St. James’s Park

St James’s Park
Ilustracja
Państwo Wielka Brytania
MiejscowośćLondyn
DzielnicaCity of Westminster
Powierzchnia32 ha
Położenie na mapie City of Westminster
Mapa konturowa City of Westminster, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „St James’s Park”
Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „St James’s Park”
Położenie na mapie Wielkiego Londynu
Mapa konturowa Wielkiego Londynu, w centrum znajduje się punkt z opisem „St James’s Park”
Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0
Ziemia51°30′09,84″N 0°08′03,02″W/51,502733 -0,134172
Strona internetowa
Domek ptasznika na Duck Island
Pelikan w St. James’s Park
(c) Christine Matthews, CC BY-SA 2.0
Tiffany Fountain

St. James’s Park (tłum. „park św. Jakuba”) – najstarszy z królewskich parków w Londynie, położony w dzielnicy City of Westminster, pomiędzy Pałacem Buckingham, Pałacem Westminsterskim i St. James’s Palace.

St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483.

Położenie

St James’s Park znajduje się w centrum Londynu, w dzielnicy City of Westminster[1]. Zajmuje ok. 32 ha (0,32 km²) a jego granice wyznaczają ulice The Mall na północy i Birdcage Walk na południu, tyły budynków rządowych związanych z Whitehall na północnym wschodzie (granica Horse Guards Parade) a bramy Pałac Buckingham na zachodzie[1].

Przy parku położone są trzy pałace: Pałac Buckingham (ok. 200 m na zachód[1]), Pałac Westminsterski (400 m na południowy wschód[1]) i St. James’s Palace[2].

Główną bramą do parku jest Marlborough Gate po południowo-wschodniej stronie The Mall. Inne wejścia to Queen Anne’s Gate, Buckingham Gate i Storey’s Gate[1].

Historia

St James’s Park jest najstarszym parkiem królewskim w Londynie, powstałym w miejscu podmokłej łąki[3]. W 1532 roku król Henryk VIII (1491–1547) nabył teren, by założyć tu park jeleni[3][a]. Wcześniej znajdował się tu XIII-wieczny szpital św. Jakuba dla trędowatych, od którego pochodzi nazwa parku[3]. Henryk VIII przebudował szpital na domek myśliwski[1], późniejszy St. James’s Palace[4]. Za panowania królowej Elżbiety I (1533–1603) w parku powstała aleja na linii wschód-zachód (The Mall)[1] i organizowano tu różne festyny[3].

Król Jakub I (1566–1625) poprawił drenaż i gospodarkę wodną parku[3]. Jakub I trzymał w parku egzotyczne zwierzęta, m.in. wielbłądy, krokodyle i słonia[4]. Za jego panowania założono także ogród kwiatowy[4] oraz sad morwowy w części zachodniej[1].

Za panowania Karola II park został przeprojektowany – projekt stworzył najprawdopodobniej francuski architekt krajobrazu André Mollet[4]. W centralnym punkcie powstał prosty kanał o długości 2560 stóp i szerokości 125 stóp, otoczony z każdej strony alejami nasadzonych drzew[4]. Na wschodnim krańcu kanału znalazł się patte d’oie ze ścieżkami obsadzonymi drzewami[1]. Park został otwarty dla publiczności[3]. Rozgrywano tu partie „Pelle Melle”, od czego pochodzą dzisiejsze nazwy „Pall Mall” i „The Mall”[4]. W 1664 roku rosyjski ambasador podarował królowi dla parku parę pelikanów, co zapoczątkowało zwyczaj obdarowywania króla tymi ptakami przez ambasadorów[4]. Do dziś pelikany są jedną z atrakcji parku[4].

W epoce georgiańskiej w parku powstał plac defilad Horse Guards Parade[3]. W 1761 roku rodzina królewska kupiła Buckingham House[4].

W latach 20. XIX w. park został przeprojektowany przez angielskiego architekta Johna Nasha (1752–1835), który nadał mu charakter romantyczny[4]. Przebiegający przez park kanał został przekształcony w sztuczne jezioro[3]. W 1837 roku Towarzystwo Ornitologiczne Londynu (ang. Ornithological Society of London) wypuściło w parku ptaki i wybudowało domek dla ptasznika (ang. Duck Island Cottage), który zachował do dziś[3]. W XIX w. bezpośrednio obok St. James’s Palace wzniesiono Clarence House na zamówienie księcia Clarence, późniejszego króla Wilhelma IV (1765–1837)[3]. W 1857 roku nad jeziorem wzniesiono most wiszący, który w 1957 roku zastąpiono konstrukcją betonową[4][5]. W 2004 roku park odrestaurowano, by jak najwierniej odtworzyć założenie Nasha[4].

St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483[1].

Opis

Współczesny wygląd parku odzwierciedla projekt Nasha[4].

W parku znajduje się niewielkie sztuczne jezioro o nazwie St. James’s Park Lake (o powierzchni 4,6 ha[1]), z dwiema wyspami, Duck Island w części wschodniej oraz West Island w części zachodniej. Duck Island, wzniesiona w 1665 roku, stała się ostoją dla kaczkowatych[6]. Gniazdują tu również łabędzie nieme i pelikany[6] (w parku żyje 40 pelikanów[7]). Jezioro otoczone jest żelaznymi balustradami sięgającymi do pasa, które chronią kolonie ptactwa[1]. Pośrodku zbiornika znajduje się fontanna Tiffany Fountain, wyrzucająca wodę na wysokość 20 stóp (6 m)[8].

Most biegnący nad jeziorem The Blue Bridge pozwala zobaczyć wschodnią stronę Pałacu Buckingham i Horse Guards Parade oraz Big Bena i London Eye na wschodzie[5].

Horse Guards Parade jest miejscem corocznej ceremonii Trooping the Colour w dniu urodzin Królowej w czerwcu[9].

Flora i fauna

Większość drzew w parku to platany; mniej licznie rosną tu także dęby szkarłatne, morwy czarne i figowce[10].

Oprócz ptactwa wodnego (m.in. krzyżówek, czernic, tadorn czy krakw[11]) na terenie parku występują: raniuszki zwyczajne, modraszki zwyczajne, bogatki zwyczajne, rudziki, kosy, strzyżyki, dzięcioły duże i puszczyki zwyczajne[12]. Ze ssaków występują tu: lisy, myszarki zaroślowe, szczury wędrowne, wiewiórki szare oraz nietoperze – karliki malutkie[13].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Historic England podaje, że park powstał w 1531 roku, zob. Historic England ↓.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Historic England ↓.
  2. ↑ The Royal Parks About St James's Park, History and Architecture ↓.
  3. ↑ a b c d e f g h i j The Royal Parks About St James’s Park, History and Architecture ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m The Royal Parks About St James’s Park, Landscape History ↓.
  5. ↑ a b The Royal Parks: The Blue Bridge (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  6. ↑ a b The Royal Parks: Duck Island (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  7. ↑ The Royal Parks: Pelicans (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  8. ↑ The Royal Parks: The Tiffany Fountain (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  9. ↑ The Royal Parks: Horse Guards Parade (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  10. ↑ The Royal Parks: Trees (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  11. ↑ The Royal Parks: Waterfowl (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  12. ↑ The Royal Parks: Birds (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
  13. ↑ The Royal Parks: Mammals (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

Bibliografia

Królewskie parki w Londynie

Media użyte na tej stronie

Westminster London UK blank ward map.svg
Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0

Blank map of the City of Westminster, showing electoral wards.

Equirectangular map projection on WGS 84 datum, with N/S stretched 160%

Geographic limits:

  • West: 0.22W
  • East: 0.1W
  • North: 51.55N
  • South: 51.48N
United Kingdom adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the United Kingdom
Greater London UK location map 2.svg
Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0

Map of Greater London, UK with the following information shown:

  • Administrative borders
  • Coastline, lakes and rivers
  • Roads and railways
  • Urban areas

The data includes both primary routes and railway lines.

Equirectangular map projection on WGS 84 datum, with N/S stretched 160%

Geographic limits:

  • West: 0.57W
  • East: 0.37E
  • North: 51.72N
  • South: 51.25N
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
St James's Park, Duck island cottage 7286.jpg
Autor: Peter K Burian, Licencja: CC BY-SA 4.0
Duck Island Cottage has a long history and is now the headquarters for the London Historic Parks and Gardens Trust
Pelican 5817.jpg
Autor: Anna Anichkova, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pelican in St. James's Park, London
St James's Park Panorama - Sept 2006.jpg
Autor: Diliff, Licencja: CC BY 2.5
A 6 segment panoramic view of St James's Park Lake, looking east. The Shell Tower and the London Eye can be seen behind the Foreign and Commonwealth Office.
Fountain in lake, St James's Park, London SW1 - geograph.org.uk - 1408596.jpg
(c) Christine Matthews, CC BY-SA 2.0
Fountain in lake, St James's Park, London SW1 This fountain, as well as being decorative, plays an important role in keeping the water of the lake aeriated and the fish and plant life healthy. Note the black swan on the water.