Sobór Zwiastowania w Charkowie

Sobór Zwiastowania

Свято-Благовіщенський кафедральний собор

63-101-2532
sobór katedralny
(c) Photo: Sergiy Bobok. From Wikimedia Commons. License CC BY-SA 4.0. Фото: Serhii Bobok. З Wikimedia Commons. Ліцензія CC BY-SA 4.0 Widok ogólny
Państwo	Ukraina
Obwód	charkowski
Miejscowość	Charków
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Eparchia	charkowska
Wezwanie	Zwiastowania
Wspomnienie liturgiczne	25 marca/7 kwietnia
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Melecjusza (Leontowicza), św. Aleksandra (Pietrowskiego), św. Atanazego, patriarchy Konstantynopola
Historia Data rozpoczęcia budowy 2 października 1888 Data zakończenia budowy 1901 Data poświęcenia 1901 Data zamknięcia 1930 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1943
Dane świątyni Styl neobizantyjski Architekt Michaił Łowcow Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • liczba wiernych • cegła 59 m 71 m 4000 osób Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 80 m Ołtarz • liczba ołtarzy 1 Liczba naw 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie Charkowa Sobór Zwiastowania
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sobór Zwiastowania
Położenie na mapie obwodu charkowskiego Sobór Zwiastowania
49°59′26,0″N 36°13′26,0″E/49,990556 36,223889

Sobór Zwiastowania – prawosławny sobór w Charkowie, katedra eparchii charkowskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia

Sobór powstał na przełomie XIX i XX wieku na miejscu kilku wcześniejszych świątyń prawosławnych pod tym samym wezwaniem. Decyzja o jego budowie zapadła w 1887 i została podjęta przez grupę charkowskich wiernych kierowanych przez miejscowego biskupa Ambrożego. Komitet koordynujący budowę zebrał na cel wzniesienia soboru 34 tys. rubli z dobrowolnych datków, zaś w roku 1888 wykupił działkę od rady miasta. Autorem projektu świątyni był architekt Michaił Łowcow. Poświęcenie kamienia węgielnego miało miejsce 2 października 1888; budowa soboru trwała do 1901 i była finansowana ze składek wiernych z Charkowa i innych miast Imperium Rosyjskiego – łączny koszt obiektu zamknął się w kwocie 400 tys. rubli. W roku ukończenia prac nad świątynią miało miejsce jej uroczyste poświęcenie.

Sobór został wzniesiony w całości z cegły. Jego wysokość od podstawy do wierzchołka krzyża na głównej kopule wynosi 59 metrów, zaś wysokość dzwonnicy – 80 m. Długość świątyni wynosi 71 m. Jest ona przeznaczona do równoczesnego udziału 4 tys. wiernych w nabożeństwie. Ikonostas w soborze wykonany został z białego marmuru przez moskiewskiego artystę Wasilija Orłowa, ikony dla niego wykonał Andriej Danilewski. Autorami fresków na ścianach soboru są malarze charkowscy Swiatienko i Marczenko, którzy w swojej pracy naśladowali dekorację soboru św. Włodzimierza w Kijowie oraz w mniejszym stopniu soboru Chrystusa Zbawiciela w Moskwie.

Jeszcze w listopadzie 1919 w bezpośrednim sąsiedztwie soboru została otwarta cerkiew św. Andrzeja Rzymianina, zaś od strony dzwonnicy – kaplica św. Michała Archanioła i św. Mojżesza. W latach 1922–1924 o obiekt toczone były spory różnych organizacji kościelnych, zaś władze bolszewickie kilkakrotnie planowały jego całkowite zamknięcie dla celów kultowych. W latach 1925–1926 w obiekcie odbywały się koncerty muzyczne, jednak nadal był on czynny; ostateczna likwidacja świątyni miała miejsce 14 lutego 1930. Według oficjalnych dokumentów miała zostać ona przeznaczona na cele kulturalne, jednak w rzeczywistości urządzono w niej stajnię i magazyn.

W 1943 sobór został ponownie przekazany prawosławnym i od tego czasu pozostaje czynny. W 1946 decyzją arcybiskupa Stefana obiekt został katedrą eparchii charkowskiej (wcześniej funkcje te pełnił sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Charkowie, zamknięty w 1930^[1]).

W XX wieku w soborze dla kultu wystawione zostały relikwie św. Atanazego III, patriarchy Konstantynopola, dotąd przechowywane w Mgarskim Monasterze Przemienienia Pańskiego w Łubniach^[2].

W nocy z 1 na 2 lipca 1974, silny wiatr zerwał z dzwonnicy wieńczący ją krzyż; po naprawie został on ponownie uszkodzony przez wiatr w 1996. Rok później górna część dzwonnicy spłonęła w pożarze; pierwotny wygląd obiektu został przywrócony po kolejnym remoncie.

Przypisy

Bibliografia

• Sobór na oficjalnej stronie eparchii (ros.). pravoslavie.kharkov.ua. [dostęp 2011-02-28].