Sonet 133 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 133 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

Beshrew that heart that makes my heart to groan
For that deep wound it gives my friend and me!
Is't not enough to torture me alone,
But slave to slavery my sweet'st friend must be?
Me from myself thy cruel eye hath taken,
And my next self thou harder hast engrossed:
Of him, myself, and thee I am forsaken;
A torment thrice three-fold thus to be crossed.
Prison my heart in thy steel bosom's ward,
But then my friend's heart let my poor heart bail;
Whoe'er keeps me, let my heart be his guard;
Thou canst not then use rigour in my jail:

And yet thou wilt; for I, being pent in thee,
Perforce am thine, and all that is in me.
William Shakespeare[3]

O, gore sercu, co w ból tak ponury
Topi me serce! Rani dłoń twa dzika
I mego druha! pocóż te tortury?
Przecz go w niewoli zmieniasz niewolnika?
Mnie odebrały mnie twe srogie oczy,
Me „ja“ najbliższe w mrok się większy grzebie,
Potrójna boleść trojako mnie tłoczy,
Straciłem jego i siebie i ciebie!
Zamknij me serce w kaźni swego łona,
Puść jego serce, me jest zań poręką,
Serce me wszędzie straż nad nim wykona
I ty przestaniesz ścigać mnie swą męką.

O, nie przestaniesz! Ja i to, co jaźni
Mej jest własnością, w twej jesteśmy kaźni.
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 133 (incipit BEſhrew that heart that makes my heart to groane[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

W sonecie tym prawdopodobnie opisany jest taki sam problem emocjonalny, jak ten, z którym mamy w sonecie 40, 41 oraz 42, oraz być może również jest wspomniany sonecie 34 i 35[6].

Treść

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], wprowadzana kolejne komplikacje do swojego związku, gdyż Czarna Dama uwodzi również Młodzieńca, który nie tylko zostaje pochłonięty jej seksualnymi urokami, ale również się w niej zakochuje. Poeta ma nadzieję załagodzić sytuację, błagając, by jego własne serce mogło stać się poręczycielem Młodzieńca i że wystarczy, aby tylko jeden z nich został przez nią uwięziony. Jednakże natychmiast zdaje sobie sprawę, że jego Czarna Dama będzie tak samo jednocześnie surowa i frywolna dla Młodzieńca, jak dla niego. Dlatego czuje potrójną stratę Czarnej Damy, bo Młodzieniec ją zabrał, Młodzieńca, bo ona go zabrała, i jego samego, bo nie panuje już nad własnymi uczuciami. Strata ta jest dodatkowo zwiększona, ponieważ każdy z uczestników cierpi w podobny sposób lub ma niszczycielską moc w potrójnym związku[9][6].

Polskie przekłady

1913Poskrom Twe serce: przez nie moje jęczy.Maria Sułkowska[10]
1922O, gore sercu, co w ból tak ponuryJan Kasprowicz[4]
1948Klnę temu sercu, które zwycięża me serceWładysław Tarnawski[11]
1968Biada sercu co sprawia, że mnie serce boliMarian Hemar[12]
1979Przeklnij swe serce, gdyż me serce jęczy;Maciej Słomczyński[13]
2011Przeklęte serce, które moje raniStanisław Barańczak[7]
2015Przekleństwo sercu, co jęk wyrwie z megoRyszard Długołęcki[14]

Uwagi

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXXXIII (ang.). Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2021-01-22].
  7. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  8. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  9. ↑ Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 380-381, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  10. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  11. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  12. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  13. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom 1 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  14. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

Sonety Williama Shakespeare’a

Sonnets1609titlepage.jpg

Media użyte na tej stronie

Sonnets1609titlepage.jpg
Title page of Shakespeare's Sonnets (1609)
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV Maria Sułkowska (MUS) page 147 sonet 133 cropped image.jpg
Sonety Shakespeare'a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV tłumaczenie Maria Sułkowska (MUS) sonet 133 strona 147