Solar Orbiter
| ||
 Solar Orbiter – wizja artysty | ||
| Zaangażowani | ESA/NASA | |
| Rakieta nośna | Atlas V 411 | |
| Miejsce startu | Cape Canaveral, USA | |
| Cel misji | Słońce | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | ||
| Perycentrum | 0,28 au | |
| Apocentrum | 1,2 au[1] | |
| Nachylenie | 24° | |
| Czas trwania | ||
| Początek misji | 10 lutego 2020 (04:03 UTC) | |
| Wymiary | ||
| Kształt | graniastosłup | |
| Wymiary | 2,5 × 3,1 × 2,7 m | |
| Masa całkowita | 1800 kg | |
| Masa aparatury naukowej | 209[2] kg | |
Solar Orbiter – projekt badawczy Europejskiej Agencji Kosmicznej, realizowany we współpracy z NASA, w ramach którego 10 lutego 2020 w stronę Słońca została wysłana sonda kosmiczna. Sondę na orbitę okołosłoneczną wyniosła rakieta Atlas V 411, startująca z kosmodromu Cape Canaveral Air Force Station[3].
Cele naukowe
Sonda została zaprojektowana do wykonywania obserwacji Słońca z bardzo bliskiej odległości. Solar Orbiter umożliwi badania gwiazdy i jej korony, pomiary wiatru słonecznego w prawie niezakłóconym stanie[4], magnetosferę oraz słabo widoczne z Ziemi bieguny Słońca[5].
Misja ma odpowiedzieć na pytania:
- co napędza wiatr słoneczny i skąd pochodzą koronalne pola magnetyczne?
- jak zmienność struktur w koronie słonecznej wpływa na zmienność heliosfery?
- jak rozbłyski słoneczne produkują promieniowanie korpuskularne energetycznych cząstek słonecznych?
- jak działa słoneczne dynamo i jak wpływa ono na związek pomiędzy Słońcem i jego heliosferą?[6]
Solar Orbiter będzie ściśle współpracował z wystrzeloną w 2018 przez NASA sondą Parker Solar Probe. Dzięki danym z tych dwóch misji możliwe ma być uzyskanie więcej informacji niż każda z nich dostarczyłaby osobno. Informacje te mają pomóc w wyjaśnianiu zagadnień związanych z rozwojem planet, pochodzeniem życia, działaniem Układu Słonecznego, początkiem Wszechświata. Ponadto pozwolą lepiej zrozumieć genezę wiatru słonecznego czy przewidywać okresy wzmożonej aktywności Słońca z rozbłyskami, zagrażającymi elektronice i energetyce na Ziemi[7].
Instrumenty
Solar Orbiter posiada na pokładzie 10 instrumentów pomiarowych:
- Energetic Particle Detector (EPD) – detektor cząstek energetycznych
- Extreme Ultraviolet Imager (EUI) – matryca obrazowania w głębokim ultrafiolecie
- magnetometr (MAG)
- Metis – koronograf
- Polarimetric and Helioseismic Imager (PHI) – matryca obrazowania polarymetrycznego i heliosejsmicznego
- Radio and Plasma Waves (RPW) – analizator fal radiowych i plazmowych (urządzenie do pomiarów pola elektromagnetycznego, gęstości elektronów i temperatury)
- Heliospheric Imager (SoloHI) – matryca obrazowania heliosferycznego
- Spectral Imaging of the Coronal Environment (SPICE) – aparat obrazowania spektralnego środowiska koronalnego
- X-ray Spectrometer/Telescope (STIX) – teleskop/spektroskop rentgenowski
- Solar Wind Plasma Analyser (SWA) – analizator plazmy wiatru słonecznego[2][7]
Przebieg misji
Budowa Solar Orbiter trwała około 10 lat i kosztowała 500 mln euro[7]. Początkowo start był planowany na rok 2017, ale został kilkukrotnie przełożony. Ostatecznie sonda została wyniesiona 10 lutego 2020 o 5:03 (CET). Po 3,5 latach osiągnie peryhelium, kilkukrotnie wykorzystując asystę grawitacyjną Wenus w celu opuszczenia ekliptyki[5]. Najmniejszą odległość, na jaką sonda się zbliży do Słońca (42 miliony kilometrów) będzie osiągać co 5 miesięcy[6]. Jej orbita będzie synchroniczna z obrotem Słońca, co zapewni długie obserwacje, ukazujące w czasie rzeczywistym rozwój zjawisk słonecznych[7]. Początkowo będzie prowadzić badania z szerokości ok. 24°, aby po ok. 8 latach wznieść się na szerokość przekraczającą 30° (maks. 33°). Pozwoli to po raz pierwszy zaobserwować słoneczne bieguny z takiej pozycji (z Ziemi są widoczne pod kątem maks. 7°)[6][2]. Pierwsze, testowe dane z teleskopu STIX powinny dotrzeć na Ziemię po miesiącu od startu sondy, natomiast rutynowe badania naukowe rozpoczną się w listopadzie 2021 roku[7].
Przypisy
- ↑ Solar Orbiter Summary (ang.). esa.int. [dostęp 2020-02-04].
- ↑ a b c Solar Orbiter factsheet (ang.). esa.int. [dostęp 2020-02-04].
- ↑ Anna Heiney: Solar Orbiter Embarks on Ambitious Mission to Face the Sun (ang.). nasa.gov, 2020-02-10. [dostęp 2020-02-10].
- ↑ Sonda Solar Orbiter podczas testów termiczno-próżniowych. esa.int, 2019-05-02. [dostęp 2020-02-08].
- ↑ a b Solar Orbiter – w poniedziałek rusza misja ESA na słoneczne bieguny. naukawpolsce.pap.pl, 2020-02-05. [dostęp 2020-02-08].
- ↑ a b c Objectives (ang.). esa.int, 2019-09-01. [dostęp 2020-02-08].
- ↑ a b c d e Elżbieta Kuligowska: Sonda Solar Orbiter w podróży na miejsce startu. urania.edu.pl, 2019-10-20. [dostęp 2020-02-07].
Linki zewnętrzne
| ||||||
Media użyte na tej stronie
The United Launch Alliance Atlas V rocket, carrying the Solar Orbiter, lifts off Space Launch Complex 41 at Cape Canaveral Air Force Station in Florida at 11:03 p.m. EST, on Feb. 9, 2020. Solar Orbiter is an international cooperative mission between ESA (European Space Agency) and NASA. The mission aims to study the Sun, its outer atmosphere and solar wind. The spacecraft will provide the first images of the Sun’s poles. The spacecraft was developed by Airbus Defence and Space. NASA’s Launch Services Program based at Kennedy managed the launch.
Solar Orbiter - wizja artysty
Autor: Yeus, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Comparison of the size of the Sun as seen from 1.0 AU (left) and 0.284 AU (right)