Sosna Coultera
| ||
Systematyka[1][2][3] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Podkrólestwo | rośliny zielone | |
Nadgromada | rośliny telomowe | |
Gromada | rośliny naczyniowe | |
Podgromada | rośliny nasienne | |
Nadklasa | nagonasienne | |
Klasa | iglaste | |
Rząd | sosnowce | |
Rodzina | sosnowate | |
Rodzaj | sosna | |
Gatunek | sosna Coultera | |
Nazwa systematyczna | ||
Pinus coulteri D.Don Trans. Linn. Soc. London, Bot. 17: 440. 1836. | ||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | ||
Zasięg występowania | ||
Sosna Coultera (Pinus coulteri D. Don) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae Lindl.). Sosna Coultera występuje naturalnie na półkuli północnej, w Meksyku (Kalifornia Dolna) i USA (Kalifornia).
Łacińska nazwa gatunku pochodzi od Thomasa Coultera, irlandzkiego botanika i lekarza.
Morfologia
- Pokrój
- Korona drzewa rozpostarta, nieregularna.
- Pień
- Osiąga do 24 m wysokości i 1 m średnicy, prosty lub pokrzywiony. Kora szaro-brązowa do prawie czarnej, głęboko spękana.
- Liście
- Igły zebrane po 3 na krótkopędach, długości 15–30 cm i średnicy 2 mm. Lekko rozpostarte, nie opadające, proste lub delikatnie skrzywione, skręcone.
- Szyszki
- Szyszki męskie jajowate do cylindrycznych, o długości do 2,5 cm, pomarańczowo-brązowe. Szyszki żeńskie masywne i ciężkie, wąsko jajowate przed otwarciem, jajowato-cylindryczne po otwarciu. Dojrzałe osiągają długość 20–35 cm, są żywiczne, blado żółto-brązowe. Nasiona o długości 15–22 mm, ciemnobrązowe, opatrzone skrzydełkiem długości 25 mm.
Biologia i ekologia
Igły opadają po 3–4 latach. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat.
Występuje na suchych, skalistych zboczach, płaszczyznach i graniach. Preferuje południowe stoki na wysokości 200–2300 m n.p.m. Najczęściej występuje w lasach mieszanych, współtworzy wiele zespołów roślinności leśnej. Na wyższych położeniach leśnych w górach San Jacinto Mountains tworzy razem z dębem Quercus kelloggii lasy dębowo-sosnowe.
Sosna Coultera jest przystosowana do pożarów lasu i częściowo zależna od ich występowania[4].
Systematyka i zmienność
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[5]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
- podsekcja Ponderosae
- gatunek P. coulteri
- podsekcja Ponderosae
- sekcja Trifoliae
Zagrożenia
Roślina umieszczona w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, początkowo w grupie gatunków najmniejszej troski z kategorią zagrożenia LC (lest concern). Przy kolejnej ocenie stopnia zagrożenia gatunek został sklasyfikowany do wyższej kategorii NT (near threatened)[4]. Zasięg sosny Coultera jest niewielki (816 km²) a populacje bardzo rozczłonkowane. W połączeniu z rosnącą dominacją na tym obszarze gatunków drzew mniej odpornych na pożary lasu, może to prowadzić do zmniejszania liczebności populacji i zwiększania stopnia zagrożenia tego gatunku.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-26] .
- ↑ a b c A. Farjon , Pinus coulteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-08-10] (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus (ang.). W: Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2010-03-20].
Bibliografia
- R. Kral. Pinus. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press (ang.). [dostęp 2010-03-20].
- Christopher J. Earle: Pinus coulteri (ang.). W: Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2010-03-20].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Geographer (dyskusja · edycje), Licencja: CC BY 2.5
A cluster of pollen-bearing male cones of Pinus coulteri (Coulter Pine) on Mount Wilson (California).
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Geographer z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC BY 2.5
A female Coulter Pine (Pinus coulteri ) cone — at Mount Wilson.
- In the San Gabriel Mountains, Angeles National Forest, Southern California.
Autor: Jason Hollinger, Licencja: CC BY 2.0
Pinus coulteri — Coulter pine, big-cone pine; cones and foliage.
- Strawberry Peak, Front Range of the San Gabriel Mountains, Angeles National Forest, Southern California
- Transverse Ranges of California.