Spółgłoska zwarta zębowa bezdźwięczna

Spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [t̪].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• język dotyka zębów – jest to spółgłoska zębowa.
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [t̪ʲ]
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy spółgłosce welaryzowanej: [t̪ˠ]
• przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [t̪ˤ]
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [t̪ʷ]

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [t̪̚].
• z silnym przydechem (aspiracją), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (aspirowanej): [t̪ʰ]

Przykłady

• w języku polskim: tak [t̪ak]
• w języku hiszpańskim: tener [t̪e̞ˈn̪e̞ɾ] "mieć"
• w języku nowogreckim: Ματθαίος [mat̪ˈθe̞o̞s] "Mateusz"
• w języku yele: ntee [nt̪eː], "lubić"