Sonet 135 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 135 na język polski z 1922 przez Jana Kasprowicza[1][2].

Whoever hath her wish, thou hast thy Will,
And Will to boot, and Will in over-plus;
More than enough am I that vexed thee still,
To thy sweet will making addition thus.
Wilt thou, whose will is large and spacious,
Not once vouchsafe to hide my will in thine?
Shall will in others seem right gracious,
And in my will no fair acceptance shine?
The sea, all water, yet receives rain still,
And in abundance addeth to his store;
So thou, being rich in Will, add to thy Will
One will of mine, to make thy large will more.

Let no unkind, no fair beseechers kill;
Think all but one, and me in that one Will.
William Shakespeare[3]

Jedna li pragnie, ty masz swoją wolę
I swego Willa masz, co cię mozoli
I niepotrzebne zadaje ci bole,
Chcący być celem twej rozkosznej woli.
Zali w swej woli, rozległej ogromnie,
Nie zechcesz zamknąć i mojej? Azali
Wolisz, już całkiem niedbająca o mnie,
By się twą wolą inni radowali?
Morze, choć całe wodą, wchłania deszcze
I nieustanne przyjmuje dopływy,
I ty, bogata w wolę, do swej jeszcze
Dodaj i mojej woli płomień żywy.

Niech życie innym wola twa umila,
Lecz przedsię wolą darz i twego Willa.
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 135 (incipit WHo euer hath her wiſh, thou haſt thy Will[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Treść

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[6][7], we frywolny sposób podkreśla seksualność Czarnej Damy[8][9]. Czyni to tworząc kalambury słowne przy użyciu słowa will, które w tym sonecie może mieć siedem znaczeń: pragnienie osoby lub rzeczy, cielesne pożądanie lub tęsknota seksualna, czasownik posiłkowy oznaczający czas przyszły, premedytacja lub determinacja, potoczne określenie męskiego organu płciowego, potoczne określenie żeńskiego organu płciowego oraz zdrobnienie od imienia William[9]. W wersji oryginalnej słowo will jest użyte trzynaście razy i dodatkowo jednokrotnie wilt[8].

Polskie przekłady

Sonety 135 i 136 zostały uznane za nieprzetłumaczalne przez ks. Marię Sułkowską oraz Władysława Tarnawskiego, ze względu na grę słów w języku angielskim wokół słowa will, niemożliwą do oddania w języku polskim[10][11].

1922Jedna li pragnie, ty masz swoją wolęJan Kasprowicz[4]
1968Każdej, ja sobie życzy, ty masz swego WILLA,Marian Hemar[12]
1979Cóż, co kto woli; ty masz swego Willa:Maciej Słomczyński[13]
2011Inne mają zachcianki – ty masz raczej wolę,Stanisław Barańczak[6]
2015Inni życzenia – ty masz „will” – swą wolęRyszard Długołęcki[14]

Uwagi

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922. Cytat: Sonet CXXXV i następny oraz trzynasty wiersz sonetu CXLIII polega na grze wyrazów: will (wola) i Will (zdrobniałość imienia William). Gry tej w języku polskim oddać nie podobna..
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  7. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  8. ↑ a b Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 384-385, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  9. ↑ a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXXXV. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2021-01-24]. (ang.).
  10. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913. Cytat: Sonety: CXXXV i CXXXVI nie zostały przetłomaczone z następującego względu: Treścią ich jest gra wyrazów, polegająca na identycznym brzmieniu w języku angielskim wyrazu wola »will«, oraz »Will«, zdrobnienia imienia własnego »William« Wilhelm. Było to imię nietylko Shakespeare’a, ale także, jak z treści tych dwóch opuszczonych sonetów wynika, przyjaciela Shakespeare’a, »pana W. H.« (dedykacya pierwszego angielskiego wydawcy sonetów). Oczywiście gra wyrazów przetłomaczyć się nie da, a odsyłanie czytelnika do przypisków, za każdym użyciem wyrazu wola, byłoby dla czytelnika nużącym i sprzeciwiałoby się nadto zapatrywaniom tłomacza, który jest zdania, że poezya, nawet w tłomaczeniu, winna obchodzić się bez komentarzy..
  11. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)]. Cytat: Te dwa sonety nie dadzą się przetłumaczyć z powodu igraszki wyrazów will = wola i Will = zdrobniałe William
  12. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968. Cytat: Te dwa sonety oparte są na kalamburach tworzonych z imienia WILL, i na ich dwuznaczności, „nieprzyzwoitej” w języku elżbietańskim. Przekład ich musiał być raczej wolny..
  13. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom 1 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  14. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

Sonety Williama Shakespeare’a

Sonnets1609titlepage.jpg

Media użyte na tej stronie

Sonnets1609titlepage.jpg
Title page of Shakespeare's Sonnets (1609)
Shakespeare's Sonnet Jan Kasprowicz 1922 CXXXV.jpg
Sonet Szekspira CXXXV w tłumaczeniu Jana Kasprowicza