Stężenie masowe

Stężenie masowe (stężenie masowo-objętościowe) – jeden ze sposobów wyrażenia stężenia substancji w mieszaninie, zdefiniowany jako stosunek masy danej substancji do objętości mieszaniny[1]:

gdzie: ρA – stężenie masowe składnika A; mA – masa składnika A; V – objętość mieszaniny

Stężenie masowe stosowane jest głównie dla substancji stałych rozpuszczonych w cieczach, np. w przypadku leków do iniekcji, i wyrażane jest w jednostkach masy na jednostkę objętości, np. kg/m³, g/l, g/ml, mg/ml, μg/ml. W przypadku roztworów wodnych przyjmuje się czasem, że stężenie masowe jest równe ułamkowi masowemu, gdyż gęstość wody jest bliska jedności[2].

Używane jest również pojęcie stężenia procentowego masowo-objętościowego bądź procentu masowo-objętościowego (oznaczanego „% m/V”) do określenia liczby jednostek masy zawartej w 100 jednostkach objętości mieszaniny. Stąd 0,9% m/V roztwór chlorku sodu (roztwór soli fizjologicznej) będzie zawierał 0,9 g NaCl w 100 ml roztworu[a][3][4]. Zapis taki jest jednak nieprawidłowy z uwagi na to, że stężenie masowe jest wielkością mianowaną, a przy pomocy procentów wyraża się jedynie wartości bezwymiarowe. Dlatego też stężenie masowe powinno być wyrażane poprzez jednostkę, a nie procent masowo-objętościowy (% m/V)[2][5].

Uwagi

  1. ↑ Chociaż powszechnie oznaczenia „% m/V” używa się do wyrażenia liczby gramów substancji zawartych w 100 ml roztworu (g/100 ml), to w poszczególnych przypadkach (w zależności od zastosowanej przez danego autora konwencji) oznaczenie to może wyrażać również inne wielokrotności bądź podwielokrotności jednostek masy i objętości, np. mg/100 ml.

Przypisy

  1. ↑ mass concentration, γ, ρ, [w:] A.D. McNaught, A. Wilkinson, Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.M03713, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
  2. ↑ a b Andrzej Cygański: Chemiczne metody analizy ilościowej. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1999, s. 85. ISBN 83-204-2410-0.
  3. ↑ Ryszard Kocjan: 3.4. Stężenia roztworów. W: Chemia analityczna. Podręcznik dla studentów. Ryszard Kocjan (red.). Wyd. 2. Cz. 1: Analiza jakościowa. Analiza ilościowa klasyczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 49. ISBN 83-200-2665-2.
  4. ↑ Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko: Chemia analityczna. T. 1: Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 27. ISBN 83-01-13499-2.
  5. ↑ E.R. Cohen i inni, Quantities, Units and Symbols in Physical Chemistry (Green Book), wyd. 3, Cambridge: International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2008, s. 97, ISBN 978-0-85404-433-7 (ang.).
Sposoby wyrażania stężeń