Sosna chińska

Sosna chińska
Systematyka[1][2][3]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	sosna chińska
Nazwa systematyczna
Pinus tabuliformis Carr. Traité Gen. Conif., ed. 2. 1: 510. 1867
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Sosna chińska (Pinus tabuliformis Carr.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna chińska występuje w stanie dzikim na półkuli północnej, w Azji na obszarze zachodnich Chin i Półwyspie Koreańskim.

Morfologia

Pokrój

Korona szeroka, parasolowata.

Pień

Osiąga średnio 25 m wysokości. Średnica pnia do 100 cm. Kora szara o czerwonym odcieniu, łuszcząca się.^[5]

Igły i szyszka nasienna

Liście

Igły zebrane w pęczki po 2 (lub 3 na szczytach młodych pędów), długości 6–15 cm, cienkie, grubości 1,5 mm, ciemnozielone lub szarozielone.

Szyszki

Szyszki męskie rozmiaru 5–9 mm. Szyszki żeńskie początkowo w kolorze fioletowym. Dojrzałe osiągają długość 2,5–9 cm i szerokość 4–9 cm, młode zielone, dojrzewając brązowieją. Łuski szerokie, zakończone wypukłą tarczką z niewielkim kolcem. Nasiona blado brązowe długości 6–7 mm, ze skrzydełkiem długości 15-20 mm.

Biologia

Początkowo rośnie szybko, z wiekiem wzrost staje się powolny. Gatunek jednopienny. Szyszki nasienne dojrzewają po około 20 miesiącach od zapylenia. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.

W igłach 5–9 kanałów żywicznych.

Systematyka i zmienność

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[6]:

• podrodzaj Pinus
  • sekcja Pinus
    • podsekcja Pinus
      • gatunek P. tabuliformis

Wyróżnia się dwie odmiany^[7]:

• Pinus tabuliformis var. tabuliformis (syn. P. mukdensis Nakai, P. tabuliformis var. mukdensis (Nakai) Uyeki, P. luchuensis var. shenkanensis Silba) – odmiana typowa, występuje na terenie Chin i Korei: Gansu, Hebei, Liaoning, Ningxia, Pekin, Shanxi i Shaanxi.
• Pinus tabuliformis var. henryi (Masters) Kuan (syn. P. henryi Masters, P. massoniana var. henryi (Mast.) Wu, P. massoniana var. wulingensis Qi & Lin) – Hunan, Hubei, Syczuan.^[8]

Niektórzy botanicy uznają odmianę henryi za odrębny gatunek Pinus henryi, blisko spokrewniony z sosną chińską. Gatunek Pinus densata bywa traktowany jako odmiana sosny chińskiej P. tabuliformis Carr. var. densata (Masters) Rehder. Starsze źródła włączają do odmian nawet znacznie różniącą się Pinus yunnanensis.

Zagrożenia

Roślina umieszczona w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków niższego ryzyka (kategoria zagrożenia; LC)^[4].

Zastosowanie

• Budownictwo – drewno wykorzystywane jest do ogólnych prac konstrukcyjnych.
• Przemysł spożywczy – żywice pozyskiwane z drewna używane są do produkcji sztucznego aromatu wanilii (vanillin).
• Roślina lecznicza
  • Z żywic pozyskuje się terpentynę i produkty pochodne stosowane przy zaburzeniach pracy nerek, pęcherza, skaleczeniach i wrzodach.
  • Kora stanowi źródło taniny.
  • Igły zawierają naturalne środki owadobójcze oraz barwniki
• Ogrodnictwo – rzadko spotykana poza terenem Chin, chętnie uprawiana w ogrodach botanicznych.

Przypisy