne.

(c) Photo: Marcin Konsek / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
Widok na sobór z baszty wschodniej przemyskiego zamku
Elewacja boczna
Wnętrze soboru
Archanioł Michał z wrót diakońskich ikonostasu soboru
Tablica upamiętniająca przekazanie świątyni przez Jana Pawła II