Sonet 118 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 118 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

Like as, to make our appetite more keen,
With eager compounds we our palate urge;
As, to prevent our maladies unseen,
We sicken to shun sickness when we purge;
Even so, being full of your ne'er-cloying sweetness,
To bitter sauces did I frame my feeding;
And, sick of welfare, found a kind of meetness
To be diseas'd, ere that there was true needing.
Thus policy in love, to anticipate
The ills that were not, grew to faults assur'd,
And brought to medicine a healthful state
Which, rank of goodness, would by ill be cur'd;

But thence I learn and find the lesson true,
Drugs poison him that so fell sick of you.
William Shakespeare[3]

Jak, gdy apetyt chcąc podraźnić sobie,
Najostrzejszemi czynim to środkami,
Jak, by zapobiec jakowejś chorobie,
My ją czyszczeniem sprowadzamy sami,
Tak ja, przepełen twojej strawy słodkiej,
(Choć nigdy dość jej), gorzkiegom się chleba
Imał i, chory z dobra, szedł po środki
Na tę mą słabość prędzej, niż potrzeba,
Tak, by zapobiec złu, co nie istniało,
Miłosny podstęp mój zawiódł się srodze,
Prawdziwych cierpień sprowadził nie mało,
Lek aplikując zdrowemu niebodze.

Mam stąd naukę: Kto na ciebie chory,
Temu trucizną lekarskie przetwory.
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 118 (incipit LIke as to make our appetites more keene[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 118 jest kontynuacją sonetu 117[6].

Treść

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], kontynuuje przeprosiny za swoją niewierność oraz nielojalność wobec młodzieńca[6][9]. Po złożeniu deklaracji wiecznej miłości w sonecie 116, znajduje się w bardzo trudnej sytuacji wytłumaczenia dlaczego nie był wierny swoim ideałom[6]. W pierwszym czterowierszu używając metafor ostrych przypraw (ang. eager compounds) oraz zapobiegania chorobom nieznanym (ang.  prevent our maladies unseen)[9] tłumaczy, że wszystko to robił dla ożywienia ich związku dojrzałych i trochę już sobą znudzonych kochanków[10]. W drugim czterowierszu szczerze wyznaje swoje winy[10] i w trzecim czterowierszu liczy na przebaczenie i odrodzenie swojego związku[6]. Nie mogąc ani zaprzeczyć zarzutom z poprzedniego sonetu, ani się wytłumaczyć, chciałby swoje czyny przekształcić w moralną naukę na przyszłość[6]. Przedstawienie w ostatnim wersie miłości jako choroby jest po prostu konwencjonalnym zabiegiem literackim[11].

W ocenie Dona Patersona jest to jeden z najlepszych sonetów z całego cyklu[10].

Polskie przekłady

1913Aby pobudzić ochotę do strawy,Maria Sułkowska[12]
1922Jak, gdy apetyt chcąc podraźnić sobie,Jan Kasprowicz[4]
1948Napiszę w owym oskarżenia akcie, żem zalegałWładysław Tarnawski[13]
1968Jak nieraz, by apetyt rozłakomić w sobieMarian Hemar[14]
1979Pragnąc zaostrzyć apetyt, bierzemyMaciej Słomczyński[15]
2011Podobnie jak apetyt na nowo nam ostrząStanisław Barańczak[7]
2015Tak jak nęcimy nasze podniebieniaRyszard Długołęcki[16]

Uwagi

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ a b c d e Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXVIII (ang.). Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2019-02-03].
  7. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  8. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  9. ↑ a b Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 498-501. ISBN 0-674-63712-7.
  10. ↑ a b c Don Paterson: Reading Shakespeare's Sonnets. A New Commentary by Don Paterson.. Londyn: Faber and Faber Ltd., 2010, s. 347-350. ISBN 978-0-571-24505-5.
  11. ↑ Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 118-119, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  12. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  13. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  14. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  15. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  16. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

Sonety Williama Shakespeare’a

Sonnets1609titlepage.jpg

Media użyte na tej stronie

Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV Maria Sułkowska (MUS) page 132 sonet 118 cropped image.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV tłumaczenie Maria Sułkowska (MUS) sonet 118 strona 132
Sonnets1609titlepage.jpg
Title page of Shakespeare's Sonnets (1609)