Sobór św. Michała Archanioła w Mozyrzu

Sobór św. Michała Archanioła

Кафедральны сабор Святога Архангела Міхаіла

312Г000511
sobór katedralny
Sobór od frontu
Państwo	Białoruś
Obwód	homelski
Miejscowość	Mozyrz
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	turowska i mozyrska
Katedra	od 1992
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Wspomnienie liturgiczne	8/21 listopada
Historia Data rozpoczęcia budowy 1648 Data zakończenia budowy 1654; 1775; 1876 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Poprzednie wyznanie rzymskokatolickie (do 1865) Fundator Stefan Łoszka
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 2 Kopuła • liczba kopuł 3 Liczba naw 3 Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie obwodu homelskiego Mozyrz, sobór
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Mozyrz, sobór
52°02′44,4″N 29°16′15,4″E/52,045667 29,270944

Sobór św. Michała Archanioła – prawosławny sobór w Mozyrzu, katedra eparchii turowskiej i mozyrskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego^[1][2].

Historia

Jest to dawny kościół bernardynów, wzniesiony w latach 1648–1654 przez Stefana Łoszkę, w latach 1760–1775 poddany barokowej przebudowie dzięki marszałkowi mozyrskiemu Kazimierzowi Oskierce^[2].

W 1832 władze carskie zlikwidowały klasztor, a jego budynki w 1839 zamieniono na szpital. Kościół św. Michała został w 1865 zamieniony na cerkiew prawosławną, a w 1876 poddany przebudowie.

Od 1937 do 1941 r. budynek służył jako więzienie NKWD obwodu poleskiego^[3]. Znajdowały się tutaj biura funkcjonariuszy, w których dokonywano przesłuchań. Wyroki wydawały tzw. trójki NKWD. Nawę kościoła podzielono na cele, w których były trzypiętrowe łóżka. Na jednym łóżku leżało kilka osób. Na chórze znajdowali się strażnicy, którzy w przypadku zauważenia naruszenia strzelali bez ostrzeżenia^[4]. W podziemiach kościoła urządzono loch. Początkowo ludzi nie rozstrzeliwano w budynku, ale od 1937 r. wyroki śmierci wykonywano natychmiast w krypcie. Według danych eparchii turowskiej i mozyrskiej wydano tutaj ponad 2 tysiące wyroków śmierci, z których około 300 wykonano w piwnicy kościoła. Zamordowanych posypywano piaskiem i wapnem^[4].

W 1941 r. świątynia została ponownie otwarta i w 1952 r. odnowiona. Od 1992 roku jest katedrą odrodzonej eparchii turowskiej i mozyrskiej^[2].

Na początku lat 90. XX w. w krypcie odkryto szkielety ofiar egzekucji dokonywanych przez NKWD w okresie wielkiego terroru. W kolejnych latach, podczas sprzątania piwnic katedry, znaleziono szczątki 60 osób, które złożono do dwóch trumien^[3][5]. W 2012 r. poświęcono utworzoną w krypcie katedry kaplicę ku czci Nowych Męczenników i Wyznawców, którzy żyli na ziemi poleskiej.

W 2018 roku w całości zakończono prace remontowo-restauratorskie mające na celu wymianę dachu i remont głównej elewacji soboru, stanowiącego zabytek architektury XVIII wieku.

Architektura

Świątynia jest trójnawową bazyliką z krótkim transeptem i pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Fasada, zdobiona pilastrami i gzymsami, jest trójkondygnacyjna, z dwiema bocznymi wieżami-dzwonnicami i częścią środkową, zwieńczoną trójkątnym szczytem. Wejście okala portal z ozdobnym frontonem. Wewnątrz znajdują się stiukowe dekoracje nad ołtarzem głównym i emporą^[2].

Dwukondygnacyjny, przylegający do katedry budynek dawnego klasztoru wzniesiono na planie litery L. Pomieszczenia (z obszernym refektarzem na planie kwadratu) mają sklepienia krzyżowe^[2].

• 

  Sobór i budynek dawnego klasztoru
• 

  Widok ogólny soboru
• 

  Fragment prezbiterium
• 

  Krypta

Przypisy