Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy

Tablica upamiętniająca wybudowanie budynku w Bełchatowie przy wsparciu kredytów SFOS-u
Tablica upamiętniająca odbudowanie w latach 1963–1965 Królikarni w Warszawie ze składek na SFOKiS

Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy (skrót: SFOS) – stowarzyszenie wyższej użyteczności utworzone w 1948 w celu wsparcia odbudowy wojennych zniszczeń i rozbudowy Warszawy.

Opis

Fundusz był ogólnokrajowy, pieniądze były pozyskiwane z przymusowego opodatkowania pracujących. Podatek wynosił 0,5% bieżących zarobków. Dodatkowo opodatkowano niektóre produkty np. wódkę, pobierano dochody z imprez kulturalno-artystycznych i dobrowolnych zbiórek ludności. Dzięki Funduszowi Warszawa wzbogaciła się o dziesiątki nowych obiektów użyteczności publicznej. Około połowa ogólnokrajowych środków finansowych i materiałowych jakimi dysponowała Polska Rzeczpospolita Ludowa, przez kilka powojennych lat była przeznaczona na odbudowę stolicy. Było to możliwe dzięki scentralizowaniu władzy w Polsce.

Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy został powołany w trakcie obrad pierwszego krajowego zjazdu delegatów SFOS-u w dniu 17 czerwca 1948. Pracami SFOS-u kierował Marian Spychalski. Przewodniczącym Rady Głównej SFOS był Jerzy Grabowski[1][2].

Dzięki funduszom SFOS-u odbudowane zostały całkowicie lub odrestaurowane cenne obiekty kultury narodowej. W Warszawie były to m.in. obiekty takie jak Pałac w Wilanowie, Pałac Na Wyspie w Łazienkach Królewskich, Pałac Staszica wraz z ulicą Nowy Świat, Pałac Kazimierzowski, Królikarnia, kościół Świętej Trójcy na placu Małachowskiego, Teatr Wielki i wiele pomników, m.in. Kopernika, Mickiewicza, Chopina, Poniatowskiego oraz Kolumna Zygmunta[3].

Popularny zespół Filipinki włączył się w akcję SFOS-u nagrywając piosenkę Wspomnieniami wrócimy do szkoły[4].

W 1958 przeznaczenie środków gromadzonych przez Fundusz rozszerzono na odbudowę innych obiektów w kraju, nie tylko sportowych, na przykład mauzoleum i muzeum na Radogoszczu w Łodzi, Stare Miasto w Gdańsku, Stare Miasto w Poznaniu, częściowo Wawel w Krakowie, zabytki Szczecina, Sandomierza, Kazimierza Dolnego i Lublina[3] zmieniając w związku z tym także nazwę funduszu na Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy (SFOKiS).

W 1966 SFOKiS przekształcono w Społeczny Fundusz Budowy Szkół i Internatów[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Walne Zgromadzenie członków Towarzystwa Przyjaciół Warszawy w Muzeum Narodowym w Warszawie. [dostęp 2015-04-29].
  2. ↑ Jacek Cydzik. Ludzie odbudowy Starego Miasta w Warszawie. „Kronika Warszawy”, s. 69, Nr 5 (115) z 2000. ISSN 0137-3099. 
  3. ↑ a b Marek Katolik: „Marian Spychalski działacz polityczny i społeczny” praca doktorska. Marian Spychalski wspomnienia „Warszawa Społeczna”.
  4. ↑ Marcin Szczygielski: ''Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, 2013, s. 107. ISBN 978-83-2681277-4.
  5. ↑ Encyklopedia Internautica: Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Tablica SFOS Bełchatów.JPG
Autor: Triskaidekafil, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tablica upamiętniająca wybudowanie budynku w Bełchatowie przy wsparciu kredytów SFOS.
Mokotów - Królikarnia - pałac - 11.jpg
Autor: Jolanta Dyr, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Królikarnia - pałac - na szczycie kamiennej balustrady ograniczającej pałacowe schody z prawej strony umieszczono tablicę informującą odrobinę o historii tego miejsca: "PAŁAC KRÓLIKARNIA ZNISZCZONY BARBARZYŃSKO PRZEZ HITLEROWCÓW W R 1939 ODBUDOWANY ZE SKŁADEK NA SPOŁECZNY FUNDUSZ ODBUDOWY KRAJU I STOLICY W LATACH 1936-1965".