Spytek Wawrzyniec Jordan
 Trąby | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | 1518 |
| Data i miejsce śmierci | 11 marca 1568 |
| Ojciec | Mikołaj Jordan |
| Matka | Anna Melsztyńska |
| Żona | Anna Sieniawska |
Spytek Wawrzyniec Jordan lub Wawrzyniec Spytek Jordan z Zakliczyna herbu Trąby (ur. 1518, zm. 11 marca 1568[1] w Mogilanach[2]) – podskarbi wielki koronny od 1550, kasztelan krakowski od 1565, wojewoda krakowski od 1561 i sandomierski od 1555, kasztelan sądecki od 1549, starosta czchowski w 1563 roku[3].
Pełnił ważną rolę polityczną w Polsce doby Zygmunta Augusta, był m.in. czołowym przeciwnikiem koronacji Barbary Radziwiłłówny na królową Polski. Był także przeciwnikiem ruchu egzekucji praw i egzekucji dóbr[2].
Był pierwszym wybitnym przedstawicielem znanego małopolskiego szlacheckiego rodu Jordanów. Syn Mikołaja Jordana i Anny z domu Melsztyńskiej[4].
Był znanym nie tylko w Polsce miłośnikiem sztuki. W swoim dworze w Myślenicach, a następnie w pobliskich Mogilanach otaczał się pisarzami, uczonymi, humanistami[5]. To właśnie w Myślenicach powstało Zwierciadło i trzecia księga Żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja.
Utrzymywał kontakty z różnowiercami, ale choć sam Jan Kalwin zachęcał go do zmiany wiary, do końca życia pozostał katolikiem.
Spytek Jordan był człowiekiem majętnym. Sam Zygmunt August pożyczał od Spytka jakieś sumy pieniężne. Poza kluczem myślenickim, melsztyńskim (wraz z dawną rodową siedzibą, zamkiem w Melsztynie) i licznymi starostwami posiadał kamienicę na Rynku w Krakowie (w miejscu dzisiejszego Pałacu Wodzickich)[6].
Z małżeństwa z Anną Sieniawską (zm. 1597)[7] – córką hetmana Mikołaja Sieniawskiego pozostawił jedynie córki, m.in. Elżbietę, żonę Stanisława Bonera (syna Seweryna Bonera), a później Mikołaja Ligęzy, oraz Zofię, żonę Samuela Zborowskiego.
Został pochowany w kościele św. Katarzyny w Krakowie w mauzoleum rodziny Jordanów.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Chłapowski przyjmuje, że zmarł 30 marca 1568 roku.
- ↑ a b Jordan Spytek Wawrzyniec, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 63.
- ↑ Rozwaliny zamku Melsztyńskiego.
- ↑ Beskid Myślenicki – przewodnik, str 30, autor Dariusz Dyląg.
- ↑ Jordan Spytek Wawrzyniec (1518-1568) kasztelan krakowski. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XI, s. 282.
- ↑ Zbigniew Anusik, Kasztelana sandomierskiego Mikołaja Spytka Ligęzy (ok. 1563–1637) sprawy rodzinne i majątkowe. Przyczynek do genealogii i dziejów gorzyckiej linii rodziny Ligęzów herbu Półkozic, w: Przegląd Nauk Historycznych R. XXI, nr 1 (2022), s. 76.
Linki zewnętrzne
- Spytek Wawrzyniec Jordan z Zakliczyna h. Trąby, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-19].
Media użyte na tej stronie
Autor: Jennifer Boyer, Licencja: CC BY 2.0
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty w Krakowie. Z prawej nagrobek Spytka Jordana
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Trąby