Srebrnik (roślina)

Srebrnik
Ilustracja
Protea cynaroides
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

srebrnikopodobne

Rząd

srebrnikowce

Rodzina

srebrnikowate

Rodzaj

srebrnik

Nazwa systematyczna
Protea L.
Mant. Pl. 2: 187 (1771)[3]
Synonimy
  • Chrysodendron Vaill. ex Meisn.
  • Erodendrum Salisb.
  • Leucadendron L.
  • Pleuranthe Salisb.
  • Scolymocephalus Kuntze
  • Serraria Adans.[3]
Kwiatostan Protea scolymocephala
Protea mundii
Protea nitida

Srebrnik, protea (Protea L.) – rodzaj roślin z rodziny srebrnikowatych (Proteaceae). Należy do niego około 100[4]–107[3] gatunków, występujących dziko w Afryce Południowej[4]. Nazwa rodzaju nawiązuje do boga Proteusza, łatwo zmieniającego swoją postać[4].

Morfologia

Wiecznie zielone drzewa lub krzewy o skórzastych liściach. Kwiaty drobne, zebrane w gęste, kuliste kwiatostany otoczone podsadkami. Kwiatostany rozwijając się, zmieniają stopniowo swój kształt, co w przeszłości prowadziło do pomyłek, gdy botanicy brali różne stadia rozwoju za odmienne gatunki[4]. Kwiaty pełne są słodkiego nektaru, stąd zwyczajowa nazwa w języku afrikaans suikerbos ("krzew cukrowy").

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny srebrnikowatych (Proteaceae), która wraz z siostrzaną rodziną platanowatych (Platanaceae) wchodzą w skład rzędu srebrnikowców (Proteales)[2].

Wykaz gatunków[3]
  • Protea acaulos (L.) Reichard
  • Protea acuminata Sims
  • Protea amplexicaulis (Salisb.) R.Br.
  • Protea angolensis Welw.
  • Protea angustata R.Br.
  • Protea argyrea Hauman
  • Protea aristata E.Phillips
  • Protea aspera E.Phillips
  • Protea asymmetrica Beard
  • Protea aurea (Burm.f.) Rourke
  • Protea baumii Engl. & Gilg
  • Protea burchellii Stapf
  • Protea caespitosa Andrews
  • Protea caffra Meisn.
  • Protea canaliculata Andrews
  • Protea compacta R.Br.
  • Protea comptonii Beard
  • Protea convexa E.Phillips
  • Protea cordata Thunb.
  • Protea coronata Lam.
  • Protea cryophila Bolus
  • Protea curvata N.E.Br.
  • Protea cynaroides L.protea królewska
  • Protea decurrens E.Phillips
  • Protea dekindtiana Engl.
  • Protea denticulata Rourke
  • Protea dracomontana Beard
  • Protea effusa E.Mey. ex Meisn.
  • Protea enervis Wild
  • Protea eximia (Knight) Fourc.
  • Protea flavopilosa Beard
  • Protea foliosa Rourke
  • Protea gaguedi J.F.Gmel.
  • Protea glabra Thunb.
  • Protea grandiceps Tratt.
  • Protea heckmanniana Engl.
  • Protea holosericea (Salisb. ex Knight) Rourke
  • Protea humiflora Andrews
  • Protea humifusa Meisn.
  • Protea inopina Rourke
  • Protea intonsa Rourke
  • Protea kibarensis Hauman
  • Protea lacticolor Salisb.
  • Protea laetans L.E Davidson
  • Protea laevis R.Br.
  • Protea lanceolata E.Mey. ex Meisn.
  • Protea laurifolia Thunb.
  • Protea lepidocarpodendron (L.) L.
  • Protea linearifolia Engl.
  • Protea longifolia Andrews
  • Protea lorea R.Br.
  • Protea lorifolia (Knight) Fourc.
  • Protea madiensis Oliv.
  • Protea mafingensis (Chisumpa & Brummitt) Beard
  • Protea magnifica Andrews
  • Protea matonchiana Chisumpa & Brummitt
  • Protea micans Welw.
  • Protea minima Hauman
  • Protea montana E.Mey. ex Meisn.
  • Protea mucronifolia Salisb.
  • Protea mundii Klotzsch
  • Protea namaquana Rourke
  • Protea nana (P.J.Bergius) Thunb.
  • Protea neriifolia R.Br.
  • Protea nitida Mill.
  • Protea nubigena Rourke
  • Protea obtusifolia H.Buek ex Meisn.
  • Protea odorata Thunb.
  • Protea ongotium Beard
  • Protea paludosa (Hiern) Engl.
  • Protea parvula Beard
  • Protea pendula R.Br.
  • Protea petiolaris (Hiern) Baker & C.H.Wright
  • Protea piscina Rourke
  • Protea pityphylla E.Phillips
  • Protea poggei Engl.
  • Protea praticola Engl.
  • Protea pruinosa Rourke
  • Protea pudens Rourke
  • Protea punctata Meisn.
  • Protea recondita H.Buek ex Meisn.
  • Protea repens (L.) L.
  • Protea restionifolia (Salisb. ex Knight) Rycroft
  • Protea revoluta R.Br.
  • Protea roupelliae Meisn.
  • Protea rubrobracteata Engl.
  • Protea rubropilosa Beard
  • Protea rupestris R.E.Fr.
  • Protea rupicola Mund ex Meisn.
  • Protea scabra R.Br.
  • Protea scabriuscula E.Phillips
  • Protea scolopendriifolia (Salisb. ex Knight) Rourke
  • Protea scolymocephala (L.) Reichard
  • Protea scorzonerifolia (Salisb. ex Knight) Rycroft
  • Protea simplex E.Phillips
  • Protea speciosa (L.) L.
  • Protea stokoei E.Phillips
  • Protea subulifolia (Knignt) Rourke
  • Protea subvestita N.E.Br.
  • Protea sulphurea E.Phillips
  • Protea susannae E.Phillips
  • Protea tenax (Salisb.) R.Br.
  • Protea venusta Compton
  • Protea vogtsiae Rourke
  • Protea welwitschii Engl.
  • Protea wentzeliana Engl.
  • Protea witzenbergiana E.Phillips

Zastosowanie

  • Rośliny z tego rodzaju są sadzone często jako ozdobne, często też wykorzystywane są na kwiaty cięte[4].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-07] (ang.).
  3. a b c d Protea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-05].
  4. a b c d e Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. A Guide to Identification and Cultivation. Portland: Timber Press, 2003, s. 323. ISBN 0-88192-585-3. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Protea scolymocephala 1DS-II 1-C4605.jpg
Autor: SAplants, Licencja: CC BY-SA 4.0
Protea scolymocephala, flowerhead; Fernkloof Nature Reserve (nursery); Hermanus, Western Cape, South Africa
Protea mundii 1DS-II 4-3038.jpg
Autor: SAplants, Licencja: CC BY-SA 4.0
Protea mundii, flowerhead; University of Pretoria Botanical Garden, Pretoria, South Africa
Protéa royale à Stellenbosch (Afrique du Sud) (cropped).jpg
Autor: © Pierre André, Licencja: CC BY-SA 4.0
The King Protea, Protea cynaroides in Stellenbosch (Afrique du Sud)
Protea nitida 5Dsr 8291.jpg
Autor: SAplants, Licencja: CC BY-SA 4.0
Protea nitida, flowerhead, with Cape honey bee (Apis mellifera capensis); Jonkershoek Nature Reserve, Stellenbosch, Western Cape, South Africa