Soczewica

Soczewica
Ilustracja
Morfologia gatunku typowego
soczewicy jadalnej
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

soczewica

Nazwa systematyczna
Lens P. Miller
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754[3]
Typ nomenklatoryczny

Lens culinaris Medikus[3]

Pole soczewicy jadalnej

Soczewica (Lens Mill.) – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny bobowatych. Obejmuje 7 gatunków[4]. W stanie dzikim rosną one w obszarze śródziemnomorskim, od Wysp Kanaryjskich do środkowej Azji, we wschodniej Afryce zasięg rodzaju sięga strefy tropikalnej[5][6]. Soczewica jadalna jest jedną z roślin o najdłuższej historii uprawy. Udomowiona została co najmniej 8 tys. lat p.n.e. na Bliskim Wschodzie, skąd rozprzestrzeniona została w Eurazji na obszarach o ciepłym klimacie. Jadalne są nasiona soczewicy jadalnej. Pozostałe części rośliny po omłocie stanowią cenioną paszę dla zwierząt[7].

Morfologia

Pokrój
Wyprostowane i płożące rośliny jednoroczne[5][6].
Liście
Parzysto pierzaście złożone, z 2 lub liczniejszymi owalnymi lub jajowatymi, całobrzegimi listkami. Oś liścia na końcu wykształcona jako wąs czepny. Liście wsparte są przylistkami całobrzegimi lub ząbkowanymi u nasady nieco strzałkowatymi[5][6].
Kwiaty
Motylkowe, drobne, wyrastają pojedynczo lub w większej liczbie w gronach. Działki kielicha w liczbie 5 są zrośnięte, ale ząbki kielicha są głęboko wcięte. Płatki korony białe, niebieskie lub fioletowe. Mają różną budowę. Dwa dolne płatki tworzą tzw. łódeczkę, dwa boczne zaokrąglone skrzydełka, a piąty wzniesiony jest do góry tworząc żagielek, który u nasady zwężony jest w paznokieć. Wewnątrz kwiatu, a ściślej w łódeczce, znajduje się jeden słupek z pojedynczą, górną zalążnią zawierającą dwa zalążki oraz 10 pręcików, z których dziewięć zrośniętych jest nitkami tworząc rurkę, jeden pręcik zaś jest wolny[5][6].
Owoce
Ścieśnione strąki zawierające 1–2 soczewkowate nasiona[5][6].

Systematyka

Rodzaj jest tradycyjnie wyodrębniany, jednak z analiz molekularnych wynika, że jest zagnieżdżony w obrębie rodzaju wyka (Vicia), tworząc w jego obrębie grupę monofiletyczną[8].

Pozycja rodzaju według APweb

Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.[2] W obrębie podrodziny należy do plemienia Fabeae[9].

Wykaz gatunków[4]
  • Lens culinaris Medik.soczewica jadalna
  • Lens ervoides (Brign.) Grande
  • Lens himalayensis Alef.
  • Lens kotschyana (Boiss.) Nábělek
  • Lens lamottei Czefr.
  • Lens montbretii (Fischer & alli) P. Davis & Plitmann
  • Lens nigricans (M.Bieb.) Godr.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-05-31] (ang.).
  3. a b Lens. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2014-05-31].
  4. a b Lens. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-05-31].
  5. a b c d e Lens P.Mill.. W: Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].
  6. a b c d e Bojian Bao i Nicholas J. Turland: Lens Miller. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].
  7. J.G. Vaughan, C.A. Geissler: Rośliny jadalne. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001, s. 46. ISBN 83-7255-326-2.
  8. Hanno Schaefer, Paulina Hechenleitner, Arnoldo Santos-Guerra, Miguel Menezes de Sequeira, R. Toby Pennington, Gregory Kenicer, Mark A. Carine. Systematics, biogeography, and character evolution of the legume tribe Fabeae with special focus on the middle-Atlantic island lineages. „BMC Evolutionary Biology”. 12: 250, 2012. DOI: 10.1186/1471-2148-12-250. 
  9. Lens. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2014-05-31].

Media użyte na tej stronie

Yaiza Femés - Calle Avenido del Rubicón-LZ-702 06 ies.jpg
Autor: Frank Vincentz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Calle Avenido del Rubicón (LZ-702) in Femés, Yaiza, Lanzarote, Canary Islands
Lens culinaris Sturm8.jpg

Lens culinaris Medik., syn. Vicia lens (L.) Cosson & Germ.

Original Caption
Linse, Vicia lens