Sowina (gromada)
gromada | |||
1954–1960 | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Data powstania | 5 października 1954 | ||
Data likwidacji | 1 stycznia 1960 | ||
Siedziba | |||
Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
Liczba reprezentantów | |||
| |||
Portal Polska |
Sowina – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Sowina z siedzibą GRN w Sowinie utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie jasielskim w woj. rzeszowskim na mocy uchwały nr 22/54 WRN w Rzeszowie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki wszedł obszar dotychczasowej gromady[5] Sowina oraz przysiółki Rzeki i Szubienice z dotychczasowej gromady Bieździedza ze zniesionej gminy Kołaczyce w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 14 członków gromadzkiej rady narodowej[7].
1 stycznia 1960 gromadę zniesiono, włączając jej obszar do gromady Kołaczyce w tymże powiecie[8].
Prezydium
- przewodniczący – Michał Jachym s. Jana
- zastępca – Władysław Sarnecki
- sekretarz – Jan Jurkowski
- członek prezydium – Jadwiga Jachym
- członek prezydium - Leokadia Liszka.
Radni gromady
- Michał Jachym („Sowina Górna”),
- Władysław Sarnecki (przysiółek „Kozówka”),
- Jan Jurkowski („Sowina Dolna”),
- Edward Zimny (kierownik szkoły),
- Michał Stasiowski (przysiółek „Kołkówka”),
- Jan Ignarski (przysiółek Przymiarki)
- Antoni Grzebieniowski (przysiółek „Przymiarki”).
Treść ślubowania
„Ślubuję uroczyście, jako radny Gromadzkiej Rady Narodowej, pracować dla dobra Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, troszczyć się o sprawy ludu pracującego wsi, umacniać jego więź z władzą państwową, nie szczędzić swych sił dla wykonania zadań gminnej rady narodowej”[9].
Terytorium
Gromada swoim zasięgiem obejmowała jedynie terytorium wsi Sowina z siedzibą w Domu Ludowym (część pomieszczeń). Jako jedyna wówczas instytucja we wsi posiadała łączność z centralą UPT w Kołaczycach.
Zakres działania
Zasadnicze zadania polegały na organizacji systemu „samoopodatkowania”[10] mieszkańców zgodnie z ustalonymi celami, jakie określił ustawodawca[11] w celu pozyskania środków na funkcjonowanie wybranych dziedzin i utrzymanie obiektów użyteczności publicznej gromady (w przypadku Sowiny były to: świetlica z biblioteką wiejską, szkoła, Dom Ludowy, drogi gromadzkie, mosty, urządzenia ppoż., jak remiza ze sprzętem). Radni pracowali w komisjach stałych lub doraźnie powołanych. Elementem decyzyjnym było zebranie wiejskie zwoływane przez członków prezydium, na którym omawiano problemy: „warunków gospodarczych, bytowych i kulturalnych (...) rozwoju produkcji rolniczej, upowszechniania wiedzy rolniczej (...) warunków sanitarnych i porządkowych oraz postulatów mieszkańców”[12] Z przebiegu obrad sporządzano protokół do wglądu przez Radę Narodową w Jaśle. W czasie funkcjonowania GRN, nie wybierano sołtysa wsi. Mankamenty w funkcjonowaniu GRN były ujawniane na łamach regionalnej prasy. Dziennik „Nowiny rzeszowskie” pisze: „(...) Największe zaległości posiadają chłopi z tych wsi w których gromady, jako jednostki administracyjne mają ulec likwidacji (...) Są to Lipnica, Sieklówka, Sowina, Zagórze, Żmigród Stary oraz Kamienica Górna”[13]. 1 stycznia 1960 roku Gromada Sowina została rozwiązana m.in. ze względu na niskie wpływy z samo opodatkowania i trudności z utrzymaniem instytucji określonych w zasadniczych zadaniach GRN (większość GRN w Polsce m.in. z tego powodu została rozwiązana) i weszła w skład Gminnej Rady Narodowej w Kołaczycach.
Przypisy
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 22/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu jasielskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
- ↑ Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle (punkt 5) z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 34)
- ↑ Uchwała Nr 10/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 20 sierpnia 1959 r. w sprawie łączenia, zniesienia i tworzenia gromad, zmiany granic oraz przeniesienia siedzib gromadzkich rad narodowych w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 26 listopada 1959 r., Nr. 8, Poz. 78)
- ↑ Dz. U. z 1958 r. poz. 76, art. 7.
- ↑ Dekret z dnia 8 czerwca 1955 r. o samo opodatkowaniu ludności wsi (Dz. U. z 1955 r. Nr 22, poz. 138).
- ↑ Op.cit., art. 1, pkt 1.
- ↑ Dz. U. Nr 17, op.cit. art. 35
- ↑ „Nowiny Rzeszowskie” R. 1959, Nr 264-268
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).