Sobór Opieki Matki Bożej w Woroneżu

Sobór Opieki Matki Bożej

Покровский собор

3610001000
sobór katedralny
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Obwód	woroneski
Miejscowość	Woroneż
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	woroneska
Wezwanie	Opieki Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	1/14 października
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Mitrofana z Woroneża
Historia Data rozpoczęcia budowy 1833 Data zakończenia budowy 1841 Data poświęcenia 1841 Data zamknięcia 1932 Aktualne przeznaczenie czynny sobór prawosławny Data reaktywacji 1948
Dane świątyni Styl klasycystyczny Architekt Iwan Blicyn Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 1 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 2 Spotkania Pańskiego, Ikony Matki Bożej „Znak”
Położenie na mapie Woroneża Sobór Opieki Matki Bożej
Położenie na mapie Rosji Sobór Opieki Matki Bożej
Położenie na mapie obwodu woroneskiego Sobór Opieki Matki Bożej
51°39′54,7″N 39°12′47,9″E/51,665200 39,213300

Sobór Opieki Matki Bożej – prawosławny sobór w Woroneżu, w jurysdykcji eparchii woroneskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Jeden z dwóch, obok soboru Zwiastowania, soborów katedralnych tejże eparchii.

Historia

Pierwsza wzmianka o istnieniu w Woroneżu cerkwi pod wezwaniem Opieki Matki Bożej pochodzi z 1615. Wskazuje ona, że świątynia znajdowała się na terenie osady kozackiej. Gdy obiekt ten był już w bardzo złym stanie, w 1700 błogosławieństwa na budowę nowej świątyni w tym miejscu udzielił pierwszy ordynariusz eparchii woroneskiej, biskup Mitrofan. Budowę cerkwi murowanej rozpoczęto w 1736. W 1748 poświęcony został jeden z jej ołtarzy, poświęcony Spotkaniu Pańskiemu, zaś w końcu stulecia – drugi, pod wezwaniem Ikony Matki Bożej „Znak”. W 1791 wzniesiono cerkiewną trójkondygnacyjną dzwonnicę^[1].

W 1833 przystąpiono do przebudowy obiektu. Świątynię zaprojektował Iwan Blicyn, architekt gubernialny. Zasadnicze prace przy budowie świątyni ukończono w ciągu dwóch lat, jednak wyświęcenie obiektu miało miejsce dopiero 14 lipca 1841, ceremonię konsekracji poprowadził arcybiskup woroneski i zadoński Antoni. Jeszcze przed tą datą, ukraiński artysta Kuźma Safonow przeprowadził renowację dwóch ikonostasów i ikon pozostających na wyposażeniu obiektu. W 1847 i w 1848 ponownie poświęcono obydwa boczne ołtarze cerkwi^[1].

Po rewolucji październikowej, w 1921, z cerkwi skonfiskowano cenne elementy wyposażenia, co miało posłużyć pomocy ofiarom głodu na Powołżu. Dwa lata później obiekt objęła wspólnota odnowicielska. W 1927 budynek siłą przejęli grigoriewcy, którzy urządzili w nim swój sobór katedralny. W 1932 władze radzieckie zdecydowały o zamknięciu świątyni i zaadaptowaniu jej najpierw na Dom Obrony, a następnie na muzeum religii i ateizmu. Podczas II wojny światowej budynek poważnie ucierpiał, po czym został zaadaptowany na mieszkania^[1]. Obiekt został zwrócony Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej w 1948, dzięki staraniom biskupa woroneskiego Józefa^[2] i grupy miejscowych wiernych^[1]. Świątynia przejęła wówczas, po cerkwi św. Mikołaja, funkcję soboru katedralnego, w jej sąsiedztwie wzniesiono również nową siedzibę biskupów woroneskich. 14 października 1948 biskup Józef poświęcił ołtarz ikony Matki Bożej „Znak”, zaś trzy lata później – główny ołtarz i zarazem cały obiekt, co nastąpiło po odnowieniu obiektu sakralnego. W 1952 konsekrowany został drugi boczny ołtarz św. Tichona Zadońskiego^[1]. Kolejny remont świątyni przeprowadził w latach 1961–1962 biskup woroneski i lipiecki Sergiusz. W końcu lat 70. władze miejskie nakazały rozbiórkę domu biskupiego i rozważały także zniszczenie soboru, czemu skutecznie sprzeciwiał się metropolita woroneski Metody^[1].

W 1982 w soborze odbywały się uroczystości 300. rocznicy powstania eparchii woroneskiej. Od 1989 do 2003^[3] w obiekcie wystawione były dla kultu relikwie św. Mitrofana, pierwszego biskupa woroneskiego^[1], przeniesione następnie do drugiego woroneskiego soboru Zwiastowania po jego odbudowie^[3].

W 1998 po raz pierwszy w historii obiekt odwiedził patriarcha moskiewski i całej Rusi – Aleksy II^[1].

W sąsiedztwie świątyni znajdował się pierwotnie niewielki cmentarz duchownych, pochowano na nim także kilku starostów cerkiewnych i osoby przekazujące dla cerkwi dary materialne^[1]. Obecnie (początek XXI w.) przy soborze znajduje się tylko jeden nagrobek – metropolity woroneskiego Józefa, zmarłego w 1961^[1].

Przypisy