Sobieszyn (województwo lubelskie)

Artykuł

51°35′37″N 22°9′45″E

- błąd

38 m

WD

51°36'N, 22°10'E

- błąd

2305 m

Odległość

810 m

Sobieszyn
wieś
Ilustracja
Pałac, elewacja od strony stawów
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

rycki

Gmina

Ułęż

Liczba ludności (2011)

706[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

08-504[2]

Tablice rejestracyjne

LRY

SIMC

0392371

Położenie na mapie gminy Ułęż
Mapa konturowa gminy Ułęż, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Położenie na mapie powiatu ryckiego
Mapa konturowa powiatu ryckiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Ziemia51°35′37″N 22°09′45″E/51,593611 22,162500

Sobieszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ułęż[3][4].

Historycznie Sobieszyn należy do Ziemi Stężyckiej w Małopolsce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Ułęż[5].

Sobieszyn jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego.

Historia

Wieś stanowi dawne gniazdo rodu Sobieskich. W 1508 r. Stanisław i Małgorzata Sobiescy ze swych części płacą poboru 2 grzywny, 13 groszy i 9 denarów. W 1569 r. Stanisław Sobieski płaci tu poboru od ½ łana i 2 zagrodników, Jan Sobieski od 16 półłanków. W pobliskiej wsi Lendo Mniejsze siedzi trzech Sobieskich (Zbigniew, Klemens, Dobrogost), mających niewielkie cząstki. We wsi Budziska mają znaczne części Jan i Stanisław (możliwe że ci sami co w Sobieszynie). Jan ma 16 półłanków kmiecych, Stanisław zaś 14. Chrystian Sobieski ma 24 półłanków w Radoryżu i Cisowniku (Pawiński, Małop., 332, 333 i 476).

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej[6].

W 1648 r. Sobieszyn wraz z Łysobykami i Lendem należy do rodziny Zbąskich. W 1664 r. Sobieszyn w (powiecie stężyckim) miał dwie części: Łukasza Sobieskiego 12 domów, 60 mieszkańców i Stanisława Kazimierz Bieniawskiego 14 domów, 61 mieszkańców. Sprawę między Sobieszynem a Podlodowem załatwia komisja sejmu warszawskiego w roku 1775 (Vol. leg., VIII, 384). Na początku XIX stulecia dobra należały do hrabiostwa Tarnowskich, od 1826 r. do Maciejewskich, wreszcie do głośnego z filantropijnych zapisów hrabiego Kajetana Kickiego.

W wieku XIX Sobieszyn, wieś i fol., powiecie garwoliński, gminie Ułęż, parafii Sobieszyn, odległy 42 wiorst od Garwolina, 5 wiorst od Łysobyków. Leży na krawędzi szeroko rozpostartej doliny praw. brzegu Wieprza, w pobliżu ujścia rzeki t.n. Posiada kościół parafii murowany, szkołę początkową (od 1871 r.), trzy młyny wodne, trzy stawy, 65 domów, 567 mieszkańców W 1827 r. było 54 domów, 348 mieszkańców[7].

W latach 1886–93 polski chemik i gleboznawca Teofil Cichocki zorganizował oraz kierował stacją chemiczno-rolną w Sobieszynie gdzie oprócz badań chemicznych nadzorował również stałą stację meteorologiczną[8].

Charakterystyka dóbr

Dobra Sobieszyn składały się w 1875 r. z folwarków.: Sobieszyn, Lendo Małe al. Ruskie, awulsu Brzozowa, nomenklatur: Brzozowa, Wólka, Drewnik, rozlegly mórg 2432: folwark Sobieszyn z awulsem Brzozowa grunty orne i ogrody mórg 587, łąk mórg 179, pastwiska mórg 27, lasu mórg 1271, nieużytków mórg 199, budynków murowanych 6, z drzewa 33, płodozmian 8. polowy, las nieurządzony, folwark Lendo Ruskie grunty orne i ogrody mórg 129, łąk mórg 17, pastwisk mórg 3, nieużytków mórg 20, budynków murowanych 1, z drzewa 10, cegielnia.

W skład dóbr poprzednio wchodziły: wieś Sobieszyn osad 71, mórg 691, wieś Wólka Sobieska osad 9, mórg 137, wieś Lendo Ruskie osad 8, mórg 167[7].

Kościół i parafia

Sobieszyn należał z dawna do parafii w pobliskim Drążgowie (nad Wieprzem). Gdy kościół w Drążgowie zamieniono na zbór ariański co miało miejsce w drugiej połowie XVI wieku, parafię przeniesiono do Żabianki. Po 30 latach arianom odebrano kościół w Drążgowie, parafia wróciła na dawne miejsce.
Gdy w 1771 roku kościół ów ze starości runął, parafia pozostała bez świątyni, którą zastępowała mała kaplica. Dopiero zapis hrabiego Kajetana Kickiego (materiały i 4000 zł. w koronach austriackich), uczyniony z warunkiem wzniesienia kościoła w Sobieszynie, obdarzył parafią nową piękną świątynią w stylu ostrołukowym, o trzech nawach, z wieżą w nim „wielki ołtarz cały z marmuru, w ołtarzu Chrystus ukrzyżowany z marmuru kararyjskiego”. Kościół ten poświęcony został w 1886 r. i parafią przeniesiono tu z Drążgowa (por. Przegląd katolicki, 1886 rok, Nr. 49)[7].

Szkoły

  • Zespół Szkół im. hr. Kajetana Kickiego w Sobieszynie-Brzozowej (liceum, technikum)[9]
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących w Sobieszynie[10]
    • Szkoła Podstawowa im. Jana III Sobieskiego w Sobieszynie
    • Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego w Sobieszynie
  • Oddział Przedszkolny Szkoły Podstawowej w Sobieszynie
  • Przedszkole Specjalne Nr 11

Zabytki

  • Kościół rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z XIX w.
  • Neogotycka murowana plebania
  • Pałac klasycystyczny Kickich z pierwszej połowy XIX wieku z zabudowaniami gospodarczymi, obok resztki XIX-wiecznego parku krajobrazowego
  • Modrzewiowy dwór z XIX wieku
  • Zabytkowy budynek szkoły i zespół parkowy w Sobieszynie-Brzozowej

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1166 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-05-23].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 2015-08-04 4 sierpnia 2015(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
  5. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Ułęż. Urząd Gminy Ułęż. [dostęp 2017-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-21)].
  6. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  7. ↑ a b c Sobieszyn (województwo lubelskie), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 946.
  8. ↑ Gorczyński 1881 ↓.
  9. ↑ Strona Zespołu Szkół im Kajetana Kickiego w Sobieszynie
  10. ↑ Strona Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Sobieszynie

Bibliografia

  • Władysław Gorczyński: "Wyniki spostrzeżeń meteorologicznych stacji sobieszyńskiej" w "Pamiętnik fizyograficzny" t. XXII. Warszawa: Druk K. Kowalewskiego, 1881.

Linki zewnętrzne

Gmina Ułęż
Wsie
Części wsi
  • Nowa Wólka
  • Sobieszyn-Kolonia
  • Ułęż Dolny
  • Ułęż Górny
Kolonie wsi
Osady
Osady leśne

Herb gminy

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Powiat rycki location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Sobieszyn, pałac (elewacja od strony stawów).jpg
Autor: R.TOM, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sobieszyn - pałac (elewacja od strony stawów)