Somatostatinoma

Guz somatostatynowy (łac. somatostatinoma, ang. somatostatinoma) – niezwykle rzadki nowotwór o zapadalności 1/40 mln/rok. Dotychczas opisano około 200 przypadków. W 50% występuje w trzustce, rzadziej w dwunastnicy, jelicie cienkim (głównie w zespole MEN1) sporadycznie w jelicie grubym. Wywodzi się z komórek D. W 4-10% przypadków występuje z zespołem MEN1; złośliwy w 70%.

Obraz kliniczny

Pomimo złośliwości przebieg jest powolny ze stosunkowo długim przeżyciem. W przypadku guzów >5 cm obserwuje się efekt masy (dotyczy głównie lokalizacji trzustkowej). Może pojawić się niedrożność jelit i/lub krwawienia z przewodu pokarmowego.

"Zespół hamowania" – występuje w 19% przypadków i jest związany z działaniem somatostatyny uwalnianej w nadmiarze przez nowotwór. Do typowych objawów należą:

• łagodna cukrzyca
• biegunka
• stolce tłuszczowe
• achlorhydria
• kamica pęcherzyka żółciowego

W przypadku zmian wysoce złośliwych mogą dołączyć się następujące objawy:

• bóle brzucha
• utrata masy ciała
• niedokrwistość

Diagnostyka

Oznaczenie poziomu somatostatyny przy obecnym guzie trzustki lub jelita. Pomocna może się okazać kolonoskopia lub gastroduodenoskopia.

Leczenie

• chirurgiczne usunięcie guza i przerzutów
• leczenie objawowe nieskuteczne

Bibliografia

• V. Kumar, R. S. Cotran, S. L. Robbins Patologia Urban & Partner 2005 ​ISBN 83-89581-92-2​
• Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne [Dokument elektroniczny] : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-072-8.