Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Tutajewie

Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego

Крестовоздвиженский собор

7610210000
sobór parafialny
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Obwód	jarosławski
Miejscowość	Tutajew
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	rybińska
Wezwanie	Podwyższenia Krzyża Pańskiego
Wspomnienie liturgiczne	14/27 września
Historia Data zakończenia budowy ok. 1658 Data zamknięcia 1930 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1992
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 4 Ołtarz • liczba ołtarzy 4
Położenie na mapie obwodu jarosławskiego Tutajew, sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego
Położenie na mapie Rosji Tutajew, sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego
57°52′42″N 39°32′45″E/57,878333 39,545833

Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego – prawosławny sobór w Tutajewie, w dekanacie romanowsko-borysoglebskim eparchii rybińskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego^[1].

Historia

Budowa soboru rozpoczęła się, gdy metropolitą rostowskim był Jonasz, tj. po 1652^[2]. Cerkiew zajęła miejsce starszej, drewnianej świątyni prawosławnej, według legendy zbudowanej natychmiast po założeniu miasta^[3]. W 1658 budowa jeszcze trwała, sobór posiadał już dwa ołtarze Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni oraz Smoleńskiej Ikony Matki Bożej, a także zwieńczoną dachem namiotowym dzwonnicę^[2]. Car Aleksy osobiście przekazał na cel budowy 100 rubli, a także podarował kopię Tichwińskiej Ikony Matki Bożej^[2]. W dwóch etapach, w latach 50. XVII w. i w 1676^[2] we wnętrzu obiektu powstały freski, których autorami byli ikonografie z Jarosławia i Kostromy pracujący pod kierunkiem Gurija Nikitina^[3]. W XIX w. do budynku dobudowano z trzech stron niskie jednokondygnacyjne galerie^[4].

Cerkiew została zamknięta w 1930^[2]. W 1946 w budynku urządzono muzeum krajoznawcze, zaś w 1962 zaadaptowano go na magazyn. Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał obiekt w 1992^[3].

Architektura

Cerkiew wzniesiono bez podkletu, na planie prostokąta, zwieńczono ją pięcioma kopułami, które są dominującym elementem całej kompozycji. Budynek otaczają z trzech stron jednokondygnacyjne galerie. Dzwonnica świątyni usytuowana jest w północno-zachodnim narożniku budowli, zaś nad dwoma ołtarzami bocznymi (łącznie w soborze znajdują się cztery ołtarze) wzniesiono dachy hełmowe^[4]. Elewacje soboru różnią się wyglądem, w różnym stopniu zostały udekorowane: najskromniejsze są fasady północna i zachodnia, przylegające pierwotnie do murów kremla, natomiast najefektowniejsza jest fasada południowa. W dzwonnicy między pierwszą a drugą kondygnacją umieszczono bogato zdobiony szeroki rząd ornamentów^[4].

Freski w soborze Podwyższenia Krzyża Pańskiego cechuje monumentalizm. W największym stopniu zachowały się kompozycje na południowej ścianie cerkwi, w tym cykl scen Męki Pańskiej, w którym wyróżnia się scena biczowania. W grupie żołnierzy wymierzających Jezusowi karę zamiast Rzymian namalowani zostali żołnierze ruscy w typowych strojach^[4]. Pozostałe kompozycje malarskie w świątyni również podejmują tematykę biblijną, wyróżniają się wśród nich przedstawienia cudownego połowu ryb oraz Drzewo Jessego^[5].

Przypisy