Sport w Toruniu

Motoarena Toruń im. Mariana Rosego w Toruniu

Basen Uniwersyteckiego Centrum Sportowe UMK

Sport w Toruniu – obiekty sportowe i rekreacyjne oraz kluby sportowe istniejące w Toruniu.

Olimpijczycy

Łukasz Pawłowski – pierwszy toruński medalista olimpijski (Pekin)

Katarzyna Zillmann – medalistka olimpijska z Tokio

Jolanta Ogar-Hill – medalistka olimpijska z Tokio

Reprezentanci toruńskich klubów

Rok	Klub	Sportowiec	Dyscyplina	Olimpiada	Medal
1948	KS Pomorzanin	Melania Sinoracka	lekka atletyka	Londyn
1952	KS Pomorzanin	Tadeusz Tulidziński	hokej na trawie	Helsinki
1960	AZS	Ryszard Olszewski	koszykówka	Rzym
1964	KS Pomorzanin	Józef Stefaniak Józef Wiśniewski Andrzej Żurawski	hokej na lodzie	Innsbruck
1972	KS Pomorzanin	Ludwik Czachowski	hokej na lodzie	Sapporo
1988	Agromel	Andrzej Mierzejewski	kolarstwo szosowe	Seul
1992	AZS	Piotr Bujnarowski	wioślarstwo	Barcelona
1996	AZS	Piotr Bujnarowski	wioślarstwo	Atlanta
2000	KS Pomorzanin	Tomasz Szmidt	hokej na trawie	Sydney
2000	AZS	Sławomir Kruszkowski	wioślarstwo	Sydney
2004	AZS	Sławomir Kruszkowski Michał Stawowski Daniel Trojanowski	wioślarstwo	Ateny
2008	AZS	Łukasz Pawłowski	wioślarstwo	Pekin
2008	AZS	Sławomir Kruszkowski Michał Stawowski	wioślarstwo	Pekin
2012	AZS	Michał Słoma	wioślarstwo	Londyn
2016	AZS	Mirosław Ziętarski Robert Fuchs	wioślarstwo	Rio de Janeiro
2016	Pacific	Michał Gołaś Michał Kwiatkowski Edyta Jasińska Natalia Rutkowska	kolarstwo	Rio de Janeiro
2018	MKS Axel	Natalia Kaliszek Maksym Spodyriew	łyżwiarstwo figurowe	Pjongczang
2021[1]	AZS	Katarzyna Zillmann	wioślarstwo	Tokio
2021[2]	UKŻ Wiking Toruń	Jolanta Ogar-Hill	żeglarstwo	Tokio

Kalendarium

W Królestwie Prus / Cesarstwie Niemieckim (1815-1920)

Nieistniejący stadion przy ul. Sportowej

• 1894 - utworzono jedną z pierwszych organizacji sportowych w Toruniu: regionalny oddział Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[3]
• po 1900 - przy obecnej ul. Moniuszki wybudowano Plac Turniejowy
• 22 maja 1909 - założono pierwszy w Toruniu klub piłkarski: Sport Verein Thorn^[4]
• 1909 - przy seminarium ewangelickim powstał piłkarski klub Seminar SC Eintracht Thorn^[5]
• 1909 - przy seminarium katolickim powstał piłkarski klub Seminar FC 1909 Thorn^[6]
• 25 września 1910 - powstał wielosekcyjny klub SC Vistula Thorn^[7]
• 1910 - powstał klub piłkarski 61 Pułku Piechoty SpVgg von Marwitz Thorn^[8]
• 1912 - powstał klub piłkarski FV Hohenzollern Thorn^[9]
• po 1914 - zbudowano Stadion Miejski przy ul. Sportowej w Toruniu

Okres międzywojenny (1920-1939)

W 1934 roku rozbudowano baseny garnizonowe przy ul. Kujawskiej o plażę, brodzik oraz mały ogródek jordanowski

• 16 sierpnia 1921 - powstało Wojskowe Koło Sportowe, które w 1922 roku przekształcono w Wojskowy Klub Sportowy Toruń a następnie w WKS Gryf Toruń
• 10 sierpnia 1922 - założono wielosekcyjny klub TKS Toruń
• między sierpniem a wrześniem 1923 - na Stadionie Miejskim przy ul. Sportowej zbudowano drewnianą trybunę
• 17 sierpnia 1924 - otwarto stadion wojskowy DOK VIII przy ul. Broniewskiego
• 3 kwietnia 1927 - w Toruniu padła pierwsza bramka w historii polskiej ligi piłkarskiej - w pierwszej kolejce najwcześniej (godz. 15) rozpoczęły się mecze TKS Toruń : Polonia Warszawa i Klub Turystów Łódź : ŁKS Łódź, ale to w Toruniu już w 6 minucie Paweł Gumowski zdobył gola dla TKS^[10][11]
• 15 lipca 1928 - pływaczka TKS Toruń Gertruda Skowrońska jako pierwsza Polka przepłynęła Zatokę Gdańską (na trasie Gdynia-Hel)
• 1929 - przebudowano Plac Turniejowy przy ul. Moniuszki na korty tenisowe
• 23-24 września 1933 - w Toruniu odbyły się Mistrzostwa Polski w koszykówce mężczyzn (bez udziału toruńskich drużyn)
• 1934 - rozbudowano baseny garnizonowe przy ul. Kujawskiej o plażę, brodzik oraz mały ogródek jordanowski
• 1935 - założono Aeroklub Pomorski
• 1935 - założono KS Pomorzanin Toruń
• 1937 - wybudowano wieżę spadochronową
• 23 lipca 1937 - na zawodach lekkoatletycznych w Toruniu Stanisława Walasiewicz w biegu na 50m. osiąga wynik 6,4 s. Jest to wyrównanie ówczesnego rekordu Polski i świata (obu należących do niej).

II wojna światowa (1939-1945)

• po 1939 - rozbudowano baseny garnizonowe przy ul. Kujawskiej
• 7 maja 1940 - założono klub piłkarski SV Thorn
• 1941 - powstał klub piłkarski Post-SG Thorn

Polska Rzeczpospolita Ludowa (1945-1989)

W 1946 roku powołano do życia Akademicki Związek Sportowy UMK

W 1987 roku otwarto basen Zakładów Włókien Sztucznych "Elana"

• styczeń 1946 - powołano do życia Akademicki Związek Sportowy UMK
• 1950 - na torze przy ulicy Broniewskiego odbyły się pierwsze po wojnie zawody motocyklowe
• 1953 - podjęto decyzję o budowie w Toruniu sztucznego lodowiska
• 1956 - otwarto korty tenisowe Klubu Sportowego "Start - Wisła"
• 20 października 1957 - otwarto przebudowany stadion przy ulicy Broniewskiego, któremu nadano imię Zbigniewa Raniszewskiego
• 1960 - otwarto lodowisko Tor-Tor im. Józefa Stogowskiego
• 1961 - otwarto Stadion Miejski im. Grzegorza Duneckiego
• 21 lutego 1962 - założono Klub Sportowy „Apator”
• 30 kwietnia 1968 - otwarto basen przy ZSMEiE
• 1970 - Stadion Miejski przy ul. Sportowej w Toruniu został rozebrany
• 1970 - zlikwidowano klub Gryf Toruń, który został wchłonięty przez ZKS Elanę Toruń
• 1973 - otwarto letnie kąpielisko "Wodnik"
• 1975 - halę Toruńskiej Fabryki Budowy Urządzeń Przemysłu Nieorganicznego przebudowano na halę "Olimpijczyk"
• maj 1978 - wybudowano halę sportową ZSPS i VIII LO, popularnie nazywaną "halą spożywczaka"
• 6 lipca 1980 - w Toruniu odbył się finał Mistrzostw Polski juniorów w piłce nożnej, wygrany przez Polonia Bydgoszcz
• 1985 - otwarto Halę sportowo-widowiskową SP 28
• 1986 - zadaszono lodowisko Tor-Tor im. Józefa Stogowskiego
• 1987 - otwarto basen Zakładów Włókien Sztucznych "Elana"

Po 1989 roku

Nieistniejący stadion przy ulicy Broniewskiego

5 maja 2019 roku otwarto Toruńską Aleje Sportu Żużlowego

Kompleks basenów letnich na Bydgoskiem Przedmieściu

Hala tenisowa na Chełmińskim Przedmieściu

• 1994 - stadion żużlowy otrzymał imię Mariana Rosego
• 5 listopada 1996 - Rada Miasta Torunia podjęta decyzję o utworzeniu na bazie Zespołu Szkół Mechanicznych i klubów sportowych AZS UMK Toruń i Pacific Toruń Szkoły Mistrzostwa Sportowego
• 2004 - zmodernizowano Stadion Miejski im. Grzegorza Duneckiego
• 2006 - na stadionie żużlowym przy ul. Broniewskiego zainstalowano sztuczne oświetlenie o mocy 900 luksów
• 1 września 2006 - otwarto basen przy ul Hallera
• lipiec 2007 - w Toruniu odbył się finał Mistrzostw Polski juniorów w piłce nożnej, wygrany przez Amica Wronki
• 11 lipca 2008 - otwarto boisko piłkarskie ze sztuczną trawą przy Szosie Chełmińskiej 75
• 25 października 2008 - ostatnie zawody na stadionie żużlowym przy ul. Broniewskiego (finał Pomorskiej Ligi Młodzieżowej)
• 29 listopada 2008 - oddano do użytku pierwsze 3 nowoczesne kompleksy sportowo-rekreacyjne, wybudowane w ramach programu Orlik 2012
• 3 maja 2009 - otwarto nowy stadion żużlowy Motoarena im. Mariana Rosego
• 2010 - zamknięto korty tenisowe Klubu Sportowego "Start - Wisła"
• czerwiec 2011 - otwarto kompleks basenów letnich na Skarpie^[12]
• 7 lipca 2013 - otwarto halę tenisową w nowym kompleksie sportowym na Skarpie^[13]
• lipiec 2013 - władze miasta podpisały z Polskim Związkiem Lekkiej Atletyki porozumienie, którego przedmiotem jest wykorzystanie obiektów sportowych na terenie Torunia jako bazy szkoleniowej PZLA. Na mocy tego porozumienia PZLA zobowiązał się do uwzględnienia m.in. hali sportowo -widowiskowej jako obiektu strategicznego dla ogólnopolskich imprez, spotkań i zawodów lekkoatletycznych w latach 2014-2034^[14]
• 27 września 2013 - otwarto Uniwersyteckie Centrum Sportowe UMK
• października 2013 - przy Szkole Mistrzostwa Sportowego powołano do życia Akademię Kolarska Michała Kwiatkowskiego^[15]
• 10 sierpnia 2014 - otwarto halę widowiskowo-sportową przy ul. Bema^[16]
• 16 grudnia 2016 - otwarto nową Przystań Toruń
• 29 czerwca 2017 - otwarto Muzeum Sportu Żużlowego^[17]
• kwiecień 2018 - Toruń został ogłoszony organizatorem Halowych Mistrzostw Europy w Lekkiej Atletyce w 2021^[18]
• 22 czerwca 2018 - otwarto kompleks basenów letnich na Bydgoskim Przedmieściu^[19]
• 14 września 2018 - rozpoczęto modernizację basenu miejskiego przy ul. Bażyńskich
• wrzesień 2018 - otwarto hale tenisową na Chełmińskim Przedmieściu^[20]
• 8 października 2018 - Toruń otrzymał tytuł "Europejskie Miasto Sportu 2019"^[21]
• luty 2019 - rozpoczęto rozbudowę Uniwersyteckiego Centrum Sportowe UMK^[22]
• 5 maja 2019 - otwarto Toruńską Aleje Sportu Żużlowego^[23]
• sierpień 2019 - zmodernizowano halę sportową ZSPS i VIII LO^[24]
• styczeń 2020 - na Stadionie Miejskim zamontowano oświetlenie
• styczeń 2020 - Toruń znalazł się w gronie finalistów Nagród Biznesu Sportowego DEMES 2019 w kategorii Miasto Sportu^[25]
• maj 2020 - otwarto basen rehabilitacyjny przy Zespole Szkół nr 26^[26]
• wrzesień 2020 - oddano do użytku tor do speedrowera^[27]
• styczeń 2021 - zadaszono boisko treningowe przy ul. Przy Skarpie^[28]
• maj 2021 - utworzono Klub Anioły UMK Toruń i Akademię Wilfreda Leona^[29]
• 26 września 2021 - otwarto Modelmania Park - obiekt z trzema torami dla zdalnie sterowanych modeli samochodów^[30]
• 23 grudnia 2021 - zakończenie działalności i upadłość klubu Elana Toruń

Kluby sportowe

Uwaga! Te listy mogą być niepełne.

Występujące w rozgrywkach ligowych

Piłkarze Elany Toruń

Laskarze Pomorzanina Toruń (w czerwonych strojach)

Zawodniczki Budowlanych Toruń w trakcie sezonu 2014/2015

Inne

Hala widowiskowo-sportowa

Lodowisko TOR-TOR im. Józefa Stogowskiego

Motoarena Toruń im. Mariana Rosego

Uniwersyteckie Centrum Sportowe

Miniaquapark na Stawkach

Hala tenisowa na terenie Centrum Sportowo-Rekreacyjnego przy ul. Przy Skarpie

Hala sportowa ZSPS

Awix Racing Arena, tor gokartowy

Bulwar filadelfijski, boisko do piłki plażowej

Bulwar filadelfijski, plaża miejska

Obiekty sportowe

Do największych obiektów sportowych na terenie Torunia należy oddana do użytku w 2014 roku hala sportowo-widowiskowa przy ulicy Bema. Wielofunkcyjny obiekt o charakterze sportowo-widowiskowym wyposażony jest w jedyną w województwie i w kraju stałą sześciotorową bieżnię lekkoatletyczną o długości 200 metrów, a także w bieżnię treningową. Ponadto w hali znajdują się: ośmiotorowa bieżnia prosta do biegów sprinterskich, rozbieżnia do skoków w dal, trójskoku, skoku o tyczce i skoku wzwyż, a także rzutnia do pchnięcia kulą. Toruńska hala jest również przystosowana do dyscyplin zespołowych, takich jak: piłka ręczna, piłka siatkowa, piłka koszykowa, hokej halowy, tenis stołowy, halowy hokej na trawie, boks, kickboxing, badminton, tenis ziemny, szermierka, gimnastyka i akrobatyka sportowa^[31].

Drugim co do wielkości obiektem sportowym w mieście jest Motoarena im. Mariana Rosego, zlokalizowana w zachodniej części Torunia. Jest najnowocześniejszym stadionem żużlowym nie tylko w Polsce, ale także na świecie. Długość toru wynosi 325 metrów, a na trybunach stadionu może zasiąść ok. 15000 kibiców. Obiekt otwarty został w kwietniu 2009 roku. Odbywają się na nim rozgrywki ligowe toruńskich żużlowców, a także inne zawody czarnego sportu^[32].

W Toruniu istnieje również kryte profesjonalne lodowisko Tor-Tor im. Józefa Stogowskiego, aktualnie jedyny taki obiekt w województwie. Lodowisko powstało w 1960 roku, natomiast w 1986 roku obiekt został zadaszony. W latach 2004–2006 obiekt został gruntownie zmodernizowany. Służy toruńskim hokeistom oraz młodym toruńskim łyżwiarzom z MKS Axel Toruń^[33].

Pozostałe obiekty sportowe

Do obiektów sportowych i rekreacyjnych w Toruniu należą również^[34][35]:

• Lodowisko treningowe – Tor-Tor II
• kompleks Toruń Mentor (lodowisko, korty, sala do crossfit)
• Tor saneczkowy Rudelka
• Tor saneczkowy w Parku Miejskim na Bydgoskim Przedmieściu
• Tor saneczkowy na Rubinkowie
• Basen – Mini Aqua-Park
• Basen – ZSMEiE
• Aqua Toruń (dawniej ZWCh Elana)
• Baseny przy SP8, SP28, SP16, SP32, SP29, SP30, SP24, SP5
• Basen rehabilitacyjny przy Zespole Szkół nr 26
• Basen – Uniwersyteckie Centrum Sportowe
• Stadion Miejski im. Grzegorza Duneckiego w Toruniu
• Stadion ZKS Elana Toruń
• Ośrodek Sportowy SM Kopernik
• Stadion laskarzy Pomorzanina Toruń
• Centrum Sportowo-Rekreacyjne przy ul. Przy Skarpie
• Centrum Sportowo-Rekreacyjne przy ul. 63 Pułku Piechoty
• Hala sportowa ZSPS
• Hala sportowa Olimpijczyk
• Hale sportowe – SP 28 i SP 10
• Sale gimnastyczne UMK
• Przystań Toruń
• Przystań wioślarska i żeglarska – AKS
• Przystań wioślarska i żeglarska – AZS
• Przystanie wioślarskie i żeglarskie: Budowlani, Szkwał, Towimor i Walter
• Strzelnica Falco (strzelnica i paintball, Fort VIII)
• Strzelnica Euro Trade (paintball)
• Strzelnice Auto Trezor (strzelnica), Sportowa (Fort I), Myśliwska (Glinki) i Kurkowe Bractwo Strzeleckie (Fort VII)
• Pole golfowe Tatfort (Fort IV)
• Pole golfowe Country Club (Toruń-Górsk)
• Boisko do siatkówki plażowej przy Centrum Siatkówki Plażowej UKS Budowlanka Toruń (Legionów 19/25)
• Lotnisko Sportowe – Aeroklub Pomorski (Bielany)
• Awix Racing Arena – tor gokartowy
• MotoPark Toruń – tor szkoleniowo – sportowy
• Skatepark – ul. Bema
• Skatepark – ul. Olsztyńska
• Park Linowy – Barbarka^[36]
• Ściana wspinaczkowa – Bella wellness Centrum
• Ściana wspinaczkowa – Walter
• Ściana wspinaczkowa – Tor-Tor
• Ściana wspinaczkowa – nowa hala sportowo-widowiskowa
• Ścianki wspinaczkowe – Piernikowe Miasteczko (dla dzieci), SP 10 i GATO
• Korty tenisowe – OSiR
• Korty tenisowe – ul. Świętopełka
• Korty tenisowe – TTT Real, Jurmet (3 kryte hale) Lubicz i TKM
• Stadniny koni – Gospodarstwo Agroturystyczne Łucji i Józefa Ciurusiów (Kaszczorek), Agrofood (Grabowiec), Jaskółcza 11 (Wrzosy), Rancho (Mała Nieszawka), Fundacja Ducha, Ogród Zoobotaniczny, Brzoza Toruńska, Rubbens (Papowo Toruńskie), Dolina Koni (Otłoczyn)
• Tor rowerowy – pod zarządem Toruńskiego Stowarzyszenia Sportów Alternatywnych (Na Skarpie, w przebudowie)
• Tor rowerowy - Kaszczorek
• Plaża miejska – błonia nadwiślańskie
• kompleks basenów letnich Na Skarpie
• kompleks basenów letnich na Bydgoskim Przedmieściu^[37]
• kompleks basenów letnich na terenie Campingu Tramp^[38]

Imprezy sportowe

W Toruniu organizowane były i są liczne międzynarodowe i ogólnopolskie zawody sportowe. Do największych i najważniejszych należały i należą^[39]:

Cykliczne

Peloton Tour de Pologne 2006 roku na ulicach Torunia

Kibice Unibaksu Toruń podczas finałowego spotkania DMP 2009 roku przeciw Falubazowi Zielona Góra

(c) Andrzej Romański / pzkosz.pl, CC BY-SA 3.0

Toruń – mecz reprezentacji Polski w koszykówce mężczyzn

• Międzynarodowy Turniej Tenisowy Kobiet Bella Cup (od 1995 roku) - turniej tenisowy kobiet rangi ITF 60000 $
• Maraton Toruński (od 1983)
• Halowy Europejski Mityng Lekkoatletyczny Copernicus Cup (od 2015 roku)
• Grand Prix IMŚ na żużlu (od 2010)
• Grand Prix Polski na żużlu (od 2010)
• Toruń Curling Cup (w latach 2008-2016 jako Mentor Curling Cup, od 2016 pod obecną nazwą) - najstarszy istniejący turniej curlingowy w Polsce
• Mistrzostwa Torunia w Speedwayu na Lodzie (2004-2018, obecnie zawieszone) - turniej charytatywny na rzecz hospicjów Światło i Nadzieja
• Świąteczna Bitwa Gwiazd (od 2010 roku) - charytatywny turniej curlingowy z udziałem polityków, dziennikarzy i sportowców

Okazjonalne

• Puchar Polski we Wspinaczce Seniorów, Młodzieżowców, Juniorów i Juniorów Młodszych w prowadzeniu i na czas (2019)
• XIII Memoriał Huberta Jerzego Wagnera w Piłce Siatkowej Mężczyzn (2015)
• Mentor Nestle Nesquik Toruń Cup 2015 - międzynarodowe zawody w łyżwiarstwie figurowym
• X Halowe mistrzostwa Europy weteranów w lekkoatletyce (2015)
• 59. Halowe Mistrzostwa Polski Seniorów w Lekkoatletyce (2015)
• Wojak Boxing Night (2015)
• Toruń Basket Cup (2014) - międzynarodowy turniej w koszykówce mężczyzn
• Mistrzostwa Europy w Speedrowerze (2014)
• XIX Samolotowe Rajdowe Mistrzostwa Świata (2014)
• XII Ogólnopolski Turniej Deblowy Kobiet BABA CUP (2014)
• 89. Mistrzostwa Polski Seniorów w Lekkoatletyce (2013)
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie I Dywizji (2009)
• Euro Ice Hockey Challenge (2007, 2015)
• 4. Mistrzostwa Polski w Curlingu /eliminacje i półfinały/ (2007)
• 23. Młodzieżowe Mistrzostwa Polski w Lekkoatletyce (2006)
• Puchar Polski w hokeju na lodzie (2006)
• Halowe Mistrzostwa Polski Juniorów i Juniorów Młodszych w lekkiej atletyce
• Halowe Młodzieżowe Mistrzostwa Europy Mężczyzn w Hokeju na Trawie
• Mistrzostwa Polski Amatorów w skokach przez przeszkody
• Speedway Best Pairs Cup
• Speedway European Championships

Stowarzyszenia

Przystań Toruń, w której swoją siedzibę ma m.in. Toruński Okręgowy Związek Żeglarski

Stowarzyszenia i związki sportowe w Toruniu^[40]:

Nagrody i wyróżnienia

• 2020 - Statuetka Demes za rok 2019 – Nagroda Biznesu Sportowego w kategorii Miasto Sportu^[41]
• 2021 - "Za zasługi dla sportu polonijnego" nagdora przyznana przez Wspólnotę Polską^[42]

Przypisy