Sobór Wniebowstąpienia Pańskiego w Ałmaty

Sobór Wniebowstąpienia Pańskiego

Вознесенский Кафедральный собор

011010800
sobór parafialny
Widok ogólny
Państwo	Kazachstan
Miejscowość	Ałmaty
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	astańska
Wezwanie	Wniebowstąpienia Pańskiego
Wspomnienie liturgiczne	5. czwartek po Passze
Historia Data rozpoczęcia budowy 1904 Data zakończenia budowy 1907 Data poświęcenia 1907; 1995; 1 listopada 2020 (ostatnia) Data zamknięcia 1929 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 8 kwietnia 1995
Dane świątyni Styl eklektyczny Architekt Konstantin Borisoglebski, Andriej Zienkow Świątynia • materiał bud. • drewno Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 6 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 1
Położenie na mapie Ałmaty Sobór Wniebowstąpienia Pańskiego
Położenie na mapie Kazachstanu (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sobór Wniebowstąpienia Pańskiego
43°15′31,6″N 76°57′11,4″E/43,258778 76,953167
Strona internetowa

Sobór Wniebowstąpienia Pańskiego^[1] (kaz. Вознесенск кафедралы шіркеуі) – prawosławny sobór w Ałmaty, katedra Metropolitalnego Okręgu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w Republice Kazachstanu w latach 2003–2010.

Opis

Sobór został wzniesiony na przełomie XIX i XX w. w stylu eklektycznym. Pierwsze prace nad wzniesieniem soboru w Wiernym^[a] podjęto w 1868, jednak zostały one przerwane. W 1872 miasto stało się siedzibą eparchii wierneńskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. W związku z tym zdecydowano o niekontynuowaniu poprzedniej budowy, lecz opracowaniu zupełnie nowego projektu świątyni katedralnej, przeznaczonej dla 1500 wiernych^[2]. Przeprowadzony w 1882 konkurs na plan budynku wygrał G. Sieriebriannikow, jednak problemy z finansowaniem budowy, śmierć architekta i trzęsienie ziemi w 1887 ponownie sprawiły, że prace budowlane zostały zarzucone.

W latach 90. XIX w. opracowano zupełnie nowy projekt soboru. Z inicjatywy biskupa turkiestańskiego Grzegorza, za zgodą generał-gubernatora siemireczeńskiego, na cele budowy świątyni przeznaczono fundusze przekazane miastu drogą z ogólnocerkiewnej zbiórki na rzecz ofiar trzęsienia ziemi z 1887^[2]. W 1894 wyznaczono i poświęcono teren pod budowę świątyni, jednak jej nowy projekt powstał dopiero cztery lata później. Plan autorstwa architekta Konstantina Borisoglebskiego został wysoko oceniony przez miejscową administrację carską, która podkreślała, że obszerny i wyróżniający się architektonicznie sobór będzie widomym znakiem panowania rosyjskiego w kraju zamieszkiwanym w większości przez muzułmanów. Obiekt miał być wzniesiony z drewna na kamiennym fundamencie. Projekt Borisoglebskiego nie został w pełni zaakceptowany przez Świątobliwy Synod Rządzący^[b]. Ostatecznie do wykonania zatwierdzony został opisywany projekt z poprawkami inżyniera Andrieja Zienkowa, który też został kierownikiem budowy. Sobór został ostatecznie zbudowany w latach 1904–1907 i poświęcony w roku ukończenia prac nad jego wznoszeniem. Obiekt przetrwał bez większych strat trzęsienie ziemi w 1911^[2]. Ikony dla ikonostasu powstały w kijowskiej pracowni Aleksandra Muraszki. Dzwony (w liczbie ośmiu) zostały przywiezione z Gatczyny^[2].

W 1929 z dzwonnicy soborowej zdjęto dzwony, zniszczony został ikonostas soboru, zaś pozostała część wyposażenia – ikony i utensylia liturgiczne – rozkradzione. W latach 30. XX wieku budynek został zaadaptowany przez władze radzieckie na radiostację, a następnie na muzeum krajoznawcze, co wiązało się z poważnymi przekształceniami w jego wnętrzu, niemal zupełnie zacierającymi pierwotne przeznaczenie obiektu^[2]. Od lat 70. XX wieku budynek posiadał status zabytku^[2].

W 1995 budynek decyzją prezydenta Kazachstanu Nursułtana Nazarbajewa został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu; zrezygnowano tym samym z pierwotnego planu, by obiekt współdzieliły parafia prawosławna i muzeum. W tym samym roku patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy II dokonał ponownego poświęcenia budynku, który w następnych latach został stopniowo w pełni przysposobiony do pełnienia funkcji liturgicznych^[2].

Po zakończeniu gruntownej renowacji, sobór został po raz kolejny poświęcony 1 listopada 2020 r. przez metropolitę astańskiego i kazachstańskiego Aleksandra, w asyście hierarchów z Kazachstanu i Kirgistanu^[3].

Uwagi

Przypisy