Sonet 113 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 113 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

Since I left you, mine eye is in my mind;
And that which governs me to go about
Doth part his function and is partly blind,
Seems seeing, but effectually is out;
For it no form delivers to the heart
Of bird, of flower, or shape which it doth latch:
Of his quick objects hath the mind no part,
Nor his own vision holds what it doth catch;
For if it see the rud'st or gentlest sight,
The most sweet favour or deformed'st creature,
The mountain or the sea, the day or night:
The crow, or dove, it shapes them to your feature.

Incapable of more, replete with you,
My most true mind thus maketh mine untrue.
William Shakespeare[3]

Odkąd odszedłeś, w głąb poszło me oko,
A to, co wodzi kroki me po świecie,
Ślepe jest niemal tak samo głęboko,
Niby coś widzi, a nie widzi przecie.
Nie więzi w wnętrzu kształtów, które chwyta,
Ptaka, czy kwiatu, czy postaci człeka.
W umyśle żadna rzecz nie jest wyryta —
Obraz widziany od razu ucieka.
Cokolwiek ujrzy, piękno czy brzydotę,
Bądźto gołębia, bądź wstrętnego kruka,
Stawy i góry, noc czy ranki złote,
We wszystkiem twego li odbicia szuka.

Tak pełen ciebie, a więcej nikogo,
Umysł mój wierny zawodzi je srogo.
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 113 (incipit Since I left you, mine eye is in my minde[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 113, będący bezpośrednią kontynuacją sonetu 112 oraz motywu rozstania z 109[6], jest obrazem bezgranicznej miłości w sytuacji chwilowego rozstania[7][8].

Treść

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[9][10], opisuje swoje odczucia od momentu, kiedy opuścił ukochanego – jest zajęty jedynie swoimi myślami, a wzrok tylko w połowie przekazuje mu obraz rzeczywistego świata, gdyż cokolwiek zobaczy, widzi tylko ukochanego[11].

Poemat jest zbudowany na zasadzie wewnętrznego kontrastu – pierwszych osiem wersów opisuje całkowitą niezdolność poety do spostrzegania świata zewnętrznego, natomiast ostatnich sześć wersów, przekształcanie przez umysł widzianych obrazów na obraz Młodzieńca[12].

Ostatni wers My most true mind thus maketh mine untrue jest uważany za zagadkę interpretacyjną (1) w przypadku uznania znaczenia słowa mine jako mój i w tej sytuacji przymiotnik untrue (nieprawdziwy) staje się rzeczownikiem (nieprawda) i wtedy znaczenie ostatniego wersu staje się następujące kiedy mój godny zaufania umysł powoduje moje fałszywe postrzeganie świata (2) w przypadku uznania mine jako niezwykłego skrócenia słowa m’eyne (eyne archaiczna forma eyes oczy), czyli moje oczy i wtedy znaczenie ostatniego wersu staje się następujące kiedy mój godny zaufania umysł oszukuje moje oczy (3) w przypadku uznania, że pomiędzy słowami mine i untrue z powodów formalnych zostało pominięte słowo [oko] i wtedy znaczenie ostatniego wersu staje się następujące kiedy mój godny zaufania umysł oszukuje moje oko[11].

Polskie przekłady

1913Odkąd Ciem rzucił, wzrok mój w duszy gości;Maria Sułkowska[13]
1922Odkąd odszedłeś, w głąb poszło me oko,Jan Kasprowicz[4]
1948Z Tobą myśl ma, wzrok nikł w tę samą stronę,Władysław Tarnawski[14]
1968Odtąd cię odjechałem, odtąd wszystek wzrok mójMarian Hemar[15]
1978Odkąd odszedłem – badam siebie baczniej;Bohdan Drozdowski[16]
1979Odkąd odszedłem, oczy w umysł patrzą,Maciej Słomczyński[17]
2011Odkąd cię opuściłem, okiem duszy patrzę,Stanisław Barańczak[9]
2015Odkąd odszedłem, widzę duszy okiemRyszard Długołęcki[18]

Uwagi

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 329-330, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  7. ↑ Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXIII (ang.). Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-07-15].
  8. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 42.
  9. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  10. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  11. ↑ a b Don Paterson: Reading Shakespeare's Sonnets. A New Commentary by Don Paterson.. Londyn: Faber and Faber Ltd., 2010, s. 316-318. ISBN 978-0-571-24505-5.
  12. ↑ Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 469-471. ISBN 0-674-63712-7.
  13. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  14. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  15. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  16. ↑ Bohdan Drozdowski: Opór, wybór poezji z lat 1950-1975. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1978.
  17. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  18. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

Sonety Williama Shakespeare’a

Sonnets1609titlepage.jpg

Media użyte na tej stronie

Sonnets1609titlepage.jpg
Title page of Shakespeare's Sonnets (1609)
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV Maria Sułkowska (MUS) page 127 sonet 113 cropped image.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV tłumaczenie Maria Sułkowska (MUS) sonet 113 strona 127