Spałowanie

Ten artykuł od 2016-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Spałowanie – obdzieranie zębami kory z drzew przez niektóre zwierzęta – parzystokopytne ssaki przeżuwające.

Powodem spałowania jest zapotrzebowanie zwierząt na składniki pokarmowe zawarte w korze drzew. W lasach europejskich najczęściej spałują: jeleń i łoś, rzadziej daniel i muflon. Spośród zwierząt niełownych spałuje żubr. Najczęściej spałowanymi rodzajami drzew są: sosna, dąb, jesion, świerk i jodła. Spały mogą występować na drzewach stojących lub ściętych.

Spały mają różny wygląd w zależności od pory roku, w której następuje uszkodzenie, gatunku drzewa i gatunku zwierzęcia. Jeśli kora łatwo oddziela się od drewna, rany spowodowane spałowaniem są zazwyczaj rozległe i głębokie, zwłaszcza na drzewach liściastych. Ten rodzaj spałowania określa się jako spałowanie letnie (niekiedy wiosenne). Występuje ono wraz z wiosennym ruszaniem soków. Podczas spałowania letniego zwierzę podcina siekaczami korę, następnie szarpnięciem głowy odrywa łatwo oddzielające się pasmo kory. W związku z tym długość spał letnich może znacznie przewyższać zasięg głowy zwierzęcia. W okresie późnej jesieni i zimy trudno oddzielająca się kora jest zestrugiwana z pnia za pomocą siekaczy, w miejscu uszkodzenia pozostaje znaczna część łyka. Pozostawione fragmenty łyka lub rzadziej zewnętrznej warstwy kory tworzą na pniu prążkowaną powierzchnię – są to spały zimowe. Spały zimowe, o małej powierzchni pnia, znacznie łatwiej ulegają zabliźnieniu niż spały letnie.

Spałowanie obniża odporność drzew, może też być bezpośrednią przyczyną ich zamierania. W wyniku łamania się lub zamierania spałowanych drzew powstają w młodnikach luki utrudniające dalszy prawidłowy wzrost i rozwój drzewostanów. Uszkodzenie drzew ułatwia wnikanie czynników chorobotwórczych, co ma ujemny wpływ na zdrowotność drzewostanów i wartość techniczną drewna. S. prowadzi do powstania zabitki, wady drewna z grupy wad budowy.

W celu ochrony przed nadmiernym spałowaniem leśnicy czasem smarują pnie wybranych drzew repelentami.

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Trees damaged by deer - geograph.org.uk - 765683.jpg
(c) Russel Wills, CC BY-SA 2.0
Trees damaged by deer These pines have been barked by deer marking their territory and will die. The dead tree beyond shows the process.
Deer-damaged trees - geograph.org.uk - 1802366.jpg
(c) Joan Sykes, CC BY-SA 2.0
Deer-damaged trees The bark on these young trees has been well nibbled.