Sroka (szybowiec)

Sroka
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo Polska
ProducentWarsztaty Szybowcowe w Warszawie
KonstruktorAntoni Kocjan
Typszybowiec
Konstrukcjadrewniana
Załoga1
Historia
Data oblotu1934
Wycofanie ze służby1939
Liczba egzemplarzy55
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość11,48 m
Wydłużenie8,6
Długość6,2 m
Wysokość1,7 m
Powierzchnia nośna13,2 m²
Masa
Własna96 kg
Użyteczna82 kg
Startowa178 kg
Osiągi
Prędkość minimalna42 km/h
Prędkość ekonomiczna48 km/h
Prędkość optymalna64 km/h
Prędkość min. opadania0,87 m/s przy 48 km/h
Doskonałość maks.18 (przy 64 km/h)
Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska

Srokapolski szybowiec szkolny i przejściowy zbudowany w okresie międzywojennym.

Historia

Szybowiec Sroka na starcie

Intensywny rozwój szybownictwa w Polsce spowodował powstanie zapotrzebowania na tani szybowiec treningowy, przeznaczony do szkolenia i treningu w lotach żaglowych oraz innych przed przejściem na szybowce wyczynowe[1]. Antoni Kocjan w drugiej połowie 1933 roku zaprojektował szybowiec Sroka. Aby przyspieszyć prace konstrukcyjne wykorzystał, po modyfikacji, kadłub i usterzenie z szybowca Komar. Kadłub uległ skróceniu, w usterzeniu konstruktor zmniejszył statecznik poziomy i pionowy. Płat został skonstruowany całkowicie od nowa, w porównaniu do skrzydła Komara miał mniejszą rozpiętość i stałą cięciwę. Nowością było zastosowanie, po raz pierwszy w polskim szybowcu, lotek szczelinowych typu Friese. Konstruktor zadbał też o zastosowanie rozwiązań ułatwiających normalną eksploatację, np. skrzydła można było łatwo demontować bez użycia narzędzi[2].

Warsztaty Szybowcowe w Warszawie na wiosnę 1934 roku ukończyły budowę prototypu, a 14 kwietnia został on oblatany przez Tadeusza Ciastułę po starcie za samochodem. 18 i 28 kwietnia, również Tadeusz Ciastuła, wykonał udane starty na holu za samolotem[1]. Wstępne próby potwierdziły osiągi obliczeniowe, dobrą zwrotność oraz prawidłowe zachowanie w locie i łatwy pilotaż[3]. Prototyp przekazano do szkoły szybowcowej w Bezmiechowej, gdzie potwierdził swe dobre własności pilotażowe i dużą wytrzymałość. Szybowiec został skierowany do produkcji seryjnej z przeznaczeniem do użycia w aeroklubach i szkołach szybowcowych jako podstawowy szybowiec szkoleniowy i przejściowy. Miał służyć do szkolenia i treningu w lotach żaglowych i wleczonych bez żadnych ograniczeń[4].

Instytut Techniczny Lotnictwa w 1937 roku przeprowadził badania, które wykazały konieczność wymiany lotek Friese na standardowe. Warsztaty Szybowcowe opracowały dokumentacje techniczną, przeróbek szybowców dokonywano przy okazji napraw i okresowych remontów. W Warsztatach Szybowcowych w Warszawie wyprodukowano ok. 35 egzemplarzy Srok, w Śląskich Warsztatach Szybowcowych w Bielsku powstało ponad 20 egzemplarzy. Produkcja Srok trwała do 1939 roku. Żaden z wyprodukowanych egzemplarzy nie przetrwał II wojny światowej[5].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec szkolno-przejściowy w układzie zastrzałowego górnopłatu.

Kadłub o przekroju sześciokątnym, konstrukcji półskorupowej, kryty sklejką. Kabina pilota otwarta, osłonięta demontowalnym wiatrochronem. Tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz i wariometr, fotel pilota amortyzowany i dostosowany do spadochronu plecowego[5].

Płat dwudzielny o obrysie prostokątnym z zaokrąglonymi końcówkami, dwudźwigarowy. Do pierwszego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Podparty stalowymi zastrzałami w kształcie litery V, wyposażony w lotki różnicowe typu Friese, kryte płótnem[4].

Usterzenie poziome płytowe, statecznik wykonany jako integralna część kadłuba. Stery do dźwigarów kryte sklejką, część zadźwigarowa płótnem. Napęd lotek i sterów linkowy[4].

Podwozie jednotorowe, złożone z podkadłubowej jesionowej płozy, amortyzowanej klockami gumowymi i stalowej płozy ogonowej. Do startów na holu istniała możliwość montażu dodatkowego koła[6].

Malowanie

Elementy drewniane malowano lakierem bezbarwnym, powierzchnie płócienne cellonowane. Numery rejestracyjne w kolorze czarnym[5].

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Sroka start.jpg
Szybowiec Sroka na starcie
Sroka szybowiec.jpg
Jerzy Bajan zajmuje miejsce w szybowcu Sroka