Spółgłoska zwarta podniebienna bezdźwięczna

Spółgłoska zwarta podniebienna bezdźwięczna
Numer IPA	107
c
Jednostka znakowa	c
Unikod	U+0063
UTF-8 (hex)	63
Inne systemy
X-SAMPA	c
Kirshenbaum	c
IPA Braille↗	⠉
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska zwarta podniebienna bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [c].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• środkowa część języka dotyka podniebienia twardego – jest to spółgłoska podniebienna
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• przewężenie w gardle, mowa wtedy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [cˤ]
• zaokrąglenie warg, mowa wtedy o labializowanej spółgłosce [cʷ]

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mowa wtedy o spółgłosce bez plozji: [c̚].
• z silnym przydechem (aspiracją), mowa wtedy o spółgłosce przydechowej (aspirowanej): [cʰ]

Przykłady

• w języku albańskim: kuq [kuc] „czerwony”
• w języku dinka: car [car] „czarny”
• w języku nowogreckim: κέδρος [ˈce̞ðro̞s̠] „cedr”
• w języku łotewskim: ķirbis ['cirbis] „dynia”
• w języku macedońskim: вреќа [vrɛca] „torba”
• w języku szkockim: ceann [cʰɛunˠ] „głowa”
• w języku wietnamskim: chị [cɪjʔ˥˩] „starsza siostra”

W polskich transkrypcjach miękki odpowiednik spółgłoski /k/ jest często oznaczany, dla łatwiejszego odróżnienia, symbolem ⟨c⟩, jednak nie jest on podniebienny, a prewelarny, dlatego w wąskiej transkrypcji dokładniejszym zapisem jest ⟨k̟⟩ lub ⟨kʲ⟩. Podobna konwencja stosowana jest w przypadku jej odpowiedników, dźwięcznego oraz szczelinowego, zapisywanych jako ⟨ɟ⟩ i ⟨ç⟩.