Sobór św. Michała Archanioła w Moskwie

Sobór św. Michała Archanioła

Архангельский собор

sobór
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Wspomnienie liturgiczne	8/21 listopada
Historia Data rozpoczęcia budowy 1505 Data zakończenia budowy 1508 Data zamknięcia okres ZSRR Aktualne przeznaczenie czynny świątynia prawosławna Fundator Iwan I Kalita
Dane świątyni Architekt Aloisio Nowy Świątynia • materiał bud. • cegła, ciosy kamienne Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 1
Położenie na mapie Moskwy Sobór św. Michała Archanioła
Położenie na mapie Rosji Sobór św. Michała Archanioła
55°45′01,0″N 37°37′04,0″E/55,750278 37,617778

(c) Stan Shebs, CC BY-SA 3.0

Ikony we wnętrzu soboru

Sobór św. Michała Archanioła (Archistratega), potocznie Sobór Archangielski (ros. Собор святого Архистратига Михаила, Архангельский собор) – sobór prawosławny położony w obrębie murów Kremla, w południowo-wschodnim narożniku Placu Soborowego. Został zbudowany w 1333 przez Iwana Kalitę i przebudowany w latach 1505–1508.

Historia

Pierwszy sobór w tym miejscu ufundował Iwan Kalita jako wotum dziękczynne za zakończenie klęski głodu nękającej Moskwę w 1333. Jest jednak możliwe, że już wcześniej, w drugiej połowie XIII wieku, na miejscu dzisiejszej cerkwi znajdowała się drewniana budowla sakralna. Swój obecny kształt sobór zawdzięcza przede wszystkim gruntownej przebudowie z lat 1505–1508 pod kierownictwem przybyłego z Włoch Alewiza Nowego (utożsamianego przez badaczy z Wenecjaninem Alevisiem Lambertim da Montagnano, nie ma jednak w tej kwestii stuprocentowej pewności). Cerkiew otrzymała wówczas nowy, renesansowy kształt. W latach 1743–1883 sobór był siedzibą eparchii moskiewskiej, a na mocy ukazu Mikołaja II na nowo służył wyłącznie dworowi carskiemu.

W latach 50. XX w. sobór przeszedł gruntowną restaurację wnętrza.

Carowie pochowani w Soborze Archangielskim

Sobór św. Michała Archanioła odgrywał szczególną rolę w życiu Rosji carskiej: do XVII wieku odbywały się tam uroczyste nabożeństwa po zwycięskich bitwach, koronacje, śluby i pogrzeby carów. W obiekcie znajdują się łącznie 54 nagrobki władców Rosji i członków ich rodzin. Carowie pochowani w soborze:

• Iwan IV Groźny
• Fiodor I Rurykowicz
• Michał I Romanow
• Aleksy I Romanow
• Wasyl IV Szujski
• Iwan V Romanow
• Fiodor III Romanow
• Piotr II Romanow

Architektura

Wzniesiona z cegły cerkiew pokryta jest dekoracyjnym białym kamieniem. Z zewnątrz dekoracja obiektu jest skromna, ograniczona do rzędów korynckich pilastrów i płaskorzeźb położonych poniżej poziomu dachu. Sobór jest bogato zdobiony freskami i ikonami pochodzącymi w większości z okresu 1652–1666, wykonanymi przez Jakowa z Kazania, Stiepana z Riazania i Osipa Władimirowa. Bogata jest również dekoracja rzeźbiarska cerkwi, wykonana w stylu zdradzającym wpływy renesansu włoskiego. Ikonostas o wysokości 13 metrów pochodzi z XVII w., jednak wypełniają go późniejsze, dziewiętnastowieczne ikony. Obiekt przykrywa pięć kopuł, we wnętrzu wyraźnie wydzielone są pomieszczenia dla rodziny carskiej.

Ikona Matki Bożej „Błogosławione Niebo”

W soborze eksponowana jest, uważana przez wiernych za cudowną, Ikona Matki Bożej „Błogosławione Niebo”.

Bibliografia

• R. Ver Berkmoes, Moskwa, Bielsko-Biała, Pascal, 2001 ISBN 83-88355-66-X
• J.Noble, A.Humphreys, R.Nebesky, N.Selby, J. King, G.Wesely, Rosja, cz.1 Moskwa i europejskie południe, Bielsko-Biała, Pascal, 1996 ISBN 83-85412-81-6
• W.Iwanow, The Moscow Kremlin, Moskwa, Planeta, 1981