Spółgłoska zwarta dwuwargowa dźwięczna

Spółgłoska zwarta dwuwargowa dźwięczna
Numer IPA102
b
Jednostka znakowab
UnikodU+0062
UTF-8 (hex)62
Inne systemy
X-SAMPAb
Kirshenbaumb
IPA Braille
Przykład
informacjepomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska zwarta dwuwargowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [b].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [b]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji,
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez jamę ustną spółgłoska nosowa;
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka;
  • dolna warga kontaktuje się z górną wargą, tworząc zwarcie. Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji);
  • wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna;
  • pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska[1].

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć:

  • wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [bʲ];
  • wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy wtedy o spółgłosce welaryzowanej: [bˠ];
  • przewężenie w gardle, mówimy wtedy o spółgłosce faryngalizowanej: [bˤ];
  • zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o spółgłosce labializowanej [bʷ][1].

Spółgłoska może być wymówiona:

  • bez pełnego udziału wiązadeł głosowych, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [] – występuje to np. pomiędzy spółgłoskami bezdźwięcznymi, jednak nie należy mylić tego zjawiska z głoską p[1].

Występowanie

Przykłady w wybranych językach:

JęzykSłowoIPAZnaczenieUwagi
angielski[2]remember[rimembə]'pamiętać'Zobacz też: Fonologia i fonetyka języka angielskiego
arabskiwspółczesny[3]كتب[ˈkatabɐ]'napisał'
armeńskiDialekt wschodni[4]բարի[bɑˈɾi]'dziecko'
kataloński[5]bèstia[ˈbɛstiə]'bestia'
francuski[6]boue[bu]'szlam'Zobacz też: Wymowa i transkrypcja języka francuskiego.
gruziński[7]ავშვი[ˈbavʃvi]'dziecko'
polski[8][1]but[but]-Zobacz też: Fonetyka języka polskiego.
portugalski[9]bato[ˈbatʊ]'uderzam'
rumuński[10]bou[bow]'byk'
rosyjski[11]рыба[ˈrɨbə]'ryba'
hiszpański[12]invertirmbɾˈiɾ]'inwestować'
ukraiński[13]брат[ˈbrɑ]brat
zapotecki[14]bald[bal͡d]'mało'

Zobacz też

  • bezdźwięczny odpowiedniki spółgłoski – [p];
  • spółgłoska iniektywna dwuwargowa dźwięczna – [ɓ].

Przypisy

  1. a b c d Magdalena Derwojedowa: Zamiast korepetycji Język polski Kompendium. Świat książki, 2005. ISBN 83-7391-251-7.
  2. Beata Assaf (red.): Kieszonkowy słownik polsko-angielski angielsko-polski. Larousse/SEJER, 2004, s. 8. ISBN 83-89181-14-2.
  3. Robin Thelwall. Illustrations of the IPA: Arabic. „Journal of the International Phonetic Association”. 20 (2), s. 37–41, 1990. DOI: 10.1017/S0025100300004266 (ang.). 
  4. Jasmine Dum-Tragut, Armenian: Modern Eastern Armenian, John Benjamins Publishing Company, 2009 (ang.).
  5. Joan F. Carbonell, Joaquim Llisterri. Catalan. „Journal of the International Phonetic Association”. 22 (1–2), s. 53–56, 1992. DOI: 10.1017/S0025100300004618 (ang.).  Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  6. Cecile Fougeron, Caroline L Smith. Illustrations of the IPA:French. „Journal of the International Phonetic Association”. 23 (2), s. 73–76, 1993. DOI: 10.1017/S0025100300004874 (ang.). 
  7. Ryan K. Shosted, Chikovani Vakhtang. Standard Georgian. „Journal of the International Phonetic Association”. 36 (2), s. 255–264, 2006. DOI: 10.1017/S0025100306002659 (ang.).  Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  8. Wiktor Jassem. Polish. „Journal of the International Phonetic Association”. 33 (1), s. 103–107, 2003. DOI: 10.1017/S0025100303001191 (ang.). 
  9. Madalena Cruz-Ferreira. European Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 25 (2), s. 90–94, 1995. DOI: 10.1017/S0025100300005223 (ang.). 
  10. dexonline.ro (rum.) [dostęp: 22.08.2018]
  11. Jaye Padgett. Contrast and Post-Velar Fronting in Russian. „Natural Language & Linguistic Theory”. 21 (1), s. 39–87, 2003. DOI: 10.1023/A:1021879906505 (ang.). 
  12. Eugenio Martínez-Celdrán, Ana Ma. Fernández-Planas, Josefina Carrera-Sabaté. Castilian Spanish. „Journal of the International Phonetic Association”. 33 (2), s. 255–259, 2003. DOI: 10.1017/S0025100303001373 (ang.).  Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  13. Andrii Danyenko, Serhii Vakulenko, Ukrainian, Lincom Europa, 1995 (ang.). Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  14. Elizabeth Merrill. Tilquiapan Zapotec. „Journal of the International Phonetic Association”. 38 (1), s. 107–114, 2008. DOI: 10.1017/S0025100308003344 (ang.).  Data dostępu do witryny: 17 września 2018

Media użyte na tej stronie

Letter b.svg
a lowercase, sans-serif letter 'b'