Sprawa pilota Maresza

Sprawa pilota Maresza – barwny polski film fabularny z 1955 w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, na podstawie powieści Janusza Meissnera zatytułowanej „Niebieskie drogi”. Wszedł na ekrany w 1956. W atrakcyjnej, sensacyjnej formie ukazywał różne postawy lotników, którzy po powrocie ze służby w RAF od 1947 pracowali w kraju.

Prawda i fikcja

W powieści będącej pierwowzorem scenariusza można doszukać się inspiracji autentycznymi wydarzeniami z okresu stalinowskiego – ucieczką (jak to wówczas nazywano) szefa pilotów PLL LOT, kpt. Mieczysława Sadowskiego^[1] oraz pierwszą po wojnie katastrofą samolotu komunikacyjnego Li-2 pod Tuszynem w 1951 roku. Wobec politycznych czystek i usunięcia w 1950 wielu doświadczonych załóg, film miał poprawić reputację PLL LOT w oczach potencjalnych pasażerów.

Głównym wątkiem są losy byłego pilota RAF, który musi wybierać między dawną miłością i ewentualną emigracją a pozostaniem w kraju i pracą dla socjalistycznej ojczyzny. W dokonaniu oczywistego wyboru pomaga mu nowe, kiełkujące uczucie do atrakcyjnej pielęgniarki oraz entuzjazm młodych kolegów - lotników. Nie bez znaczenia jest też kwestia wierności ojczyźnie oraz zapał do wykonywania trudnego, a zarazem pięknego zawodu pilota samolotów komunikacyjnych.

Nie wszystkie ukazane wydarzenia są w pełni zgodne z faktami, które historycznie miały miejsce. Częściowo autentyczna jest historia związana z próbą porwania samolotu komunikacyjnego PLL LOT. Jej faktycznym bohaterem był dowódca załogi PLL LOT, kpt. Tadeusz Hendzel. W rzeczywistości jednak nie był on lotnikiem powracającym z Zachodu. Był doświadczonym pilotem, z dużym nalotem na maszynach komunikacyjnych. W filmie jego postać odtwarza Wieńczysław Gliński jako Maresz.

Drugim pilotem w załodze kpt. Tadeusza Hendzla był pil. Edward Kamela. Jednakże podczas tego lotu pełnił funkcję mechanika pokładowego, wobec przeszkalania się na pilota pilota-praktykanta Jerzego Szrejbrowskiego. Jerzy Szrejbrowski nie wdawał się w walkę na pokładzie, był cały czas przy sterach obok dowódcy. Natomiast w czasie ataku porywacza pilot Edward Kamela był w kabinie pasażerskiej i to on próbował obezwładnić napastnika. Radiooperatorem w tej załodze był Zdzisław Całka. Wypadek samolotu PLL LOT, (w którym ginie mąż Mary) to wspomniana katastrofa kpt. Buczkowskiego pod Tuszynem k. Łodzi w 1951. Opylanie lasów przez załogi PLL LOT jest prawdziwe. W scenach lotniczych wykorzystano samoloty Li-2 (wersje Li-2P i Li-2T), CSS-13 i Ił-12.

Obsada

Obok Wieńczysława Glińskiego w filmie grają też:

• Lidia Wysocka jako Angielka Mary.

Postać Mary wzorowana jest na Jeanne Johnstone, żonie b. pilota Dywizjonu 308, późniejszego czołowego szybownika latającego nad Tatrami, Tadeusza Schiele. Śpiewała z polskimi zespołami jazzowymi, jednak nie potrafiła "znaleźć się" w ówczesnym totalitarnym systemie panującym w Polsce i wróciła do Anglii.

• Leon Niemczyk jako porywacz Surowiec.

Faktycznie był w PLL LOT pilot o tym nazwisku. Oskarżono go o planowanie ucieczki z Polski, ale niczego mu nie udowodniono. Z PLL LOT został zwolniony na fali masowych zwolnień w lipcu 1950 roku.

• Jerzy Michotek jako pilot praktykant Flisak. Grał on rolę obecnego na pokładzie młodego pilota którym był Jerzy Szrejbrowski.

W rzeczywistości akcją opylania dowodził były dowódca 305 Dywizjonu Bombowego PSP w Anglii Kazimierz Konopasek.

• Alicja Raciszówna
• Bogdan Niewinowski
• Jerzy Kaczmarek
• Kazimierz Wilamowski
• Bohdan Ejmont
• Wieslawa Grochowska
• Wanda Jakubińska
• Maria Żabczyńska
• Janusz Bylczyński
• Feliks Chmurkowski
• Jan Ciecierski

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Sprawa pilota Maresza w bazie filmpolski.pl
• Sprawa pilota Maresza w bazie IMDb (ang.)
• Zdjęcia z filmu Sprawa pilota Maresza w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”