Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji

Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji
Ilustracja
Państwo

 Chorwacja

Lider

Peđa Grbin

Data założenia

3 stycznia 1990

Ideologia polityczna

socjaldemokracja

Członkostwo
międzynarodowe

Partia Europejskich Socjalistów

Barwy

czerwona

Strona internetowa
Ivica Račan – założyciel i wieloletni przywódca SDP

Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji (chorw. Socijaldemokratska partija Hrvatske, SDP) – chorwacka partia polityczna o profilu socjaldemokratycznym, wywodząca się z dawnej partii komunistycznej, działająca od 1989. Ugrupowanie należy do Partii Europejskich Socjalistów[1].

Historia

Początek SDP wiąże się z wystąpieniem w styczniu 1990 Ligi Chorwackich Komunistów (SKH) ze Związku Komunistów Jugosławii. Do nazwy ugrupowania dodano człon Partia na rzecz Demokratycznych Zmian (SDP), a już w listopadzie 1990 porzucono pierwszą część nazwy odwołującą się do komunizmu. W kwietniu 1993 partia przekształciła się w Socjaldemokratyczną Partię Chorwacji[2]. W kwietniu następnego roku wchłonęła marginalne ugrupowanie Socjaldemokratów Chorwacji, na czele którego stał Antun Vujić, a które powstało w 1990 także jako Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji.

Założycielem i wieloletnim liderem SDP był Ivica Račan. Ugrupowanie w latach 90. pozostawało średniej wielkości partią, stojąc w opozycji do Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej. Do wyborów w 2000 socjaldemokraci przystąpili w koalicji m.in. z Chorwacką Partią Socjalliberalną. Blok ten wygrał wybory, a Ivica Račan w styczniu 2000 utworzył wielopartyjny rząd. Na czele dwóch kolejnych gabinetów stał do grudnia 2003. Po kolejnych wyborach parlamentarnych SDP przeszła do opozycji.

W 2010 kandydat socjaldemokratów Ivo Josipović zwyciężył w wyborach prezydenckich. W tym samym roku ugrupowanie weszło w skład sojuszu wyborczego, nazwanego później Koalicją Kukuriku[3]. Koalicja ta zwyciężyła w wyborach w 2011 i utworzyła kierowany przez lidera socjaldemokratów rząd Zorana Milanovicia.

Przed wyborami parlamentarnymi w 2015 SDP współtworzyła nową koalicję wyborczą pod nazwą Chorwacja Rośnie, która zajęła drugie miejsce[4]. Po powołaniu w styczniu 2016 nowego rządu z Tihomira Oreškovicia socjaldemokraci znaleźli się w opozycji.

W 2020 ich były lider Zoran Milanović został wybrany na urząd prezydenta[5]. W 2021 doszło do rozłamu w partii; po wykluczeniu z ugrupowania kilku posłów kilkunastu innych deputowanych odeszło z frakcji parlamentarnej[6].

Wyniki wyborcze

Zoran Milanović – przywódca SDP w latach 2007–2016
Davor Bernardić – przywódca SDP w latach 2016–2020

Wyniki do Zgromadzenia Chorwackiego[7][8][9]:

  • 1990: 35,0% głosów i 20 mandatów
  • 1992: 5,5% głosów i 11 mandatów
  • 1995: 8,9% głosów i 10 mandatów
  • 2000: 40,8% głosów i 71 mandatów (koalicja, 43 mandaty dla SDP)
  • 2003: 22,6% głosów i 43 mandaty (koalicja, 34 mandaty dla SDP)
  • 2007: 30,8% głosów i 56 mandatów
  • 2011: 40,0% głosów i 80 mandatów (koalicja, 61 mandatów dla SDP)
  • 2015: 33,2% głosów i 56 mandatów (koalicja, 42 mandaty dla SDP)
  • 2016: 33,5% głosów i 54 mandaty (koalicja, 38 mandatów dla SDP)
  • 2020: 24,9% głosów i 41 mandatów (koalicja, 32 mandaty dla SDP)[10][11]

W pierwszych w historii Chorwacji wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2013 koalicja skupiona wokół socjaldemokratów z wynikiem 32,1% głosów wywalczyła 5 mandatów (o 1 mniej niż opozycyjna centroprawica)[12]. Rok później centrolewicowa koalicja otrzymała 29,9% głosów i 4 miejsca w PE VIII kadencji[13]. W 2019 partia wystawiła samodzielną listę, poparło ją 18,7% głosujących (4 mandaty, w tym 1 zawieszony do czasu brexitu)[14].

Przewodniczący

Przypisy

  1. ↑ Parties Map. pes.eu. [dostęp 2022-02-26]. (ang.).
  2. ↑ a b Leaders of Croatia. terra.es. [dostęp 2011-07-03]. (ang.).
  3. ↑ O koaliciji. kukuriku.org. [dostęp 2011-10-08]. (chorw.).
  4. ↑ Donosimo pregled svih kandidata koji su izborili mjesto u Saboru. vecernji.hr, 9 listopada 2015. [dostęp 2015-11-09]. (chorw.).
  5. ↑ Zoran Milanović novi je hrvatski predsjednik, osvojio 100.000 glasova više. dnevnik.hr, 5 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-05]. (chorw.).
  6. ↑ Izbačeni SDP-ovci osnovali Klub socijaldemokrata, javio se Grbin. novilist.hr, 8 października 2021. [dostęp 2022-08-26]. (chorw.).
  7. ↑ Parties and Elections in Europe: Croatia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2016-09-15]. (ang.).
  8. ↑ Izbori za zastupnike u Hrvatski sabor 2011.. izbori.hr. [dostęp 2011-12-06]. (chorw.).
  9. ↑ DIP OBJAVIO KONAČNE REZULTATE. HDZ je pobjednik izbora s osvojenim 61 mandatom. index.hr, 12 września 2016. [dostęp 2016-09-15]. (chorw.).
  10. ↑ Rezultati izbora zastupnika u Hrvatski sabor provedenih 4. srpnja i 5. srpnja 2020.. izbori.hr, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-06]. (chorw.).
  11. ↑ SDP-ov potop još je veći. Od 41 mandata koje je osvojio Restart, 9 ide koalicijskim partnerima. telegram.hr, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-06]. (chorw.).
  12. ↑ Potpuni rezultati za izbor članova u Europski parlament iz Republike Hrvatske. izbori.hr. [dostęp 2013-04-15]. (chorw.).
  13. ↑ Potpuni rezultati izbora članova u Europski parlament iz Republike Hrvatske. izbori.hr, 26 maja 2014. [dostęp 2014-05-26]. (chorw.).
  14. ↑ HDZ-u i SDP-u po četiri mandata! U Bruxelles idu još Kolakušić, Tomašić, Živi zid i Amsterdamska. tportal.hr, 28 maja 2019. [dostęp 2019-05-30]. (chorw.).
  15. ↑ Konačni rezultati izbora za predsjednika SDP-a. sdp.hr, 28 listopada 2016. [dostęp 2016-11-29]. (chorw.).
  16. ↑ SDP leader Davor Bernardic steps down after election loss. croatiaweek.com, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-07]. (ang.).
  17. ↑ Pedja Grbin Elected SDP Leader. total-croatia-news.com, 3 października 2020. [dostęp 2020-10-04]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Milanovic.jpg
Autor: http://www.sdp.hr - official party pages, Licencja: CC BY 3.0
Zoran Milanović, president of the Social Democratic Party of Croatia.
Davor Bernardić.png
Autor: SDP Hrvatske, Licencja: CC BY 2.0
Davor Bernardić, president of the Zagreb branch of the Social Democratic Party of Croatia and vice president of the party
Ivica Račan facingleft.jpg
Croatian Prime Minister Ivica Racan (left) arrives at the Pentagon on June 7, 2002, for a meeting with Deputy Secretary of Defense Paul Wolfowitz. Racan and Wolfowitz will meet to discuss a range of bilateral security issues.