Ssawki
Ssawki, haustoria (l. poj. haustorium) – odgałęzienia strzępek pasożytniczych grzybów lub drobne korzenie boczne roślin pasożytniczych, wrastające w ciało organizmu żywicielskiego i pobierające z niego substancje pokarmowe[1]. Ssawki pasożytów łodygowych przenikają przez warstwę korową i miękiszową łodygi żywiciela, a po dotarciu do tkanki przewodzącej następuje wykształcenie elementów przewodzących i połączanie systemów przewodzących żywiciela i pasożyta. Pasożyty korzeniowe łączą się ssawkami z systemem przewodzącym rośliny żywicielskiej po wrośnięciu w jej korzenie[2]. Rozwój ssawek związany jest z odbieraniem sygnałów chemicznych od rośliny żywicielskiej oraz zmiany potencjału redoks[3]. Stwierdzono, że rozwój haustoriów roślin pasożytniczych może być hamowany przez abskularne grzyby mikoryzowe[4].
Ssawki grzybów po wrośnięciu do komórek żywiciela kończą wzrost, różniąc się tym od innych infekcyjnych strzępek wewnątrzkomórkowych kontynuujących wzrost i przenikających tkanki i komórki gospodarza[5]. Ssawki wewnątrz komórek żywicielskich w celu zwiększenia powierzchni absorbującej zwykle pęcznieją tworząc buławkowate lub kuliste zakończenie strzępki, ewentualnie się rozgałęziają[6]. Ssawki mączniakowców i rdzowców po dostaniu się do komórki (przebiciu ściany komórkowej) otaczane są przez błonę komórkową rośliny tworzącą tzw. błonę zewnątrzssawkową. Jest ona zwykle grubsza niż w pozostałych miejscach komórki. Ze względu na zmiany w niej zachodzące uznawana jest za element składowy ssawki. Pomiędzy powierzchnią ściany ssawki i błony komórki roślinnej występuje cienka warstwa płynna lub żelowa nazywana pochwą. W przypadku wroślikowców ssawki otoczone są częściowo lub całkowicie przez ścianę komórkową gospodarza tworzącą tzw. otoczkę. W reakcji na wnikanie strzępki grzyba do komórki w początkowej fazie tego procesu, w miejscu kontaktu, między ścianą komórkową komórki roślinnej a jej błoną powstaje brodawka (papilla). Zgrubienie to jest przebijane przez strzępkę grzyba i z czasem tworzy szyjkę (kołnierz) u nasady ssawki. Powiększona brodawka może otoczyć ssawkę i doprowadzić do jej zamarcia[5].
Zobacz też
- ssawka u zwierząt
Przypisy
- ↑ Alicja Szweykowska: Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 101 i 235. ISBN 83-01-13953-6.
- ↑ K. Yoneyama, A.A. Awad, X. Xie, K. Yoneyama i inni. Strigolactones as germination stimulants for root parasitic plants. „Plant Cell Physiol”. 51 (7), s. 1095–1103, Jul 2010. DOI: 10.1093/pcp/pcq055. PMID: 20403809.
- ↑ S. Yoshida, K. Shirasu. Plants that attack plants: molecular elucidation of plant parasitism. „Curr Opin Plant Biol”, Aug 2012. DOI: 10.1016/j.pbi.2012.07.004. PMID: 22898297.
- ↑ A.R. Li, S.E. Smith, F.A. Smith, K.Y. Guan. Inoculation with arbuscular mycorrhizal fungi suppresses initiation of haustoria in the root hemiparasite Pedicularis tricolor. „Ann Bot”. 109 (6), s. 1075–1080, May 2012. DOI: 10.1093/aob/mcs028. PMID: 22362663.
- ↑ a b Józef Kochman: Zarys mikologii dla fitopatologów. Warszawa: Wydawnictwo SGGW-AR, 1986, s. 43–47. ISBN 83-0001980-4.
- ↑ Philip G. Miles, Shu-ting Chang: Mushroom Biology: Concise Basics and Current Developments. World Scientific, 1997, s. 25. ISBN 981-02-2877-5.
Media użyte na tej stronie
Haustorium von Viscum album. a = unterer Teil des Stammes der Mistel; h = Holz der Mistel, i = Hauptwurzel der Mistel; f = Wurzeln der Mistel, die in der Rinde (c) des Baumastes wachsen; g = Knospen der Mistel; e = Senker; bei d Halbquerschnitt durch das Holz (b) des Wirtes;
Autor: Emmanuel Boutet, Licencja: CC BY-SA 2.5
Hyphea of Hyaloperonospora parasitica (downy mildew) growing within the leaf of a compatible (susceptible) Arabidopsis thaliana (cf.wikipedia) observed by bright-field microscopy. The staining with trypan blue makes the cytoplasm of H. parasitica dark blue. The long structure is the hyphea, whereas the little sphere are haustoria. This is the vegetative step of the short life cycle of H. parasitica.