Spiska Grzęda

Spiska Grzęda
Spišský štít
Ilustracja
Masyw Spiskiej Grzędy z podpisanymi obiektami
Państwo Słowacja
Położeniepowiat Poprad
PasmoTatry, Karpaty
Wysokość2481 m n.p.m.
Pierwsze wejście21 lipca 1896
József Déry i Johann Hunsdorfer (senior)
Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, po prawej nieco na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Spiska Grzęda”
Ziemia49°11′56,9″N 20°12′05,9″E/49,199139 20,201639
Widok z Jagnięcego Szczytu

Spiska Grzęda (słow. Spišský štít, niem. Déryspitze, węg. Dérycsúcs) – zwornikowy szczyt o wysokości 2481 m n.p.m. znajdujący się w długiej południowo-wschodniej grani Wyżniego Baraniego Zwornika, w słowackich Tatrach Wysokich. Od Baraniego Mnicha w masywie Baranich Rogów oddziela go Barania Przełęcz, natomiast od Juhaskiej Turni – Juhaska Przełączka[1].

W grani północno-zachodniej szczytu, opadającej na Baranią Przełęcz, położona jest jeszcze druga przełączka – Spiski Przechód. Z kolei w przeciwległej południowo-wschodniej grani między wierzchołkiem Spiskiej Grzędy a Juhaską Przełączką znajdują się Spiska Szczerbina i Spiska Igła. Spiska Grzęda jest szczytem dwuwierzchołkowym, wznosi się nad dwiema dolinami: Doliną Dziką i Doliną Pięciu Stawów Spiskich[1].

Od głównego wierzchołka Spiskiej Grzędy (północno-zachodniego) odchodzi w kierunku Doliny Pięciu Stawów Spiskich krótka południowo-zachodnia grań, w której wyróżniane są następujące formacje (w kolejności od północnego wschodu):

  • Wyżnia Spiska Przełączka (Vyšná Mačacia štrbina),
  • Zadnia Spiska Turniczka (Zadná Mačacia veža),
  • Pośrednia Spiska Przełączka (Prostredná Mačacia štrbina),
  • Spiskie Czuby (Mačacie zuby),
  • Spiska Przełączka (Mačacia štrbina),
  • Skrajna Spiska Turniczka (Mačacia veža). W tej ostatniej grań rozgałęzia się na odnogę zachodnią ze Spiskim Karbikiem i Spiską Czubką oraz południowo-wschodnią z Przełączką za Spiskim Mnichem i ze Spiskim Mnichem[1][2]. Opisana grań oddziela od siebie odgałęzienia Doliny Pięciu Stawów Spiskich, którymi są Barani Ogród i Spiski Kocioł[3] wraz z górnymi piętrami oddzielonymi Spiskimi Spadami: Pośrednim Spiskim Kotłem i Wyżnim Spiskim Kotłem[1].

Na wierzchołek nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny, jest on dostępny jedynie dla taterników, dla których najciekawsza jest zachodnia ściana tego szczytu[1].

Polska i słowacka nazwa Spiskiej Grzędy, podobnie jak Spiskich Turniczek, pochodzi od położonej poniżej Doliny Pięciu Stawów Spiskich. Nazewnictwo niemieckie i węgierskie upamiętnia pierwszego zdobywcę wierzchołka Józsefa Déryego[4].

Historia

Pierwsze wejścia turystyczne:

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 77–85.
  2. ↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-07-30].
  3. ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
  4. ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Południowo-wschodnia grań Wyżniego Baraniego Zwornika – odcinek od Wyżniego Baraniego Zwornika do Łomnicy
Południowo-zachodnia grań Spiskiej Grzędy
  • Spiska Grzęda
  • Wyżnia Spiska Przełączka
  • Zadnia Spiska Turniczka
  • Pośrednia Spiska Przełączka
  • Spiskie Czuby
  • Spiska Przełączka
  • Skrajna Spiska Turniczka
  • Spiski Karbik
  • Spiska Czubka

Media użyte na tej stronie

U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Spiska Grzęda a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Spiska Grzęda, widok z Jagnięcego Szczytu
Dolina Pieciu Stawow Spiskich, Spiska Grzeda podpisana.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik, Licencja: CC BY-SA 3.0
Masyw Spiskiej Grzędy i dalsza część grani Wyżniego Baraniego Zwornika - podpisane obiekty. Widok z Doliny Pięciu Stawów Spiskich