Sokół (motocykl)
 Sokół 1000 | |
| Producent | |
|---|---|
| Klasa | |
| Inne nazwy | CWS M 111 (1934–1935) |
| Okres produkcji | 1934–1939 |
| Miejsce produkcji | |
| Napęd | |
| Silnik | V2 czterosuwowy, dolnozaworowy, chłodzony powietrzem |
| Pojemność | 995 cm³ |
| Stopień sprężania | 5:1 |
| Moc | 18 KM przy 3000 |
| Skrzynia biegów | 3 stopniowa, sterowana ręcznie |
| Ogumienie | |
| Opona przednia | Polska Opona Stomil 4,40 × 19 |
| Opona tylna | Polska Opona Stomil 4,40 × 19. |
| Wymiary i masa | |
| Długość | 2270 mm z wózkiem |
| Szerokość | 800 mm z wózkiem |
| Wysokość | 1135 mm z wózkiem |
| Wysokość siedzenia | 720 mm |
| Rozstaw osi | 1464 mm |
| Masa własna | 270 kg |
| Pojemność baku | 20 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 100 km/h |
| Inne | |
| Poprzednik | CWS M 55 |
Sokół – nazwa polskich motocykli produkowanych w latach 1934–1939 w Państwowych Zakładach Inżynierii (PZInż) w Warszawie przy ul. Terespolskiej 36, oraz w latach 1947–1950 w Państwowych Zakładach Samochodowych nr 2 w Warszawie – tylko Sokół 125. Silniki były produkowane w „Ursusie”, a montaż w PZInż.
Sokół 1000
.jpg)
Nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy dla oznaczenia motocykla turystycznego Sokół 600 RT, następnie w 1936 w nawiązaniu do popularnego Sokoła 600, nazwano tak produkowany już ciężki motocykl CWS M111, skonstruowany pod kierownictwem inż. Zygmunta Okołowa[1]. Wszystkie egzemplarze Sokoła 1000 posiadały wózki boczne usytuowane z prawej strony, których gama była dość urozmaicona, także konstrukcji PZInż. wg projektu inż. Stanisława Panczakiewicza[2]. Główną klientelę stanowiło wojsko, wykorzystując motocykle jako sprzęt łącznikowy, rozpoznawczy, a nawet jako stanowiska ogniowe (wózki z karabinem maszynowym)[3]. Przygotowano także gondole towarowe dla Poczty Polskiej, a dla nielicznych odbiorców cywilnych standardowe wózki osobowe. W ręce cywilnych użytkowników trafiła jednak niewielka część produkcji. Szacuje się, że było to najwyżej 15–20% z ok. 3300–3400 wyprodukowanych motocykli[3]. W skład dodatkowego wyposażenia motocykla wchodziło koło zapasowe umieszczone na wózku, szybkościomierz z licznikiem kilometrów, zegar, pokrowce na wózek i koło zapasowe, pneumatyczny sygnał dźwiękowy oraz reflektor typu „szperacz”[1].
Z powodu różnego przeznaczenia Sokoły malowane były w kilku kolorach. Najbardziej rozpowszechnione to oczywiście wojskowa zieleń, ale były też czarne i ciemnoczerwone[1].
CWS M 111 i Sokoły 1000 nie były motocyklami o awangardowych rozwiązaniach konstrukcyjnych, jednakże ze względu na swoją niebywałą trwałość i terenowe przełożenia skrzyni biegów spisywały się znakomicie w ówczesnych ciężkich warunkach drogowych, a właściwie braku dróg o twardej nawierzchni[2].
Motocykle Sokół 1000 i 600 były najbardziej znanymi polskimi motocyklami przed wojną, stanowiły etatowe wyposażenie wojska. Kolejny model, Sokół 500 z silnikiem górnozaworowym powstał w 1938 roku. Tuż przed wojną wprowadzono jeszcze model Sokół 200, wyprodukowany w nielicznej serii.
Sokół 125
Sokół 125 był pierwszym motocyklem skonstruowanym w Polsce po II wojnie światowej, a jego produkcję uruchomiono w 1947 w Państwowych Zakładach Samochodowych nr 2 w Warszawie. Nazwa Sokół nawiązywała do przedwojennych konstrukcji Państwowych Zakładów Inżynierii (PZInż).
Opracowanie projektu rozpoczęło Centralne Biuro Techniczne, gdzie w warszawskim Wydziale Motocyklowym pod kierunkiem inż. Stefana Porazińskiego opracowano podwozie oparte na ramie z ciągnionych rur stalowych wzorowanej na motocyklu DKW RT125, ze sztywnym zawieszeniem tylnego koła i widelcem trapezowym w zawieszeniu przednim. W oddziale CBT w Bielsku zespół inż. Fryderyka Bluemke zaprojektował silnik S01 pojemności skokowej 125 cm³, wzorowany również na silniku DKW. Podwozia dla prototypowych motocykli wykonano w Czechowicach-Dziedzicach a silniki w Ustroniu. Początkowo zamierzano także produkcję Sokoła 125 zlokalizować na Górnym Śląsku, ostatecznie jednak ulokowano ją w PZS w Warszawie, zaś silniki S01 jako produkcję rozruchową wytwarzano przez kilka lat w Zakładach Metalowych we Wrocławiu-Zakrzowie.
W 1950 zapadła decyzja o zakończeniu produkcji na rzecz rozwoju ilościowego i jakościowego modelu SHL M04.
%2c_Reenactment.jpg)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c https://swiatmotocykli.pl/motocykle/zasluzenie-legendarny-historia-polskiego-motocykla-cws-m-111-sokol-1000/ | data dostępu 2021-03-15, język polski.
- ↑ a b http://motocykle.svasti.org/index.html?strona=http://motocykle.svasti.org/cws11.html | data dostępu 2021-03-15, język polski.
- ↑ a b https://www.auto-swiat.pl/wiadomosci/motocykle/sokol-1000-polski-harley/f1tmjz6 | data dostępu 2021-03-15, język polski.
Bibliografia
- Zbigniew Otoczyński, Sokół 600 i 1000, WKiŁ, Warszawa 1999, ISBN 83-206-1292-6.
- Jan Tarczyński, Polskie motocykle 1918–1945, The Polish motorcycle industry 1918-1945, Wyd. 3 rozsz., WKiŁ, Warszawa 2005, s. 268+12. ISBN 83-206-1579-8.
- Adam Jońca, Rajmund Szubański, Jan Tarczyński, Wrzesień 39 – Pojazdy Wojska Polskiego – barwa i broń, WKiŁ, Warszawa 1990, s. 272. ISBN 83-206-0847-3.
- Adam Jońca, Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Pojazdy w Wojsku Polskim 1918–1939, Polish Army Vehicles – 1918–1939, Wyd. AJaKS, Komisja Historyczna byłego Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych, Pruszków, Londyn 1995, s. 403. ISBN 83-85621-57-1.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Kuroczynski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sokół 1000 (motorcycle)
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 4.0
10th Motorized Cavalry Brigade (Poland)
Autor: Hubert Śmietanka vel Hiuppo, Licencja: CC BY-SA 2.5
Polish Sokół 125 motorcycle, 1947-1950