Spermacjum

Spermacja uwalniające się ze spermogonium u rdzy zbożowej. Zdjęcie mikroskopowe

Spermacjum[1] – nieuwiciona gameta męska. W odróżnieniu od typowych plemników, nie mając wici, spermacja nie są zdolne do aktywnego ruchu lub mogą w niewielkim zakresie wykonywać ruchy pełzakowate lub ślizgowe[2]. U krasnorostów spermacja wytwarzane są w plemniach (zwykle na końcu nici). Po uwolnieniu do wody wydzielają poza komórkę polisacharydy, tworząc wypustki ułatwiające dryfowanie i przyleganie do włostka gamety żeńskiej (karpogonium)[3].

Niekiedy spermacjami określa się również nieruchliwe gamety męskie grzybów z grupy zarodników konidialnych, mimo że wytwarzane są przez grzybnie obu płci[1]. Tego typu spermacja występują np. u przedstawicieli podstawczaków należących do rzędu rdzowców (Pucciniales). Przy tym ujęciu spermacja są rodzajem pykniospor. Np. u rdzy zbożowej (Puccinia graminis) wytwarzane one są na liściach berberysu w pyknidiach (zwanych tutaj spermogoniami). Mogą łączyć się ze spermacjami lub (dużo częściej) ze strzępkami grzybni odmiennego typu płciowego[4]. Roznoszone są przez owady zwabione nektarem wydzielanym przez spermacja[5].

Przypisy

  1. a b Richard Harder: Systematyka. W: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Eduard Strasburger (red.). Wyd. 2 pol. według 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, s. 581-585, 641, 665.
  2. Stefan Gumiński: Fizjologia glonów i sinic. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1990, s. 141–143. ISBN 83-229-0372-3.
  3. Susan H. Brawley, Ladd E. Johnson. Gametogenesis, gametes and zygotes: An ecological perspective on sexual reproduction in the algae. „British Phycological Journal”. 27 (3), s. 233-252. Taylor & Francis (ang.). 
  4. Janusz Błaszkowski, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: Wyd AR w Szczecinie, 1999, ​ISBN 83-87327-23-9
  5. Edmund Malinowski: Anatomia roślin. Warszawa: PWN, 1966.

Media użyte na tej stronie

Basi1005.jpg
Autor: Jon Houseman, Licencja: CC BY-SA 3.0
Light microscopy of Puccinia grammis with a pycidium (spermagonium) with spermatia and receptive hyphae. Scale bar = 0.02mm.