Sobór św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego w Jassach

Sobór św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego (katedra metropolitalna)

Catedrala Mitropolitană din Iași cu hramul Sfânta Paraschiva, Întâmpinarea Domnului și Sfântul Mucenic Gheorghe

sobór katedralny – metropolitalny
Elewacja wschodnia (frontowa)
Państwo	Rumunia
Miejscowość	Jassy
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rumuński Kościół Prawosławny
Metropolia	Mołdawii i Bukowiny
Wezwanie	św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego
Wspomnienie liturgiczne	2 lutego; 23 kwietnia; 14 października
Historia Data rozpoczęcia budowy 1833 Data zakończenia budowy 1887 Data poświęcenia 23 kwietnia 1887 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Styl eklektyczny Architekt Alexandru Orascu Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 4 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 3
Położenie na mapie okręgu Jassy Sobór św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego (katedra metropolitalna)
Położenie na mapie Rumunii Sobór św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego (katedra metropolitalna)
47,1615°N 27,5821°E/47,161490 27,582100

Sobór św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego – prawosławny sobór katedralny w Jassach, przy bulwarze Stefana Wielkiego, katedra metropolii Mołdawii i Bukowiny Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Na miejscu zajmowanym obecnie przez świątynię znajdowały się wcześniej dwie cerkwie (XV-wieczna Biała Cerkiew i XVII-wieczna cerkiew Spotkania Pańskiego^[1]). Inicjatorem budowy monumentalnego soboru katedralnego, który zastąpiłby dotychczasowy sobór św. Jerzego w Jassach^[2], był metropolita Mołdawii Beniamin, którego projekt został zaakceptowany przez hospodara Mołdawii Jana Sturdzę w 1826. W 1833, już po śmierci hospodara, biskup Beniamin położył kamień węgielny pod budowę obiektu sakralnego. Autorami projektu budynku byli wiedeńscy architekci Johann i Gustaw Freiwald. Dziewięć lat po rozpoczęciu budowy metropolita Beniamin po konflikcie z kolejnym władcą Mołdawii Michałem Sturdzą musiał odejść z urzędu, co doprowadziło do zatrzymania prac nad soborem. Drugim powodem przerwania budowy były problemy z wykończeniem przewidywanego przez projekt wysokiego stropu. Przez czterdzieści lat nieukończony budynek stał porzucony. W 1880 nieukończone sklepienie zawaliło się^[3].

Do wznowienia i ukończenia prac nad budową soboru doprowadził metropolita Mołdawii Józef, powołany na ten urząd w 1875^[4]. Alexandru Orascu przygotował nowy projekt budynku, przewidujący wzniesienie trójnawowej bazyliki z czterema wieżami w narożnikach, bez centralnej kopuły. W 1887 budowa została ukończona^[3]. Dekorację wnętrza obiektu wykonał Gheorghe Tattarescu^[3]. 23 kwietnia tego samego roku sobór został wyświęcony przez metropolitę Józefa, w asyście dwunastu innych biskupów, w obecności króla Rumunii Karola I i królowej Elżbiety^[4].

Dwa lata później do soboru wniesiono relikwie św. Paraskiewy, przechowywane od XVII w. w sąsiednim monasterze Trzech Świętych Hierarchów. W soborze pochowano również metropolitę Beniamina, inicjatora jego budowy^[3].

W latach 1902–1905 i 2007–2017 budynek został gruntownie odremontowany^[5][6].

Architektura

Wnętrze soboru

Sobór został wzniesiony w stylu eklektycznym, z elementami neoklasycystycznymi (w tym stylu utrzymany był pierwszy projekt), neobarokowymi i neorenesansowymi^[3]. Inspiracją dla architektów była sztuka włoska, w szczególności kościół Trinita dei Monti w Rzymie^[3], a także kościoły Austro-Węgier^[1].

Dekoracja malarstwa autorstwa Tattarescu łączy rumuńską tradycję z wpływami zachodnimi, zwłaszcza malarstwem włoskim, które artysta poznawał podczas studiów na Academia di San Luca w Rzymie^[3]. Ikonostas w cerkwi wykonał Ioan Babic, zaś witraże w oknach świątyni powstały w Monachium^[7].

Przypisy