Sobór Odnowienia Świątyni Zmartwychwstania Pańskiego w Jerozolimie w Tutajewie
7601187000 | |||||||||||||
sobór parafialny | |||||||||||||
Widok ogólny | |||||||||||||
Państwo | Rosja | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Obwód | jarosławski | ||||||||||||
Miejscowość | Tutajew | ||||||||||||
Wyznanie | prawosławne | ||||||||||||
Kościół | Rosyjski Kościół Prawosławny | ||||||||||||
Eparchia | rybińska | ||||||||||||
Wezwanie | Odnowienia Świątyni Zmartwychwstania Pańskiego w Jerozolimie | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
57,874°N 39,527°E/57,874103 39,526728 |
Sobór Odnowienia Świątyni Zmartwychwstania Pańskiego w Jerozolimie – prawosławny sobór w Tutajewie, w dekanacie romanowsko-borysoglebskim eparchii rybińskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[1].
Sobór znajduje się na szerokim szczycie wzgórza na terenie Borisoglebska – jednej z dwóch historycznych części miasta, młodszej, położonej na prawym brzegu Wołgi[2][3]. Zaliczany jest do najważniejszych i najpiękniejszych zabytków architektury sakralnej regionu jarosławskiego XVII w.[4]
Historia
Początkowo na miejscu soboru znajdowała się pięciokopułowa cerkiew Świętych Borysa i Gleba kryta dachem hełmowym[5]. Przed 1652 r. zastąpiono ją murowaną cerkwią Smoleńskiej Ikony Matki Bożej (z bocznymi ołtarzami św. Haralambiusza i św. Jana Chrzciciela)[1]. Już w 1670 r. świątynia była w na tyle złym stanie technicznym, że kupcy Kotłowanow i Siedunowowie oraz starosta Małoduszkin postanowili dokonać jej znaczącej przebudowy: rozebrać dach hełmowy i nadbudować drugą kondygnację z nową, górną cerkwią. Plan ten zaaprobował metropolita rostowski Jonasz[5]. Projekt opracowany przez fundatorów został jeszcze rozszerzony przez zaproszonych do prac przy cerkwi budowniczych z Jarosławia. W rezultacie powstała budowla, która stała się główną dominantą zabudowy Borisoglebska[6]. Na górnym poziomie umieszczono górną cerkiew Odnowienia Świątyni Zmartwychwstania Pańskiego w Jerozolimie z bocznymi ołtarzami Świętych Piotra i Pawła, Świętych Borysa i Gleba oraz św. Mikołaja[1]. Zgrupowanie w jednym soborze siedmiu ołtarzy pociągnęło za sobą rozbiórkę mniejszych drewnianych cerkwi w Borisoglebsku i przeniesienie ich wyposażenia do nowej budowli sakralnej[7].
W latach 1679–1680 dekorację malarską w świątyni wykonali ikonografowie z Jarosławia[1]. Ikonostas w soborze pochodzi natomiast z początku XVIII w.[1]
W okresie radzieckim sobór był nieprzerwanie czynny[1].
Architektura
Sobór jest budowlą dwupoziomową, otoczoną galerią z dwoma gankami. Jej niższa kondygnacja składa się z rzędu szerokich arkad, podczas gdy wyższą skomponowano w formie łańcucha półkolistych okien o bogatych obramowaniach, z półkolumnami wypełniającymi przestrzenie między nimi. Podobnie bogato zdobiona jest również główna bryła cerkwi, z oknami o obramowaniach w kształcie grzebieni zachodzącymi na obiegający całą budowlę fryz. Między oknami znajdują się półkolumny wyrzeźbione w taki sposób, by stworzyły efekt ich „zwisania” z fryzu. Bardziej masywne półkolumny usytuowane są w narożnikach świątyni, zwiększając wrażenie jej monumentalizmu. Pierwotnie powyżej fryzu, a poniżej poziomu dachu znajdowały się freski[8]. Całość wieńczy pięć cebulastych kopuł usadowionych na wysokich bębnach[8].
Terytorium soboru otacza kamienny mur z bramą wjazdową[1], na której usytuowana jest dzwonnica[2], ukończona w XVIII w. Znajduje się ona w południowej części terenu cerkwi[9].
Pod względem bogactwa wystroju wnętrza sobór zalicza się do najwspanialszych zabytków regionu, obok cerkwi św. Eliasza w Jarosławiu i cerkwi św. Jana Chrzciciela w Jarosławiu-Tołczkowie[9]. Na wyposażeniu świątyni pozostaje największa w Rosji, trzymetrowa ikona Chrystusa[1], która mogła zostać napisana nawet w XV w.[10] Galerie zostały ozdobione freskami o tematyce starotestamentowej. Na ścianie południowej ukazano Adama i Ewę w Raju, w otoczeniu zwierząt, na tle idyllicznego krajobrazu[9]. Na ścianie północnej znajduje się kompozycja przedstawiająca wyrzucenie proroka Jonasza do morza[11]. Na ścianie zachodniej ukazano potop i budowę Arki Noego, na wschodniej – budowanie Wieży Babel[11]. Między większymi scenami biblijnymi przedstawiono mniejsze kompozycje (postać św. Eulogiusza, chrzest Włodzimierza Wielkiego)[11].
We wnętrzu soboru znajdują się freski ze scenami z Ewangelii oraz, na ścianie zachodniej, ogromna kompozycja Sądu Ostatecznego, zaliczana do najefektowniejszych realizacji tego tematu w XVII-wiecznej sztuce Rosji[12]. Większości fresków towarzyszą napisy wyjaśniające – cytaty z Pisma Świętego lub fragmenty wierszy Symeona Połockiego[13].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Воскресенский Собор, г. Тутаев, rybeparhia.ru [dostęp 2017-10-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-18] .
- ↑ a b E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 210.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 203.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, ss. 223–224.
- ↑ a b E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 211.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 212 i 214.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 214.
- ↑ a b E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 217.
- ↑ a b c E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 218.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 222.
- ↑ a b c E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, ss. 219–220.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 220.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, s. 221.
Bibliografia
- E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, Iskusstwo, Moskwa 1971.
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
(c) Petite at the Russian language Wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Воскресенский собор. Общий вид
Flag of Yaroslavl Oblast
Autor: Das steinerne Herz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Russian Federation Yaroslavl Oblast location map