Spółdzielczy Dom Handlowy „Sezam” w Warszawie
SDH „Sezam” w Warszawie, widoczna restauracja McDonald’s (2014) | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | ul. Marszałkowska 126/134 |
Architekt | Andrzej Sierakowski, Tadeusz Błażejewski, Jan Kopciowski, Roman Widera |
Kondygnacje | parter i dwa piętra oraz jedna kondygnacja podziemna |
Powierzchnia użytkowa | 4622 m² |
Ukończenie budowy | 1969 |
Rozebrano | 2015 |
Pierwszy właściciel | WSS „Społem” Śródmieście |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
52°14′04,70″N 21°00′33,52″E/52,234639 21,009311 |
Spółdzielczy Dom Handlowy „Sezam” – dom towarowy znajdujący się w latach 1969–2014 przy ul. Marszałkowskiej 126/134 w Warszawie.
Budynek powstał według projektu Andrzeja Sierakowskiego, Tadeusza Błażejewskiego, Jana Kopciowskiego i Romana Widery jako jeden z elementów Ściany Wschodniej[1].
Na jego miejscu wzniesiono w latach 2016–2018 biurowiec Centrum Marszałkowska, w którym zlokalizowano nowy sklep „Sezam”.
Historia
„Sezam” został wybudowany ze środków spółdzielczych. Należał do WSS „Społem” Śródmieście. Został otwarty 11 października 1969[2].
Budynek posiadał witryny wyłącznie w części parterowej oraz aluminiowe elewacje. Prowadzono w nim sprzedaż artykułów przemysłowych, gospodarstwa domowego, a także artykułów spożywczych w dużym dziale samoobsługowym[3]. Znajdowały się tam również kawiarnia oraz bar szybkiej obsługi o powierzchni 476 m²[2]. Taras kawiarni znajdował się na pierwszym piętrze w części północnej budynku (od strony ul. Świętokrzyskiej).
„Sezam” był największym spółdzielczym domem towarowym w Warszawie. W 1973 zatrudniał 300 pracowników[2]. W styczniu 1989 placówka otrzymała złoty „Znak Wzorowej Pracy“ w konkursie „Stolicy“ i WSS Społem[4].
W 1992 w nowej części budynku dobudowanej od strony ul. Świętokrzyskiej otwarto pierwszą w Polsce restaurację McDonald’s[3]. W uroczystości otwarcia uczestniczył były minister pracy i polityki socjalnej Jacek Kuroń[5].
10 sierpnia 2014 był ostatnim dniem działalności domu handlowego[6], a 30 września zamknięto restaurację McDonald’s[7].
30 sierpnia przy al. Rzeczypospolitej 14 w Wilanowie otwarto sklep „Sezam” kontynuujący tradycje domu towarowego przy ulicy Marszałkowskiej[8]. Neony z rozebranego budynku zostały przekazane do Neon Muzeum[9].
Na miejscu budynku powstał w latach 2016–2018 biurowiec Centrum Marszałkowska ze sklepami w podziemiu i na parterze, który został zintegrowany ze stacją metra[10][11].
W kulturze masowej
- Budynek „zagrał” w filmie kryminalnym Przepraszam, czy tu biją (1976) w reżyserii Marka Piwowskiego, w którym pokazany jest nieudany napad na utarg domu towarowego. Zdjęcia końcowej pogoni były kręcone na dachu „Sezamu”[12].
Galeria
Biurowiec Centrum Marszałkowska wzniesiony na miejscu „Sezamu” (2018)
Przypisy
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 108. ISBN 83-908950-8-0.
- ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 607.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Kalendarz warszawski 1 I–31 III 1989. „Kronika Warszawy”. 4 (80), s. 287, 1989.
- ↑ Dariusz Bartoszewicz. Spacerownik Ściana Wschodnia. „Gazeta Wyborcza”, s. 14, 12 grudnia 2013.
- ↑ Michał Wojtczuk, Martyna Śmigiel: Zamykają słynny Sezam. wyborcza.pl. [dostęp 2014-08-06]. (pol.).
- ↑ Anna Czuba: Zjedli ostatniego hamburgera. Tłumy w McDonaldzie. [w:] "Gazeta Stołeczna" [on-line]. warszawa.gazeta.pl, 30 września 2014. [dostęp 2014-09-30].
- ↑ "Sezam" przygotowuje się do wielkich zmian. [w:] Business Center Club [on-line]. bcc.org.pl, 11 sierpnia 2014. [dostęp 2014-10-18].
- ↑ Paweł Gawlik. Drugie życie neonów z Sezamu. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 18 maja 2018.
- ↑ Zielone światło dla projektu Centrum Marszałkowska. [w:] Rzeczpospolita [on-line]. rp.pl, 1 września 2014. [dostęp 2015-03-06].
- ↑ Centrum Marszałkowska. centrum-marszalkowska.pl. [dostęp 2017-04-17].
- ↑ Grzegorz Sołtysiak: Filmowy przewodnik po Warszawie. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2007, s. 48–49. ISBN 978-83-60142-70-7.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Rozbiórka SDH Sezam w Warszawie
Dom Handlowy Sezam w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Centrum Marszałkowska w Warszawie, widok od strony ul. Świętokrzyskiej
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
SDH Sezam w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam" w Warszawie