Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej w Puszkinie

Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej

Феодоровский собор

7810445060[1]
sobór parafialny
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Petersburg
Miejscowość	Puszkin
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	petersburska
Sobór • nadający tytuł	od momentu powstania Świątobliwy Synod Rządzący
Wezwanie	Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	14/27 marca
Historia Data rozpoczęcia budowy 1909 Data zakończenia budowy 1912 Data poświęcenia 1912 Data zamknięcia 1934 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1992 Fundator car Mikołaj II z rodziną
Dane świątyni Styl bizantyjsko-rosyjski Architekt Władimir Pokrowski Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba ikonostasów 2 Ołtarz • liczba ołtarzy 2
Położenie na mapie Petersburga Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej
Położenie na mapie Rosji Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej
59°43′32,9″N 30°23′26,5″E/59,725806 30,390694

Wnętrze (2009)

Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej – prawosławny sobór w Puszkinie, na terenie Carskiego Sioła, wzniesiony w latach 1909–1912 z fundacji rodziny carskiej.

Historia

Sobór został wzniesiony w latach 1909–1912 z prywatnej fundacji rodziny ostatniego cara rosyjskiego Mikołaja II jako część nigdy nie ukończonego Miasteczka Fiodorowskiego. Autorem projektu całości był Władimir Pokrowski, który w swojej pracy wzorował się na soborze Zwiastowania w obrębie Kremla moskiewskiego. Patronką świątyni została Fiodorowska Ikona Matki Bożej, patronująca zarazem rodowi Romanowów^[2]. Początkowo sobór miał być świątynią wojskową trzech pułków osobistej ochrony rodziny carskiej^[3]. Projekt cerkwi był kilkakrotnie zmieniany już w trakcie budowy. Początkowo zakładano m.in. wzniesienie jednonawowej świątyni z dwoma ołtarzami bocznymi, koncepcja urządzenia cerkwi dolnej i górnej została przyjęta już w trakcie prac budowlanych^[3]. W górnej świątyni miały znajdować się dwa ołtarze, jednak ostatecznie powstał tylko jeden z nich^[3].

Sobór był tradycyjnym miejscem prywatnej modlitwy rodziny carskiej. W szczególności rolę taką spełniała dolna cerkiew, gdzie głęboko religijna caryca Aleksandra Fiodorowna miała nawet osobną kaplicę. W dolnej cerkwi zgromadzono relikwie związane z kanonizowanym kilka lat wcześniej św. Serafinem z Sarowa^[2]. Wstęp do świątyni mieli tylko Romanowowie oraz członkowie ich osobistej straży z żonami. Jedynie na większe święta rozdawane były imienne zaproszenia dla innych osób^[3].

Po rewolucji październikowej sobór stał się zwykłą cerkwią parafialną^[3]. Budowla pozostawała czynna dla wiernych do 1934, gdy została im odebrana i zaadaptowana na cele świeckie. W górnej świątyni rozmieszczono salę kinową, w dolnej – kinowe archiwum^[3]. Wyposażenie obiektu było stopniowo rozkradane, częściowo trafiło do muzeów. Obiekt uległ poważnym zniszczeniom w czasie II wojny światowej (zniszczenie części ścian i kopuły^[3]), w kolejnych dziesięcioleciach był wykorzystywany jako magazyn. W latach 1985–1995 wyremontowany, od 1992 był ponownie użytkowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny. Przez cztery pierwsze lata nabożeństwa odbywały się wyłącznie w cerkwi dolnej, od 1996 – także w górnej^[2].

Architektura

W budynku soboru znajdują się dwie cerkwie na dwóch poziomach – oprócz właściwego soboru Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej funkcjonuje również dolna cerkiew św. Serafina z Sarowa^[2]. Z zewnątrz obiekt dekorowany jest mozaiką wykonaną w pracowni W. Frołowa^[2].

Wyposażenie wnętrze cerkwi nawiązuje do siedemnastowiecznej rosyjskiej sztuki sakralnej. Pięciorzędowy ikonostas skomponowany został z ikon wzorowanych na starszych wizerunkach i wykonanych w pracowniki Jemieljanowa. Również naczynia liturgiczne, odlane w firmie Ołowianisznikowa, nawiązują formą do swoich XVII-wiecznych odpowiedników. W dolnej cerkwi znajdują się oryginalne siedemnastowieczne ikony, zaś ściany pokrywa ciemna tkanina oraz polichromowane ornamenty^[2].

Przypisy