Sroka (szybowiec)
| ||
Dane podstawowe | ||
Państwo | Polska | |
Producent | Warsztaty Szybowcowe w Warszawie | |
Konstruktor | Antoni Kocjan | |
Typ | szybowiec | |
Konstrukcja | drewniana | |
Załoga | 1 | |
Historia | ||
Data oblotu | 1934 | |
Wycofanie ze służby | 1939 | |
Liczba egzemplarzy | 55 | |
Dane techniczne | ||
Wymiary | ||
Rozpiętość | 11,48 m | |
Wydłużenie | 8,6 | |
Długość | 6,2 m | |
Wysokość | 1,7 m | |
Powierzchnia nośna | 13,2 m² | |
Masa | ||
Własna | 96 kg | |
Użyteczna | 82 kg | |
Startowa | 178 kg | |
Osiągi | ||
Prędkość minimalna | 42 km/h | |
Prędkość ekonomiczna | 48 km/h | |
Prędkość optymalna | 64 km/h | |
Prędkość min. opadania | 0,87 m/s przy 48 km/h | |
Doskonałość maks. | 18 (przy 64 km/h) | |
Dane operacyjne | ||
Użytkownicy | ||
Polska |
Sroka – polski szybowiec szkolny i przejściowy zbudowany w okresie międzywojennym.
Historia
Intensywny rozwój szybownictwa w Polsce spowodował powstanie zapotrzebowania na tani szybowiec treningowy, przeznaczony do szkolenia i treningu w lotach żaglowych oraz innych przed przejściem na szybowce wyczynowe[1]. Antoni Kocjan w drugiej połowie 1933 roku zaprojektował szybowiec Sroka. Aby przyspieszyć prace konstrukcyjne wykorzystał, po modyfikacji, kadłub i usterzenie z szybowca Komar. Kadłub uległ skróceniu, w usterzeniu konstruktor zmniejszył statecznik poziomy i pionowy. Płat został skonstruowany całkowicie od nowa, w porównaniu do skrzydła Komara miał mniejszą rozpiętość i stałą cięciwę. Nowością było zastosowanie, po raz pierwszy w polskim szybowcu, lotek szczelinowych typu Friese. Konstruktor zadbał też o zastosowanie rozwiązań ułatwiających normalną eksploatację, np. skrzydła można było łatwo demontować bez użycia narzędzi[2].
Warsztaty Szybowcowe w Warszawie na wiosnę 1934 roku ukończyły budowę prototypu, a 14 kwietnia został on oblatany przez Tadeusza Ciastułę po starcie za samochodem. 18 i 28 kwietnia, również Tadeusz Ciastuła, wykonał udane starty na holu za samolotem[1]. Wstępne próby potwierdziły osiągi obliczeniowe, dobrą zwrotność oraz prawidłowe zachowanie w locie i łatwy pilotaż[3]. Prototyp przekazano do szkoły szybowcowej w Bezmiechowej, gdzie potwierdził swe dobre własności pilotażowe i dużą wytrzymałość. Szybowiec został skierowany do produkcji seryjnej z przeznaczeniem do użycia w aeroklubach i szkołach szybowcowych jako podstawowy szybowiec szkoleniowy i przejściowy. Miał służyć do szkolenia i treningu w lotach żaglowych i wleczonych bez żadnych ograniczeń[4].
Instytut Techniczny Lotnictwa w 1937 roku przeprowadził badania, które wykazały konieczność wymiany lotek Friese na standardowe. Warsztaty Szybowcowe opracowały dokumentacje techniczną, przeróbek szybowców dokonywano przy okazji napraw i okresowych remontów. W Warsztatach Szybowcowych w Warszawie wyprodukowano ok. 35 egzemplarzy Srok, w Śląskich Warsztatach Szybowcowych w Bielsku powstało ponad 20 egzemplarzy. Produkcja Srok trwała do 1939 roku. Żaden z wyprodukowanych egzemplarzy nie przetrwał II wojny światowej[5].
Konstrukcja
Jednomiejscowy szybowiec szkolno-przejściowy w układzie zastrzałowego górnopłatu.
Kadłub o przekroju sześciokątnym, konstrukcji półskorupowej, kryty sklejką. Kabina pilota otwarta, osłonięta demontowalnym wiatrochronem. Tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz i wariometr, fotel pilota amortyzowany i dostosowany do spadochronu plecowego[5].
Płat dwudzielny o obrysie prostokątnym z zaokrąglonymi końcówkami, dwudźwigarowy. Do pierwszego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Podparty stalowymi zastrzałami w kształcie litery V, wyposażony w lotki różnicowe typu Friese, kryte płótnem[4].
Usterzenie poziome płytowe, statecznik wykonany jako integralna część kadłuba. Stery do dźwigarów kryte sklejką, część zadźwigarowa płótnem. Napęd lotek i sterów linkowy[4].
Podwozie jednotorowe, złożone z podkadłubowej jesionowej płozy, amortyzowanej klockami gumowymi i stalowej płozy ogonowej. Do startów na holu istniała możliwość montażu dodatkowego koła[6].
Malowanie
Elementy drewniane malowano lakierem bezbarwnym, powierzchnie płócienne cellonowane. Numery rejestracyjne w kolorze czarnym[5].
Przypisy
- ↑ a b Skrzydlata Polska 5'1934 ↓, s. 145.
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 425.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 717.
- ↑ a b c Skrzydlata Polska 16'1959 ↓, s. 6.
- ↑ a b c Glass 1976 ↓, s. 426.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 718.
Bibliografia
- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Feliks Pawłowicz. Szybowiec treningowy „Sroka". „Skrzydlata Polska”. 16/1959, 15 kwietnia 1959. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Bez silnika. „Skrzydlata Polska”. 5/1934, maj 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Szybowiec Sroka na starcie
Jerzy Bajan zajmuje miejsce w szybowcu Sroka