Sosna Coultera

Sosna Coultera
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasanagonasienne
Klasaiglaste
Rządsosnowce
Rodzinasosnowate
Rodzajsosna
Gatuneksosna Coultera
Nazwa systematyczna
Pinus coulteri D.Don
Trans. Linn. Soc. London, Bot. 17: 440. 1836.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 NT pl.svg
Zasięg występowania
Mapa zasięgu

Sosna Coultera (Pinus coulteri D. Don) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae Lindl.). Sosna Coultera występuje naturalnie na półkuli północnej, w Meksyku (Kalifornia Dolna) i USA (Kalifornia).

Łacińska nazwa gatunku pochodzi od Thomasa Coultera, irlandzkiego botanika i lekarza.

Morfologia

Pokrój
Korona drzewa rozpostarta, nieregularna.
Pień
Osiąga do 24 m wysokości i 1 m średnicy, prosty lub pokrzywiony. Kora szaro-brązowa do prawie czarnej, głęboko spękana.
Liście
Igły zebrane po 3 na krótkopędach, długości 15–30 cm i średnicy 2 mm. Lekko rozpostarte, nie opadające, proste lub delikatnie skrzywione, skręcone.
Szyszki
Szyszki męskie jajowate do cylindrycznych, o długości do 2,5 cm, pomarańczowo-brązowe. Szyszki żeńskie masywne i ciężkie, wąsko jajowate przed otwarciem, jajowato-cylindryczne po otwarciu. Dojrzałe osiągają długość 20–35 cm, są żywiczne, blado żółto-brązowe. Nasiona o długości 15–22 mm, ciemnobrązowe, opatrzone skrzydełkiem długości 25 mm.

Biologia i ekologia

Igły opadają po 3–4 latach. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat.

Występuje na suchych, skalistych zboczach, płaszczyznach i graniach. Preferuje południowe stoki na wysokości 200–2300 m n.p.m. Najczęściej występuje w lasach mieszanych, współtworzy wiele zespołów roślinności leśnej. Na wyższych położeniach leśnych w górach San Jacinto Mountains tworzy razem z dębem Quercus kelloggii lasy dębowo-sosnowe.

Sosna Coultera jest przystosowana do pożarów lasu i częściowo zależna od ich występowania[4].

Systematyka i zmienność

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[5]:

  • podrodzaj Pinus
    • sekcja Trifoliae
      • podsekcja Ponderosae
        • gatunek P. coulteri

Zagrożenia

Roślina umieszczona w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, początkowo w grupie gatunków najmniejszej troski z kategorią zagrożenia LC (lest concern). Przy kolejnej ocenie stopnia zagrożenia gatunek został sklasyfikowany do wyższej kategorii NT (near threatened)[4]. Zasięg sosny Coultera jest niewielki (816 km²) a populacje bardzo rozczłonkowane. W połączeniu z rosnącą dominacją na tym obszarze gatunków drzew mniej odpornych na pożary lasu, może to prowadzić do zmniejszania liczebności populacji i zwiększania stopnia zagrożenia tego gatunku.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  3. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-26].
  4. a b c A. Farjon, Pinus coulteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-08-10] (ang.).
  5. Christopher J. Earle: Pinus (ang.). W: Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2010-03-20].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 NT pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Male cone of Coulter pine.jpg
Autor: Geographer (dyskusja · edycje), Licencja: CC BY 2.5
A cluster of pollen-bearing male cones of Pinus coulteri (Coulter Pine) on Mount Wilson (California).
Culter pine cone.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Geographer z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC BY 2.5

A female Coulter Pine (Pinus coulteri ) cone — at Mount Wilson.

Photographed and uploaded by user:Geographer
Pinus coulteri levila.png
Range map of Pinus coulteri — Coulter pine, big-cone pine.
Pinus coulteri Strawberry Peak.jpg
Autor: Jason Hollinger, Licencja: CC BY 2.0

Pinus coulteri — Coulter pine, big-cone pine; cones and foliage.

  • Strawberry Peak, Front Range of the San Gabriel Mountains, Angeles National Forest, Southern California
  • Transverse Ranges of California.