Sokolica (Dolina Będkowska)

Sokolica – skała wapienna w Dolinie Będkowskiej, w obrębie wsi Będkowice w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[1]. Znajduje się w mikroregionie Wyżyna Ojcowska na Wyżynie Olkuskiej[2]. Na Sokolicy uprawiana jest wspinaczka skalna i znajduje się na niej najwyższa ściana na Jurze[3]. Skała leży w środkowej części Doliny Będkowskiej na wprost bocznego wąwozu Przecówki i Brandysowej, w miejscu w którym płynący dnem doliny potok Będkówka zakręca w lewo[1].

Na szczycie Sokolicy odkryto resztki dużego, grodziska z VIII – IX w. Z tego względu dawniej nazywana była Grodziskiem. Zachowały się resztki wałów. W czasie prac archeologicznych odkryto ślady osadnictwa z okresu neolitu i kultury łużyckiej[4].

Zamontowana w ramach projektu Małopolski Szlak Geoturystyczny tablica opracowana przez specjalistów z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie informuje o budowie i sposobie powstania tej skały. Według tego opracowania Sokolica jest budowlą mikrobialno-gąbkową powstałą z rafopodobnych struktur w płytkim morzu szelfowym, które w górnej jurze istniało na tym terenie. W jej powstaniu zasadniczą rolę odegrały cyjanobakterie oraz gąbki, których szkielety można znaleźć w strukturze skały[5].

U podnóża Sokolicy w Dolinie Będkowskiej znajduje się sezonowa restauracja, pole namiotowe i gospodarstwo agroturystyczne, tzw. Brandysówka, w którym mieści się baza polskich wspinaczy skałkowych.

Sokolica (z lewej strony) i Wysoka
Sokolica od południa
Widok na Sokolicę z pola namiotowego
Sokolica od zachodu
Widok od południa

Wspinaczka

Sokolica wznosi się na wysokość ok. 100 m ponad dnem doliny i jest udostępniona do wspinaczki skalnej. Wspinaczka na niej należy do trudnych, nie tylko z powodu wysokości, ale głównie bardzo stromych i wymagających technicznie ścian. Jest jedną z nielicznych skał na Jurze o więcej niż jednowyciągowych drogach wspinaczkowych. Najwyższe ściany mają wysokość około 60 m[6]. Staraniem Polskiego Związku Alpinizmu ubezpieczono je ringami. Sam szczyt Sokolicy jest łatwo dostępny od strony wschodniej z Będkowic ścieżką koło cmentarza na wzgórzu[3].

Sokolica ma ściany pionowe lub przewieszone. Są w niej takie formacje skalne, jak: filary, kominy, zacięcia. Jest 30 dróg wspinaczkowych o trudności III-VI.6+, długości 15–60 m, wystawie zachodniej, południowej lub południowo-zachodniej. Wszystkie mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne: ringi (r), stanowisko zjazdowe (st) lub ring zjazdowy (rz)[6].

Sokolica I
  1. Droga Bały; V, 45 m
  2. Lot na Brandysa; 15r + 3st, VI, 40 m
  3. Lewy świecznik; 13r + st, VI.3+, 30 m
  4. Gwiezdne wrota; 11r + st, VI.3+, 25 m
  5. Gruby Lolek; 10r + st, VI.4, 25 m
  6. Wiosenne palenie trawy; 20r + 2st, VI.2, 45 m
  7. Lewy komin; 21r + ST + 2drz, V+, 60 m
  8. Warianty Miksera; 21r + 2ST + drz, VI+, 55 m
  9. Zemsta Bonifratrów; 13r + st, VI.1+, 25 m
  10. Lot Świstaka; 15r + st, VI.3+, 25 m
  11. Droga Skwirczyńskiego; 14r + st, VI.2, 26 m
  12. Droga Łapińskiego-Paszuchy; 14r + st, VI.1+, 28 m
  13. Mikrokosmos; 18r + st, VI.4+, 40 m
  14. Golumek Konfucjusz Kurt; 19r + 2st, VI.5, 40 m
  15. Czerwone światła na Monte Cassino 19r + 2ST VI.5+, 40 m
  16. Droga Ostapowskiego; 13r + 2h + 4st, VI.1+, 60 m
  17. Superdirettissima; 19r + 2st, VI.4+, 50 m
  18. Paryż-Dakar; 16r + st, VI.4+, 30 m
  19. Prawy komin; 24r + 2st, VI+, 60 m
  20. Wariant na prawy świecznik; 22r + 2st, VI+, 55 m
Sokolica II
  1. Prawy świecznik; 2h + st + rz, VI.2, 60 m
  2. Supermeni; 3h + st, V+, 10 m
  3. Sztolnia Supermanów; 2st, III, 20 m
  4. Droga Dobrowolskiego-Łapińskiego; st, V+, 25 m
  5. Rysa Pokuników; 7r + 2st, VI+, 20 m
  6. Imperium sokoła; 9r + st, VI.6/6+, 20 m
  7. Z ręką na sercu; 7r + st, VI.3+/4, 20 m
  8. Sztolnia Rika; 6r + st, VI.4+, 17 m
  9. Migotanie zastawek; 7r + st, VI.3, 15 m
  10. Fantasmagoria; 2r + 3s + rz, VI.2, 20 m[6].

Na szczycie Sokolicy istniało Grodzisko na Sokolicy w Będkowicach. Jego pozostałości (wały i fosa) widoczne są do dzisiaj[7]. W Sokolicy są dwie jaskinie: Jaskinia w Sokolicy i Komin w Sokolicy[8].

Przypisy

  1. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [dostęp 2021-07-08].
  2. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  3. ↑ a b Wspinanie. Sokolica [dostęp 2018-09-19].
  4. ↑ Jura Krakowsko-Częstochowska. Informator turystyczny, Ogrodzieniec: Związek Gmin Jurajskich, 2018, ISBN 978-83-947430-8-6.
  5. ↑ Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej przy Brandysówce.
  6. ↑ a b c Baza topo portalu górskiego [dostęp 2018-09-19].
  7. ↑ Leszek Chmura, Historia Będkowic [dostęp 2022-03-21].
  8. ↑ Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2022-03-03].

Linki zewnętrzne

Skały Doliny Będkowskiej

Media użyte na tej stronie

Sokolica a1 (Dolina Będkowska).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Sokolica w Dolinie Będkowskiej
Dolina Będkowska a5.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Dolina Będkowska (Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie)
Sokolica DK24.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sokolica w Dolinie Będkowskiej
Sokolica DK18 (3).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sokolica w Dolinie Będkowskiej
Sokolica DK18 (2).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sokolica w Dolinie Będkowskiej