Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą

Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą

Cmentarz Na Rossie – pomnik nagrobny Józefa Montwiłła
Państwo	Litwa
Data założenia	1990
Zasięg	Wilno (konserwacja zabytków, działalność naukowo-edukacyjna), Polska (zbiórki publiczne)
Prezes	Dariusz Żybort[1]
Powiązania	Społeczny Komitet Opieki Nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa
brak współrzędnych

Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą (SKOnSR) – stowarzyszenie zawiązane w 1990 z inicjatywy mieszkających w Wilnie Polaków: dziennikarza Jerzego Surwiły, lekarza Olgierda Korzenieckiego, filolożki Alicji Klimaszewskiej oraz działaczki społecznej i dziennikarki Haliny Jotkiałło^[2], przy wydatnym wsparciu Jerzego Waldorffa^[3]. Głównym celem statutowym stowarzyszenia jest opieka nad pomnikami nagrobnymi na wileńskim cmentarzu Na Rossie. Zajmuje się głównie ich renowacją i odbudową. W okresie 30 lat stowarzyszenie odnowiło 174 pomniki nagrobne i wzniosło 5 nowych^[1]. Komitet jest organizacją non-profit, a środki materialne potrzebne na wypełnianie celów statutowych są zbierane podczas zbiórek społecznych, organizowanych przede wszystkim w Warszawie i Wilnie. Członkowie organizacji rozpowszechniają cegiełki i kolekcjonerski medal wydany przez Mennicę Litewską. Corocznie, we współpracy ze Związkiem Harcerstwa Polskiego na Litwie, organizują również kwestę na Rossie. Darczyńcami są osoby prywatne i stowarzyszenia^[1][4]. Stowarzyszenie współpracuje z litewskim Ministerstwem Kultury, Akademią Sztuk Pięknych w Wilnie oraz wileńskimi architektami. Wśród polskich partnerów organizacji są m.in. Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa, Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Stowarzyszenie należy do najważniejszych polskich organizacji prowadzących działalność edukacyjną i naukową na Litwie^[3].

Członkowie stowarzyszenia

W skład stowarzyszenia wchodzą:

• Dariusz Żybort (prezes stowarzyszenia, lekarz)
• Alicja Maria Klimaszewska (honorowa prezes stowarzyszenia^[2], jedyny żyjący członek założyciel)
• Adam Błaszkiewicz (dyrektor Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie)
• Dariusz Lewicki (magister ochrony zabytków)
• Romuald Szumski (dyrektor spółki „Dažymo meistras”)
• Wiktor Nowosielski (współwłaściciel księgarni polskiej „Elephas” w Wilnie)
• Jolanta Nowosielska (nauczycielka)
• Alina Obolewicz (przewodniczka turystyczna)
• Alina Ewelina Szostak (instruktor harcerska i fotograf)
• Teresa Dzikiewicz (chórzystka)
• Marzena Rymkiewicz

Pomniki nagrobne wzniesione przez Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą^[5]

• pomnik nagrobny Juliusza Kłosa (1991)
• pomnik nagrobny Karola Podczaszyńskiego (1993)
• pomnik nagrobny Bolesława Bałzukiewicza (1994)
• pomnik nagrobny Antoniego Wiwulskiego (1999)
• pomnik nagrobny Józefa Noworytty (2018)^[6]

Akcje społeczne

• „Światełko pamięci dla Rossy i Bernardynów” – w ramach tej akcji stowarzyszenie corocznie organizuje zbiórkę zniczy, które 1 listopada członkowie Komitetu i innych organizacji polskich zapalają na zapomnianych mogiłach na wileńskich cmentarzach – Rossie, Bernardyńskim i na Antokolu. W 2020 udało się zebrać rekordową liczbę 12 272 zniczy, przy czym najwięcej (3 500) zostało zgromadzonych w ramach zbiórki zorganizowanej przez Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie^[1][7][8].
• kwesta „Pomnikom Rossy”, prowadzona na cmentarzach Wilna i Wileńszczyzny, prowadzona corocznie we współpracy ze Związkiem Harcerstwa Polskiego na Litwie^[1][9]
• „Wielkie sprzątanie starych wileńskich nekropolii”^[9]
• „Lekcja historii inaczej”^[9]

Nagrody i wyróżnienia

6 lutego 2014 Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą został uhonorowany Nagrodą im. prof. Aleksandra Gieysztora przyznawaną przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga – wyróżnieniem nadawanym za działania na rzecz ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego^[10][11]. Nagroda została przyznana za utrwalanie i ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą oraz za szczególne osiągnięcia na polu działalności konserwatorskiej, mającej na celu opiekę i ratowanie grobów na cmentarzu Na Rossie w Wilnie^[12]. Wartość pieniężna przekazanej nagrody wynosiła 50 000 zł. Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zamierzał przeznaczyć całość powyższej sumy (po odliczeniu podatku) na odnowienie kolejnych pomników na wileńskiej Rossie^[13]. W 2021 stowarzyszenie otrzymało nagrodę „Semper Fidelis” – za opiekę i ratowanie najstarszej wileńskiej nekropolii^[1].

Fotogaleria (wybrane pomniki wzniesione przez SKOnSR)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• rossa.lt. [dostęp 2021-11-09].