Sonet 130 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 130 na język polski z 1866 przez Antoniego Pietkiewicza[1][2].

My mistress' eyes are nothing like the sun;
Coral is far more red, than her lips red:
If snow be white, why then her breasts are dun;
If hairs be wires, black wires grow on her head.
I have seen roses damasked, red and white,
But no such roses see I in her cheeks;
And in some perfumes is there more delight
Than in the breath that from my mistress reeks.
I love to hear her speak, yet well I know
That music hath a far more pleasing sound:
I grant I never saw a goddess go,
My mistress, when she walks, treads on the ground:

And yet by heaven, I think my love as rare,
As any she belied with false compare.
William Shakespeare[3]

Nie są jak słońce oczy mojej damy,
Od ust jej żywsza jest czerwień korali;
Jest li śnieg biały, piersi jej dwie plamy,
Jest li włos z drutu, włos jej z czarnej stali.
Widziałem róże białe i czerwone,
Lecz na jej licach niema takiej róży;
Milszą są wonią kwiaty nasycone,
Niżeli zapach, który tchom jej służy.
Lubię, gdy mówi, lecz muzyka słodziej
Przemawia do mnie melodjami swemi;
Nigdym nie widział, jak bogini chodzi,
Ona gdy stąpa, to stąpa po ziemi.

Jednak, niż wszystkich złych porównań próba,
Stokroć wybrańsza będzie moja luba.

Sonet 130 (incipit MY Miſtres eyes are nothing like the Sunne[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Treść

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[6][7], ogłasza świat brak u swoje kochanki, Czarnej Damy, konwencjonalnych atrybutów piękności, opiewanych zwykle w poezji miłosnej[8].

Sonet ten może być odczytany również jako satyra na tradycyjne w poezji miłosnej porównywanie ukochanej osoby do wszystkiego, co piękne pod słońcem, a także do rzeczy boskich i nieśmiertelnych. Chociaż w pierwszych dwóch czterowierszach znajdujemy wiele negatywnych porównań, to w końcowym sześciowierszu podmiot liryczny sugeruje, że jej głos jest słodszy niż jakakolwiek muzyka, a żadna bogini nie może się równać z kochanką pod względem jej czysto ludzkiej piękności i jej śmiertelnej dostępności[9]

Polskie przekłady

1866Twoje oczy do słońca nie podobne wcale,Antoni Pietkiewicz[10]
1907Nie są jak słońce oczy mojej damy,Jan Kasprowicz[11]
1913Słońcu jej oka nie przyrównam wcale,Maria Sułkowska[12]
1922Nie są jak słońce oczy mojej damy,Jan Kasprowicz[4]
1948Z oczu mojej kochanki blask słońca nie strzeli;Władysław Tarnawski[13]
1968Blask w oczach mej kochanki do słońca promieniMarian Hemar[14]
1979W oczach kochanki mojej słońce nie lśni,Maciej Słomczyński[15]
2011Nie słońcem jest ten promień, co z oczu jej pada;Stanisław Barańczak[6]
2015Jej oczy nie są równe słońca krasieRyszard Długołęcki[16]

Uwagi

Przypisy

  1. Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  7. Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  8. Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 374-375, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  9. Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXXX (ang.). Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2021-01-15].
  10. Antoni Pietkiewicz. Sonety Szekspira. „Kłosy”. III (58), s. 62, 1866. 
  11. Jan Kasprowicz: Poeci angielscy : (wybór poezyi) w przekładzie Jana Kasprowicza.. Lwów, Warszawa: Wydawnictwo Księgarni H. Altenberga (Lwów); E. Wende i Spółka (Warszawa), 1907.
  12. Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  13. Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  14. Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  15. Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom 1 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  16. Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Sonnets1609titlepage.jpg
Title page of Shakespeare's Sonnets (1609)
Shakespeare's Sonnet Antoni Pietkiewicz (Adam Plug) CXXX.jpg
Sonet Szekspira CXXX w tłumaczeniu Antoniego Pietkiewicza Kłosy 1866, T. III, Nr 58