St. James’s Park

	St James’s Park
	St James’s Park
Państwo	Wielka Brytania
Miejscowość	Londyn
Dzielnica	City of Westminster
Powierzchnia	32 ha
	Położenie na mapie City of Westminster Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 St James’s Park
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de St James’s Park
	Położenie na mapie Anglii St James’s Park
	Położenie na mapie Wielkiego Londynu Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 St James’s Park
	51°30′09,84″N 0°08′03,02″W/51,502733 -0,134172
	Strona internetowa

Domek ptasznika na Duck Island

Pelikan w St. James’s Park

(c) Christine Matthews, CC BY-SA 2.0

Tiffany Fountain

St. James’s Park (tłum. „park św. Jakuba”) – najstarszy z królewskich parków w Londynie, położony w dzielnicy City of Westminster, pomiędzy Pałacem Buckingham, Pałacem Westminsterskim i St. James’s Palace.

St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483.

Położenie

St James’s Park znajduje się w centrum Londynu, w dzielnicy City of Westminster^[1]. Zajmuje ok. 32 ha (0,32 km²) a jego granice wyznaczają ulice The Mall na północy i Birdcage Walk na południu, tyły budynków rządowych związanych z Whitehall na północnym wschodzie (granica Horse Guards Parade) a bramy Pałac Buckingham na zachodzie^[1].

Przy parku położone są trzy pałace: Pałac Buckingham (ok. 200 m na zachód^[1]), Pałac Westminsterski (400 m na południowy wschód^[1]) i St. James’s Palace^[2].

Główną bramą do parku jest Marlborough Gate po południowo-wschodniej stronie The Mall. Inne wejścia to Queen Anne’s Gate, Buckingham Gate i Storey’s Gate^[1].

Historia

St James’s Park jest najstarszym parkiem królewskim w Londynie, powstałym w miejscu podmokłej łąki^[3]. W 1532 roku król Henryk VIII (1491–1547) nabył teren, by założyć tu park jeleni^[3]^[a]. Wcześniej znajdował się tu XIII-wieczny szpital św. Jakuba dla trędowatych, od którego pochodzi nazwa parku^[3]. Henryk VIII przebudował szpital na domek myśliwski^[1], późniejszy St. James’s Palace^[4]. Za panowania królowej Elżbiety I (1533–1603) w parku powstała aleja na linii wschód-zachód (The Mall)^[1] i organizowano tu różne festyny^[3].

Król Jakub I (1566–1625) poprawił drenaż i gospodarkę wodną parku^[3]. Jakub I trzymał w parku egzotyczne zwierzęta, m.in. wielbłądy, krokodyle i słonia^[4]. Za jego panowania założono także ogród kwiatowy^[4] oraz sad morwowy w części zachodniej^[1].

Za panowania Karola II park został przeprojektowany – projekt stworzył najprawdopodobniej francuski architekt krajobrazu André Mollet^[4]. W centralnym punkcie powstał prosty kanał o długości 2560 stóp i szerokości 125 stóp, otoczony z każdej strony alejami nasadzonych drzew^[4]. Na wschodnim krańcu kanału znalazł się patte d’oie ze ścieżkami obsadzonymi drzewami^[1]. Park został otwarty dla publiczności^[3]. Rozgrywano tu partie „Pelle Melle”, od czego pochodzą dzisiejsze nazwy „Pall Mall” i „The Mall”^[4]. W 1664 roku rosyjski ambasador podarował królowi dla parku parę pelikanów, co zapoczątkowało zwyczaj obdarowywania króla tymi ptakami przez ambasadorów^[4]. Do dziś pelikany są jedną z atrakcji parku^[4].

W epoce georgiańskiej w parku powstał plac defilad Horse Guards Parade^[3]. W 1761 roku rodzina królewska kupiła Buckingham House^[4].

W latach 20. XIX w. park został przeprojektowany przez angielskiego architekta Johna Nasha (1752–1835), który nadał mu charakter romantyczny^[4]. Przebiegający przez park kanał został przekształcony w sztuczne jezioro^[3]. W 1837 roku Towarzystwo Ornitologiczne Londynu (ang. Ornithological Society of London) wypuściło w parku ptaki i wybudowało domek dla ptasznika (ang. Duck Island Cottage), który zachował do dziś^[3]. W XIX w. bezpośrednio obok St. James’s Palace wzniesiono Clarence House na zamówienie księcia Clarence, późniejszego króla Wilhelma IV (1765–1837)^[3]. W 1857 roku nad jeziorem wzniesiono most wiszący, który w 1957 roku zastąpiono konstrukcją betonową^[4]^[5]. W 2004 roku park odrestaurowano, by jak najwierniej odtworzyć założenie Nasha^[4].

St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483^[1].

Opis

Współczesny wygląd parku odzwierciedla projekt Nasha^[4].

W parku znajduje się niewielkie sztuczne jezioro o nazwie St. James’s Park Lake (o powierzchni 4,6 ha^[1]), z dwiema wyspami, Duck Island w części wschodniej oraz West Island w części zachodniej. Duck Island, wzniesiona w 1665 roku, stała się ostoją dla kaczkowatych^[6]. Gniazdują tu również łabędzie nieme i pelikany^[6] (w parku żyje 40 pelikanów^[7]). Jezioro otoczone jest żelaznymi balustradami sięgającymi do pasa, które chronią kolonie ptactwa^[1]. Pośrodku zbiornika znajduje się fontanna Tiffany Fountain, wyrzucająca wodę na wysokość 20 stóp (6 m)^[8].

Most biegnący nad jeziorem The Blue Bridge pozwala zobaczyć wschodnią stronę Pałacu Buckingham i Horse Guards Parade oraz Big Bena i London Eye na wschodzie^[5].

Horse Guards Parade jest miejscem corocznej ceremonii Trooping the Colour w dniu urodzin Królowej w czerwcu^[9].

Flora i fauna

Większość drzew w parku to platany; mniej licznie rosną tu także dęby szkarłatne, morwy czarne i figowce^[10].

Oprócz ptactwa wodnego (m.in. krzyżówek, czernic, tadorn czy krakw^[11]) na terenie parku występują: raniuszki zwyczajne, modraszki zwyczajne, bogatki zwyczajne, rudziki, kosy, strzyżyki, dzięcioły duże i puszczyki zwyczajne^[12]. Ze ssaków występują tu: lisy, myszarki zaroślowe, szczury wędrowne, wiewiórki szare oraz nietoperze – karliki malutkie^[13].

Zobacz też

St. James’s Park (stacja metra)

Uwagi

↑ Historic England podaje, że park powstał w 1531 roku, zob. Historic England ↓.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Historic England ↓.
↑ The Royal Parks About St James's Park, History and Architecture ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j The Royal Parks About St James’s Park, History and Architecture ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m The Royal Parks About St James’s Park, Landscape History ↓.
↑ ^a ^b The Royal Parks: The Blue Bridge (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ ^a ^b The Royal Parks: Duck Island (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: Pelicans (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: The Tiffany Fountain (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: Horse Guards Parade (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: Trees (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: Waterfowl (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: Birds (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
↑ The Royal Parks: Mammals (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

Bibliografia

The Royal Parks: St James’s Park, About St James’s Park, History and Architecture (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
The Royal Parks: St James’s Park, About St James’s Park, Landscape History (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].
Historic England: ST JAMES’S PARK (ang.). W: historicengland.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[4] Historic England podaje, że park powstał w 1531 roku, zob. Historic England ↓.

[CITEREFHistoric_England-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Historic England ↓.

[CITEREFThe_Royal_ParksAbout_St_James's_Park,_History_and_Architecture-2] The Royal Parks About St James's Park, History and Architecture ↓.

[CITEREFThe_Royal_ParksAbout_St_James’s_Park,_History_and_Architecture-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j The Royal Parks About St James’s Park, History and Architecture ↓.

[CITEREFThe_Royal_ParksAbout_St_James’s_Park,_Landscape_History-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m The Royal Parks About St James’s Park, Landscape History ↓.

[:1-6] The Royal Parks: The Blue Bridge (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:0-7] The Royal Parks: Duck Island (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:4-8] The Royal Parks: Pelicans (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:3-9] The Royal Parks: The Tiffany Fountain (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:2-10] The Royal Parks: Horse Guards Parade (ang.). W: www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:8-11] The Royal Parks: Trees (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:7-12] The Royal Parks: Waterfowl (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:5-13] The Royal Parks: Birds (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[:6-14] The Royal Parks: Mammals (ang.). W: /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13].

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne