Stążki (województwo kujawsko-pomorskie)

Stążki

wieś
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Świekatowo
Wysokość	100 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	314[1]
Strefa numeracyjna	52
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0098000
Położenie na mapie gminy Świekatowo Stążki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stążki
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Stążki
Położenie na mapie powiatu świeckiego Stążki
53°23′08″N 18°09′42″E/53,385556 18,161667

Stążki – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świekatowo.

Podział administracyjny i demografia

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 314 mieszkańców^[1]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Świekatowo.

Historia

W XIV i XV w. wieś rycerska należąca do kumoterstwa świeckiego, a w XVI w. dobra królewskie należące do dekanatu świeckiego. W 1546 roku własność Stanisława Kopickiego, a w roku 1649 rodziny Niewieścińskich. Późniejszymi właścicielami dóbr m.in. byli: Gromadzki (1669 r.), R. Powalski z Łaszewa (1682 r.), Jakub i Andrzej Łaszewski (1748 r.), Feliks Łebiński (1765 r.) i Ludwik Poleski (1836 r.). Od 1860 roku dobra znajdowały się w rękach Niemców: Wahrenberga i Schwarenberga, od roku 1913 do Skarbu Państwa Niemieckiego, zaś od roku 1920 do Skarbu państwa zarządu i dóbr państwowych. Od roku 1939 majątek dzierżawił Niemiec Szulc, a po nim Brong, zaś od roku 1947 przejął go Skarb Państwa Polskiego, a użytkownikiem był PGR-Łaszewo.

Pod koniec XIX w. majątek posiadał gorzelnię, cegielnię, tartak parowy oraz trudniono się hodowlą krów i produkcją masła wysyłanego do Berlina. W tym samym okresie powstało założenie pałacowo-parkowe. Pałac w stylu klasycystycznym znajdował się w centralnej części założenia, w zachodniej folwark, zaś we wschodniej park, który od 1939 roku otoczony był murem (obecnie ozdobnym, metalowym płotem). Od bramy do dworu prowadziła aleja lip drobnolistnych, a przed pałacem znajdował się klomb z dorodnymi lipami, tworzącymi zielone półkole. Od klombu, którego obramowaniem był podjazd, odchodziły promieniście alejki spacerowe. W południowej części parku znajdowała się oranżeria, a za nią sad owocowy ograniczony rowem melioracyjnym, połączonym z parkowym stawem. Na północy z parkiem graniczył ogród warzywny, zaś w pobliżu alei dojazdowej znajdowały się groby rodziny Schwarcenbergów – ówczesnych właścicieli. W swojej pierwotnej formie opisywane założenie pałacowo-parkowe przetrwało aż do wybuchu II Wojny Światowej. Po niej pałac zaadaptowano na mieszkania. Po 1955 roku kiedy lokatorzy opuścili lokale mieszkalne, budynek z roku na rok stopniowo zamienia się w ruinę.

Park wskutek wieloletnich zaniedbań zatracił swój pierwotny układ przestrzenny, nadal stanowi cenne skupisko kilkudziesięciu drzew ozdobnych, których średni wiek określa się na 95 lat. Drzewostan parkowy tworzą głównie lipy, klony, graby i dęby występujące pojedynczo, w luźnych skupiskach lub tworząc aleje (np. aleje lip drobnolistnych), bądź szpalery (np. szpaler grabowy akcentujący wschodnią część parku). Zdrowy drzewostan tworzy również efektowne obramowania poszczególnych parkowych wnętrz. Wiele drzew, które przetrwały osiągnęły pomnikowe rozmiary. Duże skupisko wysokiej zieleni parkowej tworzy dominantę w bezleśnej okolicy^[2].

Obiekty wpisane do rejestru zabytków

• zespół dworski, 4. ćwierć XIX wieku, nr rej.: A/203/1-8 z 16.03.1987r., w tym:
  • dwór o charakterze pałacowym, piętrowy, kryty łamanym dachem, narożna wieża z podcieniem nakryta hełmem namiotowym^[3]
  • rządcówka, z końca XIX wieku
  • stajnia, obecnie magazyn, z końca XIX wieku
  • obora i cielętnik, obecnie chlewnia, z końca XIX wieku
  • magazyn, z końca XIX wieku
  • dom kołodzieja (ruina), z końca XIX wieku
  • park, z końca XIX wieku

Zobacz też

• Stążki

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Historia Stążek w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich". Tom XI: strona 307, punkt 2