Sprzężenie zwrotne

Sprzężenie zwrotne (ang. feedback) – oddziaływanie sygnałów stanu końcowego (wyjściowego) procesu, systemu lub układu, na jego sygnały referencyjne (wejściowe). Polega na otrzymywaniu przez układ informacji o własnym działaniu (o wartości wyjściowej). Ponieważ matematycznym, jednoznacznym opisem bloku gałęzi zwrotnej jest transmitancja, to informacja ta może być modyfikowana przez transmitancję bloku gałęzi zwrotnej.

Schemat blokowy układu z pętlą sprzężenia zwrotnego

Wyróżnia się:

• sprzężenie zwrotne dodatnie, DSZ – gdy sygnał z gałęzi zwrotnej dodaje się do wartości referencyjnej w węźle sumacyjnym;
• sprzężenie zwrotne ujemne, USZ – gdy sygnał z gałęzi zwrotnej odejmuje się w węźle sumacyjnym od wartości referencyjnej.

Inne informacje

Sprzężenia zwrotne mogą być zagnieżdżone, wieloobwodowe, wzajemnie na siebie wpływające. Do ich złożonej analizy może prowadzić dekompozycja. Połączenia sprzężeń opisuje się za pomocą schematów blokowych lub przepływowych grafów sygnałowych Masona (genetyka). (SICA-PMFC1999)

Sprzężenie zwrotne występuje w wielu obszarach; badaniem sprzężenia zwrotnego zajmuje się wiele dziedzin nauki, przede wszystkim:

• cybernetyka (dla której sprzężenie zwrotne jest jednym z zasadniczych pojęć), ale także:
• automatyka,
• elektronika,
• informatyka,
• akustyka,
• mechanika^[1],
• biologia (np. w organizmach żywych jako czynnik utrzymania homeostazy)
• ekonomia^[2], marketing
• socjologia
• klimatologia (zob. elementy krytyczne w ziemskim systemie klimatycznym)
• politologia
• psychofizjologia (zob. biologiczne sprzężenie zwrotne) i inne.

Zobacz też

• sprzężenie w przód
• układ zamknięty
• zmienna sprzężona

Przypisy