Sobór św. Teodory z Sihli w Kiszyniowie

Sobór św. Teodory z Sihli
Biserica Sfânta Teodora de la Sihla
sobór katedralny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo Mołdawia
MiejscowośćKiszyniów
Wyznanieprawosławne
KościółRumuński Kościół Prawosławny
MetropoliaBesarabii
Wezwanieśw. Teodory z Sihli
Położenie na mapie Kiszyniowa
Mapa konturowa Kiszyniowa, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Sobór św. Teodory z Sihli”
Położenie na mapie Mołdawii
Mapa konturowa Mołdawii, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sobór św. Teodory z Sihli”
Ziemia47°01′14,8″N 28°49′49,3″E/47,020778 28,830361
Ikonostas

Sobór św. Teodory z Sihli (rum. Biserica Sfânta Teodora de la Sihla) – sobór metropolii Besarabii Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego w Kiszyniowie, stolicy Mołdawii. Mieści się przy ulicy Puszkina, pod numerem 20.

Historia

Budynek sakralny powstał w 1895 r.[1] jako kaplica (czasownia) przy żeńskim gimnazjum prowadzonym przez besarabskie ziemstwo gubernialne, zajmującym budynek na sąsiedniej posesji. Jej wzniesienie opłacili Fiodor Krupienski i jego siostra Jewfrosinija Wiaziemska[1] lub według innego źródła tylko Wiaziemska[2]. Autorem projektu budynku był Aleksandr Bernardazzi[1].

Po zakończeniu prac budowlanych obiekt nie został wyświęcony. Według jednej z wersji stało się tak, gdyż w jego pomieszczeniu ołtarzowym wydarzył się tragiczny wypadek[1]. Inne źródła wskazują, że fundatorka, nie podając przyczyny, nie pozwalała na oddanie budynku do użytku liturgicznego[2][3]. Na potrzeby gimnazjum została w tej sytuacji zbudowana druga kaplica[4].

Cerkiew została konsekrowana dopiero w 1922 r., już po tym, gdy Kiszyniów razem z całą Besarabią znalazł się w granicach Rumunii. Pełniła funkcję świątyni szkolnej przy żeńskim gimnazjum im. królowej Marii, które powstało w miejsce rosyjskiego gimnazjum ziemstwa. Na patrona świątyni wybrano św. Teodora Tyrona[1]. Decyzję o wyświęceniu budynku podjął arcybiskup besarabski Guriasz wbrew woli fundatorki[3].

Po wejściu wojsk radzieckich do Kiszyniowa w 1940 r. budynek zaadaptowano na muzeum religii i ateizmu. Taką też funkcję pełnił przez rok (do momentu, gdy wojska rumuńskie, uczestnicząc w ataku Niemiec na ZSRR, zajęły Besarabię)[2]. 23 kwietnia 1942 r. cerkiew została powtórnie poświęcona[2].

Po II wojnie światowej budynek został zaadaptowany na salę gimnastyczną. W 1978 r. ponownie urządzono w nim muzeum ateizmu, następnie przemianowane na muzeum historii religii[2]. W 1991 r. cerkiew przywrócono do użytku liturgicznego, nadając jej nowe wezwanie św. Teodory[5]. Świątynia funkcjonuje jako parafialna w jurysdykcji metropolii Besarabii Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego i otrzymała w niej rangę soboru katedralnego[6][7].

Architektura

Cerkiew została wzniesiona w stylu eklektycznym, łączącym elementy nawiązujące do XVII-wiecznej architektury rosyjskiej i architektury tureckiej. Równocześnie projektując ją Bernardazzi musiał wziąć pod uwagę specyfikę funkcjonowania świątyni szkolnej: cerkiew musiała być połączona z budynkiem szkoły, wpisując się równocześnie w zabudowę już istniejącej ulicy. Z tego też powodu zarówno wygląd zewnętrzny, jak i wewnętrzny rozkład przestrzeni obiektu sakralnego różni się od innych świątyń prawosławnych[1]. Pomieszczenia cerkwi znajdują się na wysokim półpiętrze; pierwotnie wejścia do obiektu prowadziły zarówno z gmachu gimnazjum, jak i z ulicy, przez masywne kamienne pawilony zdobione kolumnami[1]. Kaplica jest jednonawowa, z zamkniętym wielobocznie pomieszczeniem ołtarzowym. Na elewacji frontowej budynku znajdują się dwie wieże z piramidalnymi zwieńczeniami, przypominające kształtem minarety, ale zakończone małymi cebulastymi kopułkami. Nad nawą budynku wznosi się dach namiotowy z kopułką o takiej samej postaci[1].

Na ścianie budynku znajduje się tablica upamiętniająca Aleksandra Bernardazziego[5].

Przypisy

  1. a b c d e f g h Puşkin, 20 A – Sf. Cuvioasa Teodora de la Sihla, www.monument.sit.md [dostęp 2019-01-30].
  2. a b c d e Часовня I-ой земской гимназии. История, oldchisinau.com [dostęp 2019-01-30].
  3. a b W. Tarnawkin, T. Sołowjowa, Biessarabskije istorii. Istoriko-krajewiedczeskije żurnalistskije rassledowanija, Pontos, Chisinau 2011, s. 263.
  4. Bucureşti, 64 (colţ str. Puşkin) – Clădirea fostului gimnaziu pentru fete al zemstvei basarabene, www.monument.sit.md [dostęp 2019-01-30].
  5. a b Anna Obska, Сначала была капелла, Point.md [dostęp 2019-01-30] (ros.).
  6. PUBLIKA MD-AICI SUNT ȘTIRILE, Parohul Bisericii "Sfânta Teodora de la Sihla" spune că nu are nicio legătură cu Mitropolia Chişinăului şi Moldovei de Răsărit, www.publika.md, 5 lutego 2014 [dostęp 2019-01-31] (rum.).
  7. Autor, Catedrala “Sf. Teodora de la Sihla” – perla din inima Chişinăului, Moldova.org, 14 kwietnia 2013 [dostęp 2019-01-31] (rum.).

Media użyte na tej stronie

Cerkiew Teodory z Sihli1.jpg
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew św. Teodory z Sihli w Kiszyniowie, wnętrze
Cerkiew Teodory z Sihli.jpg
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew św. Teodory z Sihli w Kiszyniowie
Kishinev location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map