Solec (województwo opolskie)

Solec
wieś
Ilustracja
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

198[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-210[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491541

Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Solec”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Solec”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Solec”
Ziemia50°22′56″N 17°43′17″E/50,382222 17,721389

Solec (dodatkowa nazwa w j. niem. Altzülz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[3]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Biała.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 198 osób[1].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 6 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[4]. Leży na obszarze 389,9 ha. Ma charakter rolniczy. Głównymi uprawami są tutaj pszenica, rzepak i buraki cukrowe[5]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Biała. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[6].

Środowisko naturalne

W Solcu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Solca wynoszą 621 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy soli kuchennej[8]. Polską historyczną nazwą miasta była nazwa Solec. Heinrich Adamy w swoim spisie nazw miejscowości na Śląsku, wydanym w 1888 roku we Wrocławiu, wymienia genezę nazwy „Von der Saline Czulicz bei Bialy kommt der name Zülz” (pol. Od salin Czuliczów obok Białej wywodzi się nazwa Zülz)[8]. Niemiecka nazwa Zülz pochodzi więc od zgermanizowanego nazwiska śląskiego rodu Czuliczów, do których należała salina (miejsce pozyskiwania soli) usytuowana w okolicy obecnej miejscowości Biała. Topograficzny opisu Śląska z 1865 roku wymienia miasto Biała (Zülz)[9] oraz leżący w pobliżu Solec (Alt-Zülz)[10] we fragmencie „Alt-Zülz (1534 Soletz, polnisch Sollec)”[10].

12 lutego 1948 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Solec, określając drugi przypadek jako Solca, a przymiotnik – solecki[11].

Historia

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I i II wojny światowej

W Solcu istniała komandoria joannitów. Komtur był proboszczem kościoła. Zakonnicy żyli z ofiar parafian, prowadząc równocześnie folwark. Pierwszy kościół drewniany wzniesiono w 1285. Drugi kościół murowany zbudowano w 1525. Obecny kościół neobarokowy jest z 1904. Konsekrowano go w 1912. Joannici prowadzili parafię do kasaty klasztorów na Śląsku w 1810[12]. Obecnie w Solcu ma swoją siedzibę rzymskokatolicka Parafia św. Jana Chrzciciela, administracyjnie należąca do dekanatu bialskiego w diecezji opolskiej[13].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 270 mieszkańców Solca 12 posługiwało się językiem niemieckim, a 258 językiem polskim[14]. Po I wojnie światowej we wsi powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej.

Do głosowania podczas plebiscytu na Górnym Śląsku uprawnionych było w Solcu 195 osób, z czego 145, ok. 74,4%, stanowili mieszkańcy (w tym 136, ok. 69,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 193 głosy (ok. 99,0% uprawnionych), w tym 192 (ok. 99,5%) ważne; za Niemcami głosowało 167 osób (ok. 86,5%), a za Polską 25 osób (ok. 13,0%)[15].

W latach 1945–1950 Solec należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gostomia[16][17].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki[18].

Zabytki

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Kościół i cmentarz

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[19]:

  • kościół par. pw. św. Jana Chrzciciela, z l. 1902–1904
  • cmentarz kościelny.

Oświata

W miejscowości Solec znajduje się e-Centrum, czyli sala edukacyjna wyposażona w komputery multimedialne. W tej sali odbywa się wiele zajęć edukacyjnych.

Kultura

W Solcu działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[20].

Turystyka

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Wjazd do Solca od strony Białej. Po prawej tablica z nieoficjalnym herbem wsi.

Przez wieś przebiegają dwie trasy rowerowe PTTK, nr 261 C oraz 262 Z[5].

Przez Solec prowadzą szlaki turystyczne:

Przypisy

  1. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1173 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  4. ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-08-22].
  5. ↑ a b Solec – Urząd Miejski w Białej, biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22].
  6. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa, bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  7. ↑ Klimat: Solec: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-22].
  8. ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 10, OCLC 456751858 (niem.).
  9. ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 1087.
  10. ↑ a b Felix Triest 1865 ↓, s. 1094.
  11. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55.
  12. ↑ Piknik rycerski w Solcu, web.archive.org, 12 listopada 2014 [dostęp 2020-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-12].
  13. ↑ Rocznik Diecezji Opolskiej. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża, 2006, s. 82–83. ISBN 83-7342-095-9. (pol.).
  14. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75.
  15. ↑ Odpis urzędowego dziennika Komisji Międzysojuszniczej Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku w Opolu „Journal Officiel de Haute-Silésie” Nr. 21 z dnia 7-go maja 1921 r., zawierającego wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku.. Katowice: Biuro Sejmu Śląskiego, 1932-10-10, s. 7. [dostęp 2013-07-05]. (fr. • pol.).
  16. ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947.
  17. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  18. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  19. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 103. [dostęp 2013-01-08].
  20. ↑ DFK Solec / Alt Zülz
  21. ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej, biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22].
  22. ↑ Szlakiem zabytkowych kościołów, turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22] (pol.).

Bibliografia

Gmina Biała
Miasto
Wsie
Osady leśne
Integralne
części wsi
Części miasta

POL Biała COA.svg

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Prudnik County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.56 N
  • S: 50.25 N
  • W: 17.43 E
  • E: 18.06 E
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
2011-09 Solec 04.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Solcu (dodatkowa nazwa w j. niem. Altzülz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała.
2011-09 Solec 22.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Solec (dodatkowa nazwa w j. niem. Altzülz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała.
2011-09 Solec 19.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Solec (dodatkowa nazwa w j. niem. Altzülz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała.
2011-09 Solec 06.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Solec (dodatkowa nazwa w j. niem. Altzülz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała.
Biała (gmina w województwie opolskim) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map gmina Biała, Poland.