Sobór Pietropawłowski w Petersburgu

Sobór Pietropawłowski

Собор во имя первоверховных апостолов Петра и Павла (Петропавловский собор)

7810390046[1]
sobór wojskowy
Widok fasady z dzwonnicą
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Petersburg
Miejscowość	Petersburg
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	petersburska
Wezwanie	św. Piotra i św. Pawła
Wspomnienie liturgiczne	Świętych Apostołów Piotra i Pawła - 29 czerwca/12 lipca
Historia Data rozpoczęcia budowy 1712 Data zakończenia budowy 1733; 1777 Data poświęcenia 29 czerwca 1733 Data zamknięcia po 1917 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 2007
Dane świątyni Styl barokowy Architekt Domenico Trezzini Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 122,5 m Liczba naw 1 Nawa główna • szerokość 23 m Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie Petersburga Sobór Pietropawłowski
Położenie na mapie Rosji Sobór Pietropawłowski
59°57′00,7″N 30°18′59,5″E/59,950194 30,316528

Sobór Pietropawłowski^[2] (ros. Петропавловский собор) – prawosławny sobór w Petersburgu, w kompleksie twierdzy Pietropawłowskiej.

Ikonostas

Historia

Budowa cerkwi w obrębie twierdzy Pietropawłowskiej została podjęta miesiąc po rozpoczęciu prac nad budową fortyfikacji, 23 czerwca 1703. Była to pierwsza świątynia prawosławna w budowanej nowej stolicy Rosji^[3]. Według tradycji car Piotr Wielki osobiście wybrał miejsce na cerkiew^[3]. Pierwsza cerkiew na terenie Twierdzy była drewniana, wzniesiona na planie krzyża greckiego^[3].

8 czerwca 1712 miała miejsce ceremonia położenia kamienia węgielnego nowej, znacznie większej cerkwi. Jej projektantem został włoski architekt Domenico Trezzini^[4]. Główną dominantą sylwetki budynku jest dzwonnica o łącznej wysokości 88 metrów, z iglicą o wysokości 34 metrów^[5]. Przyczyną wzniesienia tak wysokiego obiektu było życzenie Piotra I, by wieża cerkwi przewyższyła moskiewską dzwonnicę Iwana Wielkiego. W 1718 budowa dzwonnicy została ukończona. W 1724 iglicę pokryto złoconą miedzią, zaś w 1725 na jej szczycie umieszczono figurę anioła z krzyżem w dłoni o wysokości 2 m i 13 cm^[5], która pełni rolę wiatrowskazu^[6]. Pozostałe części bryły soboru zostały zbudowane w ciągu kolejnych pięciu lat. Poświęcenie gotowego obiektu miało miejsce 29 czerwca 1733^[5]. Długość nawy cerkwi wynosiła 59 metrów, szerokość – 23^[5]. Iglica, dominująca nad całością bryły, miała być symbolem objęcia przez Rosjan kontroli nad ujściem Newy, zetknięcia się z morzem potężnego państwa^[7].

Freski we wnętrzu obiektu wykonali w latach 20. XX wieku F. Worobiew, M. Niegrubow i P. Zybin, pracujący pod kierunkiem ikonografa Andrieja Matwiejewa. Ikonostas dla soboru wyrzeźbił Iwan Zarudnyj, zaś ikony do niego napisali Fiodor Artiemiew i Andriej Merkuriew^[5].

W 1756 wskutek uderzenia pioruna sobór poważnie ucierpiał w pożarze, spłonęła górna część dzwonnicy. Prace rekonstrukcyjne w obiekcie zakończono do 1777^[5].

Sobór od momentu powstania był uważany za najważniejszą wojskową cerkiew na terytorium Rosji. Dlatego w jego wyposażeniu, obok utensyliów liturgicznych, znajduje się szereg przedmiotów związanych z rosyjskimi podbojami, w tym zdobytych sztandarów i broni^[8]. Na terenie świątyni znajdują się również groby wszystkich carów rosyjskich począwszy od Piotra I, z wyjątkiem Piotra II^[8].

Po rewolucji październikowej budynek został zamknięty i zamieniony w muzeum. Od lat 50. należał do Państwowego Muzeum Historii Leningradu. Od 2007 w obiekcie na nowo odbywają się regularne prawosławne nabożeństwa, chociaż obiekt pozostał własnością muzeum^[9].

Według tego samego projektu Trezziniego powstała cerkiew Świętych Piotra i Pawła w Jarosławiu^[10].

Przypisy

Bibliografia

• A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5